-
پرورش دام به داشتن اطلاعاتی در ارتباط با مشخصات دام سالم نیازمند است. بدین منظور لازم است که با مشخصات دام و گله سالم آشنا باشند تا بتوانند تا سریعتر متوجه بروز بیماری شده و با جدا کردن دام بیمار از گله از انتقال بیماری جلوگیری کنند.
-
بره بایستی بلافاصله بعد از تولد از کلستروم مادر استفاده بکند. کلستروم بره را از عفونت محافظت میکند.
-
ورم پستان از جمله بیماریهاییست که در گله ضررهای اقتصادی بیشماری به بار میآورد. ضررهای اقتصادی ناشی از ورم پستان تنها هزینههای درمانی و دامپزشکی، کاهش تولید شیر و بیرون ریختن شیر به دلیل آنتی بیوتیک درمانی را شامل نمیشود، بلکه از بین بردن دام مبتلا خود نیز میتواند ضرر اقتصادی بزرگی محسوب شود.
-
سم در دامها مانند ناخن در انسان به طور مداوم رشد میکند. اگرچه سرعت این رشد کم است، اما اگر به آن توجه نکنید نه تنها در راه رفتن حیوانتان ایجاد مشکل میکند، بلکه میتواند باعث عفونت و رشد میکروب در پای آن شود.
-
باکتری دیکلوباکتر نودوسوس عامل گنديدگي سم به طور طبیعی در روده کوچک گوسفند و بز زندگی میکند. در خاک و فضولات دامی موجود در مراتع و اصطبل وجود دارد.
-
انگل گوسفند از جمله عواملیست که میتواند کار پرورش گوسفند را با مشکل مواجه کند. . کسب اطلاع در خصوص علائم دام مبتلا به انگل میتواند به دامدار کمک کند تا از بیمار شدن دام در حداقل زمان ممکن جلوگیری کند.
-
بیماری ذاتالریه (Pulmonary disease) یکی از بیماریهای رایج دامی است که علاوه بر گوسفند زنده در گوسالهها نیز دیده میشود. باکتریهای پاستورلا همولیتکا و گاهی اوقات مایکوپلاسما به طور معمول به عنوان عامل اصلی این بیماری شناخته میشوند.
-
پرورش گوسفند از جمله فعالیت های سخت و دشوار به شمار میرود و دامداران در مسیر پرورش دام با چالشها و مشکلات کم و بیش یکسانی رو به رو هستند. در این مقاله به شرح چند نمونه از اشتباهات رایج در این حوزه پرداختهایم که توجه به این اشتباهات و جلوگیری از بروز آن کمک شایانی به پرورش دهندگان دام میرساند.
-
برهزایی خوشایندترین زمان در پرورش گوسفندان تلقی میگردد. به دنیا آمدن برههای سالم موید میزان موفقیت در برنامههای تولیدمثلی، و حسن مراقبت از میشها، بره و قوچهاست.
-
باتوجه بالا بودن قیمت تولید یک کیلوگرم گوشت قرمز و همچنین تقاضا برای گوسفندان با دنبههای کوچکتر در گوسفندان انتخابی برای قربانی، تقاضا برای پرورش و خرید گوسفندان با دنبههای کوچکتر بیشتر میباشد.
-
تاریخچه پرورش گوسفند در ایران به گذشتههای بسیار دور میرسد. از دیرباز گلهداری و پرورش گوسفند از فعالیتهای عمده بخش کشاورزی در ایران بوده و هست.
-
روشهای پرورش گلههای گوسفند در کشور باتوجه به شرایط اقلیمیمتفاوت حاکم بر مناطق متعدد جغرافیایی کشور به یکی از سه روش زیر میباشد.
-
قبل از پرداختن به اصل موضوع پرورش گوسفند؛ ضروری است که در آغاز با اصطلاحات و مفاهیم پایه و مبانی که از این پس در مباحث پرورش با آن ارتباط تنگاتنگ وجود دارد، آشنا شویم.
-
گوسفند ازنظر جانورشناسی متعلق به دسته نشخوارکنندگان (Ruminatia) میباشد. از دیدگاه سودمندی همه نشخوارکنندگان در زندگی بشر مهم میباشند.
-
این مقاله برای دامپزشکان، فارغالتحصیلان دانشکدههای دامپروری، دانشجویان دانشکدههای دامپزشکی و دامپروری، تکنسینهای دامپزشکی، مأمورین دامپزشکی جهاد سازندگی، دامپروران - دامداران و کشاورزان قابل استفاده است.
-
در این نوشته میپردازیم به نکاتی پیرامون مدیریت گلههای گوسفند در طی یک سال و اموری که در فصول مختلف حائز اهمیت هستند بررسی میشوند.
-
برهها در دورانهای مختلف زندگی به دلایل مختلف تلف میشوند. بیشترین تلفات مربوط به prenatal mortality میباشد. در این نوشته به بررسی دلایل مرگ و میر برهها و بیماریهای مختلف در گوسفندان خواهیم پرداخت.
-
گوسفندداری و پروش آن از اولین مشاغلی است که بشر به آن پرداخته است. گوسفندداری زمانی سودآور بوده که بصورت علمیو بشکل صنعتی صورت پذیرد.
-
علائم کلینیکی نارسائی تخلیه شیردان درظرف چند ماه ظاهر شده که با کاهش وزن همراه است.
-
پرخوری یا اسیدوز در میشها پس از خوردن مقدار زیادی ترکیبات نشاستهدار مثل کنسانتره، نان، سیبزمینی و... ایجاد میشود.
-
میازیس (Blowfly strike) بیماریی است ناشی از حضور لارو مگسها در بافتهای زنده و یا مرده بدن که این ورود و حضور لارو ممکن است از طریق زخم و جراحات پوستی و یا از طریق حفرات طبیعی بدن صورت گیرد.
-
ویروس مولد بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک (PPR = Ruminants Peste des Petits) از جنس موربلی ویروس (morbillivirus) تحت فامیل پارامیکسو ویروینه (Paramyxovirinae) و فامیل پارامیکسوویریده (Paramyxoviridae ) قرار دارد.
-
بیماری فوترات (Foot rot) مهمترین بیماری سم در گوسفندان است که توسط ۳ میکروب مهم ایجاد میشود: دیکلوباکتر نودوزوس (Dichelobacter nodosus) فوزوباکتریوم نکروفوروم (Fusobacterium necrophorum) اسپیروکتها از جنس تروپنوما (Treponema)
-
برای آگاهی از وضعیت سلنیوم در گوسفند میتوان مقدار آن را در سرم، پلاسما و یا گلبولهای قرمز اندازهگیری نمود. اندازهگیری سلنیوم کلی خون نشاندهنده میزان دریافتی از طریق غذا میباشد.
-
ویروس بیماری اکتیمای واگیر جزو پاراپاکس ویروسها بوده و درظرف 10 تا 14 روز بهویژه پس از تغییر به مراتع تیغدار اتفاق میافتد. ویروس اکتیما با استافیلوکوک اثر سینرژیسم داشته و بصورت درماتیت صورت dermatitis facial تظاهر میکند.
-
عامل بیماری مدی (Maedi) لنتیویروس است که ایجاد مشکلات تنفسی یا مدی و اختلالات عصبی یا ویزنا را مینماید.
-
پشمخوری (Trichophagia) رفتاری است غیرعادی که وقتی تعداد زیادی گوسفند در جایی بسته و محدود قرار گیرند، رخ میدهد.
-
باکتریهای متعددی وجود دارند که سبب ایجاد پنومونی مزمن چرکی یا آبسه در ریه میشوند. این بیماری بیشتر متعاقب عفونتهای چرکی نظیر ماستیت، آندوکاردیت و .. اتفاق میافتد.
-
آدنوماتوز ریوی (Ovine pulmonary adenocarcinoma) نوعی بیماری تومری واگیردار ریه است که بهوسیله یک بتارتروویروس معروف به jaagsiekte sheep re تا trovirus (JSRV) ایجاد میشود.
-
برونشیتهای انگلی (Parasitic bronchitis) در گوسفند کمتر از گاو شایع است و با سرفه مشخص میشوند.
-
پاستورلا و منهیمیا ارگانیسمهایی هستند بتاهمولیتیک، گرم منفی، هوازی، غیرمتحرک بصورت کوکوباسیل در فامیل پاستورلا قرار دارند. این باکتریها در مخاط دستگاه تنفس، گوارش و تناسلی پستانداران قرار دارند.
-
پنومونی آتیپیک (atypical pneumonia) یا پنومونی آنزوتیک (Enzootic pneumonia) همچنین به پنومونی مایکوپلاسما (Mycoplasmal Pneumonia) نیز شناخته میشود که در برههای زیر یک سال اتفاق میافتد.
-
در پنومونی پاستورلایی (Pneumonic Pasteurelossis)، اشکال حاد پنومونی توسط پاستورلا همولیتیکا در گوسفندان بالغ غبرمعمول است مگر عوامل مستعدکننده در محیط وجود داشته باشد.
-
شکل سپتیسمیک پاستورلا Pasteurella (Mannheimia) Septicaemia، توسط M.haemolytica biotype A. و B.trehalosi در برهها از 2 روزگی تا 2 ماهگی و اتفاق میافتد و عمدتاً در برههای جوان دیده میشود که اغلب همراه است با اشکال پنومونیک در سنین بالاتر.
-
کوندریت حنجره (laryngeal chondritis) بیماری انسدادی بخش فوقانی دستگاه تنفس بوده که عمدتاً در سن 1/5 تا 2 سالگی در قوچهای پرواری که از کنسانتره بالایی استفاده میکنند و ندرتاً هم در میشها دیده میشود.
-
عامل بیماری تومور آنزئوتیک بینی، رترو ویروسی بنام (enzootic nasal tumour virus (ENTV میباشد. بیماری با ترشحات بینی همراه بوده و مجرای بینی در اثر تومور مسدود میشود.
-
اسهال در برهها در تمام سنین مشاهده میشود و براساس زمان ابتلاء دلیل بروز آن متفاوت است. اسهال بهواسطه باکتریها، ویروسها، انگلها، آندوتوکسمیها و توکسینهای غذایی ایجاد میشود.
-
کوکسیدیوز (Coccidiosis) عمدتاً توسط گونه ایمریا که اختصاصی میزبان خاصی است ایجاد میشود برای مثال گونهای که گوسفند را آلوده میکند، در بز بیماری ایجاد نمینماید.
-
در برههای 4 تا 10 هفتهای خوردن شیر زیاد حیوان را مستعد به ابتلاء کلستریدیم سوردلی (Abomasitis/metritis) مینماید.
-
اسهال خونی (dysentery) برهها توسط توکسینهای بتا و اپسیلن کلستریدیوم پرفرانژنس تیپ B ایجاد میشود. بیماری عمدتاً در برههای زیر 2 هفته و بیشتر در 2 تا 3 روزگی دیده میشود.
-
تیپ C و D کلستریدیوم پرفرنژانس ایجاد آنتروتوکسمی (Enterotoxaemia) مینماید. آنتروتوکسمی تیپ D عمدتاً پس از مصرف دانهها و یا تغییر ناگهانی غذا به غذای بهتر صورت میگیرد.
-
سندرم برههای سست و ضعیف (Floppy Kid Syndrome) یا سندرم بزغاله چلمن عارضهای است که در 3-14 روزگی رخ میدهد این بیماری بدون اسهال قبلی بوده و تا 100% برهها مبتلا هستند.
-
بیماری تراکم بزاق در شیردان (Salivary abomasal syndrome) در برههای 5 تا 20 روزه با علائم لتارژی، عدم تعادل در راه رفتن، ازبین رفتن رفلکس مکش، اتساع محوطه بطنی و عدم تمایل به برخواستن از زمین مشخص میشود.
-
بیماری دهان آبکی (Watery mouth) یکی از عوارضی است که باعث مرگ ومیر برهها پس از تولد میشود.
-
برهها پس از تولد در صورتیکه در محیطی سرد و با وزش باد متولد شوند دچار هیپوترمی (hypothermia) خواهند شد. درجه حرارت طبیعی برهها 38/6 تا 39/4 درجه سانتیگراد است.
-
ویروس اشمالنبرگ (Schmallenberg virus) برای اولین بار در ماههای آگوست و اکتبر سال 2011 با علائم تب، افت 50درصدی تولید شیر، اسهال و کاهش وزن در تعدادی از گاوداریهای آلمان و هلند مشاهده شد.
-
یکی از عوامل خسارتزا به سیستم گوسفندداری سقط جنین است که گاهی بصورت طوفانهای شدید سبب ضرر و زیان جیرانناپذیری میشود. اکنون به علل سقط ها میپردازیم.
-
در این مقاله موارد زیر مطرح میشود: روشهای پرورش گوسفند بر اساس نوع دام _ روشهای پرورش گوسفند بر اساس روش تغذیه
-
در این بخش به روشهای چرای گوسفند در مزارع و پرواربندی میپردازیم.