به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور، آبزیان و حیوانات خانگی»؛ لنگش مرغ یکی از مشکلات رایج در مرغداری‌های صنعتی است که نه‌تنها welfare یا رفاه حیوان را کاهش می‌دهد، بلکه با کاهش رشد، مصرف دان و عملکرد گله، خسارت اقتصادی قابل توجهی را به همراه دارد. لنگش به حالتی گفته می‌شود که مرغ به‌دلیل درد یا اختلالات اسکلتی–عضلانی، حرکت طبیعی ندارد. بررسی دقیق عوامل مؤثر و به‌کارگیری راهکارهای پیشگیرانه می‌تواند نقش کلیدی در کاهش شیوع لنگش داشته باشد.
علل اصلی لنگش در مرغداری‌های صنعتی
1- رشد سریع استخوان‌ها و عدم تطابق با وزن بدن
در نژادهای گوشتی مانند راس و آربور ایگرز، انتخاب ژنتیکی برای رشد سریع باعث می‌شود اسکلت قادر به تحمل وزن بدن نباشد، که زمینه‌ساز آسیب‌دیدگی مفاصل و در نهایت لنگش مرغ می‌شود.
2- بیماری‌های عفونی مفاصل و استخوان‌ها
عوامل بیماری‌زایی مثل Staphylococcus aureus و Enterococcus می‌توانند از راه سیستم گردش خون به مفاصل وارد شوند و منجر به آرتریت (التهاب مفصل) یا استئومیلیت (عفونت استخوان) گردند.
3- تغذیه نامتعادل
کمبودهایی مانند کلسیم، فسفر، منگنز، ویتامین D3 و بیوتین به‌طور مستقیم با اختلال در رشد استخوان‌ها و غضروف‌ها ارتباط دارند. جیره‌های حاوی میزان بالای انرژی ولی با مواد معدنی ناکافی، باعث افزایش شیوع لنگش می‌شوند.
4- مدیریت بستر و تهویه نامناسب
رطوبت بالا و بستر کثیف باعث التهاب پوست پنجه (pododermatitis) می‌شود که با درد و لنگش همراه است. همچنین، تهویه ضعیف می‌تواند با افزایش آمونیاک و کاهش کیفیت هوا، سلامت عمومی مرغ را تهدید کند.
5- عوامل محیطی و فیزیکی
استفاده از خوراک‌پاش و آب‌خوری با طراحی نادرست، تراکم بیش از حد، بستر نامناسب، و کف‌سازی غیراستاندارد نیز از عواملی هستند که می‌توانند باعث افزای فشار بر اندام حرکتی مرغ و در نتیجه بروز لنگش شوند.
راهکارهای پیشگیری از لنگش مرغ
اصلاح جیره غذایی
تنظیم دقیق سطوح مواد معدنی و ویتامین‌ها، مخصوصاً در دوره‌های رشد سریع، نقش کلیدی در حفظ سلامت اسکلت مرغ دارد. استفاده از مکمل‌های حاوی بیوتین، روی، منگنز و متیونین توصیه می‌شود.
مدیریت ژنتیکی
انتخاب نژادهای مقاوم‌تر به اختلالات اسکلتی، یا کنترل دقیق سرعت رشد در سنین پایین (از طریق مدیریت دان) می‌تواند بروز لنگش را کاهش دهد.
تهویه و بستر استاندارد
حفظ رطوبت بستر در حد بهینه (کمتر از ۳۰ درصد)، تعویض دوره‌ای پوشال و تهویه مؤثر، برای جلوگیری از بروز بیماری‌های پوستی و بافت نرم بسیار حیاتی است.
مدیریت تراکم و فضای حرکت
فراهم‌کردن فضای کافی برای حرکت آزاد پرندگان و کاهش استرس در گله از موارد مهم در کنترل لنگش است.
واکسیناسیون و درمان پیشگیرانه
در برخی موارد، استفاده هدفمند از آنتی‌بیوتیک‌ها یا واکسن‌های مرتبط با عوامل باکتریایی مفید است. مشاوره با دامپزشک مجموعه در این زمینه ضروری است.
نتیجه‌گیری
لنگش در مرغ‌های گوشتی یک چالش جدی در مدیریت صنعتی گله‌های مرغداری است. شناخت علل اصلی آن مانند رشد ناهماهنگ، بیماری‌های مفصلی، کمبود تغذیه‌ای و شرایط نامطلوب بستر، در کنار اجرای دقیق برنامه‌های مدیریتی، نقش مهمی در کاهش این مشکل دارد. رعایت اصول علمی در پیشگیری از لنگش مرغ نه‌تنها بهره‌وری را افزایش می‌دهد، بلکه سلامت و رفاه حیوان را نیز تضمین می‌کند.