به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور، آبزیان و حیوانات خانگی»؛ کوریزا (Coryza) یک بیماری تنفسی باکتریایی بسیار واگیردار در مرغ‌هاست که عمدتاً طیور بالغ را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری با علائمی مانند ترشحات بینی، عطسه، تورم سر و کاهش تولید تخم مرغ شناخته می‌شود. اما نکته مهم‌تر این است که کوریزا در فصل بهار شیوع بیشتری دارد. در این مقاله به بررسی علل علمی این مسئله و راهکارهای پیشگیری می‌پردازیم.
عامل بیماری کوریزا چیست؟
عامل ایجادکننده کوریزا، باکتری Avibacterium paragallinarum است. این باکتری در دستگاه تنفس فوقانی طیور زندگی می‌کند و در شرایط نامساعد محیطی یا کاهش ایمنی بدن، فعال شده و علائم بیماری را ایجاد می‌کند.
علائم بیماری کوریزا در مرغ‌ها
- ترشحات شفاف یا چرکی از بینی
- تورم چشم و صورت
- کاهش اشتها و تولید تخم
- صدای خس‌خس تنفس
- بی‌حالی و بی‌تحرکی
چرا کوریزا در بهار بیشتر می‌شود؟
1. نوسانات دمایی روز و شب
در فصل بهار، اختلاف دمای شدید بین شب و روز باعث استرس حرارتی در مرغ‌ها می‌شود. این تغییرات ناگهانی باعث کاهش عملکرد سیستم ایمنی بدن و افزایش حساسیت به بیماری‌ها از جمله کوریزا می‌شود.
2. رطوبت بالا و بارندگی
بهار معمولاً با بارش‌های زیاد همراه است. افزایش رطوبت محیط، اگر با تهویه ناکافی همراه باشد، زمینه رشد و گسترش سریع باکتری‌های تنفسی را فراهم می‌سازد.
3. ضعف در مدیریت تهویه سالن‌ها
در تلاش برای جلوگیری از ورود هوای سرد به سالن، برخی مرغداری‌ها تهویه را محدود می‌کنند. این اقدام موجب تجمع گازهایی مانند آمونیاک و دی‌اکسیدکربن شده و تنفس طیور را دشوار می‌سازد.
4. ورود گله‌های جدید
فصل بهار معمولاً زمان شروع دوره‌های جدید پرورش است. جابه‌جایی و ورود گله‌های جدید به مزرعه، در صورت عدم رعایت امنیت زیستی، می‌تواند منجر به انتقال بیماری شود.
5. افزایش فعالیت ناقلین
گرمای هوا در بهار باعث افزایش جمعیت حشرات، جوندگان و پرندگان وحشی می‌شود که نقش مهمی در انتقال مکانیکی باکتری‌های بیماری‌زا دارند.
راهکارهای پیشگیری از کوریزا در مرغداری
- رعایت کامل اصول زیستی در مزرعه
- تنظیم مناسب سیستم تهویه با در نظر گرفتن دمای شب و روز
- ضدعفونی منظم سالن، تجهیزات و کفش‌ها
- پرهیز از جابه‌جایی بی‌مورد گله‌ها و پرسنل
- واکسیناسیون هدفمند در مناطق با سابقه بیماری
- استفاده از مکمل‌های تقویتی مثل ویتامین C و E برای تقویت سیستم ایمنی
- کاهش تراکم پرنده‌ها برای بهبود جریان هوا
- استفاده از محلول‌های گیاهی مانند لیکومینت، که با ترکیبات موثر و افزایش سیستم ایمنی از بروز بیماری‌های تنفسی جلوگیری می‌کنند.
جمع‌بندی
کوریزا یکی از بیماری‌های مهم تنفسی در مرغداری‌هاست که به‌ویژه در فصل بهار، به دلیل شرایط محیطی خاص، شیوع بیشتری دارد. با اتخاذ راهکارهای مدیریتی و پیشگیرانه مناسب، می‌توان از وقوع یا گسترش این بیماری جلوگیری کرد و از خسارات اقتصادی ناشی از آن کاست.