به گزارش «سرویس حیوانات خانگی» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ پارس کردن بخشی طبیعی از رفتار و زبان ارتباطی سگ است. سگ‌ها با پارس کردن احساسات مختلفی را بروز می‌دهند؛ از هشدار دادن و اعلام خطر گرفته تا ابراز شادی یا جلب توجه.
اما زمانی که این رفتار بیش از حد و به‌ویژه در زمان تنهایی سگ تکرار شود، می‌تواند هم نشانه‌ای از اضطراب حیوان باشد و هم منبع مزاحمت برای همسایه‌ها.
برای کنترل این وضعیت باید ابتدا علت اصلی پارس کردن را شناسایی کرد و سپس با روش‌های آموزشی و محیطی مناسب، به‌تدریج آن را اصلاح نمود، بدون هیچ‌گونه تنبیه یا خشونت.
دلایل پارس کردن سگ در نبود صاحبش
1. اضطراب جدایی
بسیاری از سگ‌ها نمی‌توانند دوری از صاحبشان را تحمل کنند. هنگام تنهایی دچار استرس، بی‌قراری و ترس می‌شوند و برای تخلیه این احساسات شروع به پارس، ناله یا حتی تخریب وسایل می‌کنند.
این رفتار معمولاً نشانه‌ی وابستگی شدید به صاحب است و نیاز به آموزش تدریجی برای تحمل تنهایی دارد.
2. بی‌حوصلگی و کمبود فعالیت
سگی که ساعات زیادی تنها و بدون فعالیت رها می‌شود، برای رفع کسالت خود شروع به پارس کردن می‌کند.
این حالت در سگ‌های جوان یا نژادهایی که انرژی زیادی دارند (مثل بوردر کولی، ژرمن شپرد، لابرادور) بیشتر دیده می‌شود.
3. وابستگی بیش از حد
در این حالت، سگ نسبت به صاحبش دلبستگی افراطی پیدا می‌کند و هنگام جدایی احساس ناامنی می‌نماید. نتیجه‌ی آن: پارس‌های مداوم، بی‌قراری و رفتارهای اضطرابی است.
4. تحریکات محیطی
صداها یا حرکات اطراف مانند عبور همسایه‌ها، صدای آسانسور، خودروها یا رهگذران، می‌توانند برای سگ به‌منزله‌ی تهدید تلقی شوند.
سگ در نقش «نگهبان» واکنش نشان می‌دهد و برای دفاع از قلمرو خود پارس می‌کند.
5. مشکلات جسمی یا افزایش سن
سگ‌های مسن ممکن است به‌دلیل اختلالات شناختی یا حسی (مثل کم‌شنوایی، تاری دید یا گیجی) دچار اضطراب شوند. همچنین، درد ناشی از بیماری‌هایی مانند آرتروز می‌تواند رفتار آن‌ها را تغییر دهد و منجر به پارس‌های غیرعادی شود.
پیامدهای ادامه‌دار شدن پارس کردن
برای سگ: افزایش استرس، بی‌خوابی و خستگی روانی
برای صاحب: احساس ناتوانی و حتی درگیری با همسایه‌ها
برای اطرافیان: آلودگی صوتی و شکایت‌های مکرر
رسیدگی سریع و اصولی، به نفع هم سگ است و هم انسان‌ها.
چگونه علت را شناسایی کنیم؟
پیش از هر اقدامی، باید دقیقاً بدانید چه زمانی و چرا سگ پارس می‌کند.
راهکارها:
- گفت‌وگو با همسایه‌ها برای اطلاع از زمان و شدت پارس‌ها
- نصب دوربین یا ضبط‌صوت برای بررسی رفتار هنگام غیبت
- بررسی محیط خانه پس از بازگشت: آثار تخریب، ادرار از استرس، یا نشانه‌های اضطراب
- این اطلاعات به انتخاب بهترین روش اصلاح کمک می‌کند.
روش‌های مؤثر برای کاهش پارس هنگام تنهایی
1. آموزش تدریجی تحمل تنهایی
- ابتدا خانه را برای چند دقیقه کوتاه ترک کنید و به‌تدریج زمان را افزایش دهید.
- هنگام رفت‌وآمد هیجان نشان ندهید تا لحظه‌ی جدایی برای سگ طبیعی شود.
- تمرین کنید که سگ گاهی در اتاقی جدا بماند، حتی وقتی شما در خانه هستید.
2. ایجاد سرگرمی و فعالیت
- پیش از ترک خانه، سگ را با پیاده‌روی، بازی یا تمرین آموزشی خسته کنید.
- از اسباب‌بازی‌های فکری مثل توپ جایزه‌دار یا پازل غذایی استفاده کنید.
- برای سگ‌هایی که عاشق جویدن هستند، استخوان طبیعی یا اسباب‌بازی مقاوم بگذارید.
3. بهبود شرایط محیطی
- محیط را آرام و قابل پیش‌بینی کنید.
- پرده‌ها را بکشید تا محرک‌های بیرونی دیده نشوند.
- پخش موسیقی ملایم یا صدای محیط می‌تواند حس امنیت ایجاد کند.
4. کاهش وابستگی افراطی
- به همه درخواست‌های سگ پاسخ ندهید تا یاد بگیرد مستقل‌تر باشد.
- گاهی او را به مراقبت فرد دیگری (دوست یا پت‌سیتر) بسپارید تا از شما جدا شود.
5. استفاده از مکمل‌های آرام‌بخش
- محصولاتی مانند کالر یا اسپری فِرومون، مکمل‌های گیاهی آرام‌بخش، یا گل‌های باخ می‌توانند به کاهش استرس کمک کنند.
- البته باید همیشه با مشورت دامپزشک استفاده شوند.
چه زمانی باید به دامپزشک مراجعه کرد؟
به دامپزشک مراجعه کنید اگر:
- پارس‌ها با خراب‌کاری، بی‌اختیاری ادرار یا خودزنی همراه است.
- سگ سالمند است یا نشانه‌های گیجی و اضطراب دارد.
- تمرین‌های آموزشی و محیطی تأثیرگذار نبوده‌اند.
دامپزشک می‌تواند علت پزشکی را بررسی و در صورت نیاز، شما را به رفتارشناس حیوانات (اتولوژیست) ارجاع دهد.
اشتباهاتی که باید از آن‌ها پرهیز کرد
- تنبیه بعد از بازگشت: سگ نمی‌فهمد چرا سرزنش می‌شود و فقط بیشتر مضطرب می‌گردد.
- استفاده از قلاده ضدپارس: روش‌های تنبیهی (الکتریکی یا اسپری) معمولاً اضطراب را تشدید می‌کنند.
- نادیده گرفتن مشکل: هرچه رفتار طولانی‌تر ادامه یابد، اصلاح آن سخت‌تر می‌شود.
تعامل با همسایه‌ها
صادق بودن بهترین سیاست است. به همسایه‌ها اطلاع دهید که در حال رفع مشکل هستید و از آن‌ها بخواهید زمان‌های پر سروصدا را اطلاع دهند. این رفتار اعتماد ایجاد می‌کند و از شکایت رسمی جلوگیری می‌نماید.
جمع‌بندی
پارس کردن سگ در نبود صاحبش رفتار طبیعی نیست بلکه نشانه‌ای از ناراحتی است؛ چه اضطراب جدایی باشد، چه بی‌حوصلگی یا مشکل پزشکی.
راه‌حل واقعی در درک علت، آموزش تدریجی، غنی‌سازی محیط و حمایت حرفه‌ای نهفته است.
با صبر و مهربانی می‌توان دوباره آرامش و سکوت را به خانه و محله بازگرداند — بدون آسیب به رابطه‌ی میان شما و دوست وفادارتان.