به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور، آبزیان و حیوانات خانگی»؛ با فرا رسیدن فصل بهار و افزایش بارندگی و دمای هوا، رشد علف‌های هرز در اطراف سالن‌های مرغداری به سرعت آغاز می‌شود. اگرچه در نگاه اول ممکن است این علف‌ها بی‌ضرر به نظر برسند، اما از دیدگاه بهداشت و مدیریت فارم، علف‌های هرز می‌توانند منبع خطرناک آلودگی‌های میکروبی، حشره‌ای و حتی تهدیدی برای عملکرد سیستم تهویه و ایمنی زیستی باشند. در این مقاله، به بررسی علمی دلایل اهمیت کنترل علف‌های هرز در اطراف مرغداری‌ها می‌پردازیم.
چرا علف‌های هرز در اطراف سالن مرغداری مهم هستند؟
1. پناهگاه طبیعی برای ناقلان بیماری
علف‌های هرز مکان مناسبی برای تجمع و تخم‌گذاری حشراتی مانند پشه‌ها، مگس‌ها و کنه‌ها هستند. این حشرات می‌توانند ناقل بیماری‌هایی نظیر نیوکاسل، گامبورو، آنفلوآنزای پرندگان و سالمونلا باشند. همچنین برخی جوندگان مانند موش‌ها که از این فضاها برای اختفا استفاده می‌کنند، از طریق مدفوع یا تماس مستقیم می‌توانند بیماری‌هایی مانند کولی‌با‌سیلوز و پاستورلوز را به مرغ‌ها منتقل کنند.
2. اختلال در تهویه طبیعی و تهویه مکانیکی سالن
تجمع انبوه علف‌های هرز در اطراف فن‌های تهویه می‌تواند مسیر جریان هوا را مسدود کرده و باعث افزایش آمونیاک، رطوبت و کاهش کیفیت هوای سالن شود. این موضوع به‌ویژه در مرغداری‌های گوشتی که تراکم طیور بالاست، می‌تواند سبب افزایش تلفات و افت عملکرد تولید شود.
3. تهدید ایمنی زیستی فارم
علف‌های هرز محیط فارم را از نظر ایمنی زیستی (Biosecurity) در معرض خطر قرار می‌دهند. این فضاها کنترل و نظارت کمی دارند و ورود پرندگان مهاجر یا حیوانات وحشی به آن‌ها آسان است. این جانوران می‌توانند ناقل ویروس‌ها یا باکتری‌های خطرناک باشند که از طریق علف‌های مرطوب و آلوده به سالن‌ها منتقل می‌شوند.
4. جذب رطوبت و افزایش بار میکروبی محیط
علف‌های هرز در خاک‌های مرطوب بهتر رشد می‌کنند و خود عامل جذب و حفظ رطوبت هستند. این رطوبت شرایط مناسبی برای رشد قارچ‌ها، باکتری‌ها و سایر عوامل بیماری‌زا فراهم می‌کند. قارچ‌هایی مانند Aspergillus fumigatus می‌توانند باعث بیماری آسپرژیلوز در طیور شوند که خسارات جدی اقتصادی به‌دنبال دارد.
اقدامات پیشنهادی برای کنترل علف‌های هرز
1- پاک‌سازی دوره‌ای اطراف سالن‌ها
به‌طور منظم باید علف‌های اطراف سالن با ماشین‌آلات مخصوص یا علف‌بر حذف شوند. این کار بهتر است قبل از گل‌دهی و بذرپاشی علف‌ها انجام شود.
2- استفاده از مواد بازدارند رشد گیاهان (Herbicides)
در صورت نیاز، می‌توان از علف‌کش‌های مجاز و کم‌خطر با رعایت فاصله ایمنی تا سالن استفاده کرد. مشاوره با متخصص دامپزشکی یا گیاه‌پزشکی در این زمینه ضروری است.
3- زهکشی مناسب اطراف سالن‌ها
جلوگیری از تجمع آب باران در اطراف سالن به کاهش رشد علف‌های هرز کمک می‌کند. طراحی سیستم زهکشی کارآمد نقش مهمی در کنترل شرایط رطوبتی ایفا می‌کند.
4- ایجاد نوار ایمنی بدون پوشش گیاهی
توصیه می‌شود حداقل یک متر نوار خالی از گیاه در اطراف سالن ایجاد شود تا احتمال انتقال آلودگی‌ها کاهش یابد.
جمع‌بندی
علف‌های هرز فقط یک عامل ظاهری نیستند؛ آن‌ها می‌توانند زمینه‌ساز مشکلات جدی بهداشتی، مدیریتی و اقتصادی در مرغداری‌ها باشند. با توجه به حساسیت سیستم‌های پرورش صنعتی طیور، به‌ویژه در فصول گرم‌تر سال، کنترل دقیق پوشش گیاهی اطراف سالن‌ها باید به‌عنوان بخشی از برنامه ایمنی زیستی و مدیریت محیطی مرغداری‌ها تلقی شود.