به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور، آبزیان و حیوانات خانگی»؛ با فرا رسیدن فصل بهار، بسیاری از مرغداران به‌دنبال آغاز دوره‌ای تازه از جوجه‌ریزی هستند. اما آیا بهار واقعاً بهترین زمان برای جوجه‌ریزی در مرغداری است؟ این مقاله با بررسی شرایط اقلیمی، زیستی و مدیریتی فصل بهار، به تحلیل مزایا و چالش‌های احتمالی شروع جوجه‌ریزی در این بازه زمانی می‌پردازد.
چرا بهار می‌تواند فصل طلایی جوجه‌ریزی باشد؟
1- شرایط آب‌وهوایی معتدل
دمای معتدل بهار باعث می‌شود نیاز به مصرف انرژی برای گرمایش یا سرمایش سالن‌ها کاهش یابد. این موضوع به‌طور مستقیم در کاهش هزینه‌های مصرف سوخت و انرژی تأثیر دارد و شرایط آسایش حرارتی برای جوجه‌ها بهتر تأمین می‌شود.
2- کاهش استرس حرارتی در جوجه‌ها
یکی از عوامل اصلی تلفات و ضعف رشد در سنین پایین، استرس گرمایی یا سرمایی است. در بهار، نوسانات شدید دما کمتر است و احتمال بروز شوک‌های حرارتی کاهش می‌یابد.
3- رطوبت نسبی مناسب محیط
برخلاف زمستان که هوای خشک ممکن است مشکلات تنفسی ایجاد کند و یا تابستان که رطوبت بالا می‌تواند منجر به افزایش شیوع بیماری‌های باکتریایی و قارچی شود، بهار اغلب دارای تعادل مناسبی در رطوبت محیط است.
4- افزایش طول روز و بهره‌مندی از نور طبیعی
در مرغداری‌های نیمه‌باز یا مجهز به نور طبیعی، طولانی‌تر شدن روز در بهار موجب بهبود عملکرد متابولیسم و اشتهای جوجه‌ها می‌شود. نور طبیعی همچنین می‌تواند نقش تنظیم‌کننده‌ای در ریتم فیزیولوژیک پرندگان ایفا کند.
نکات مدیریتی کلیدی برای جوجه‌ریزی در بهار
- پیش‌گرمایش سالن‌ها حتی در بهار ضروری است
با وجود دمای مطلوب‌تر، در شب‌ها هنوز احتمال افت دما وجود دارد. سالن باید حداقل 24 تا 48 ساعت قبل از ورود جوجه‌ها گرم شود تا بستر به دمای ایده‌آل (28 تا 32 درجه سانتی‌گراد در سطح بستر) برسد.
- بررسی تهویه و جریان هوا
بهار زمان مناسبی برای به‌روزرسانی سیستم تهویه است. وجود هوای تازه و پاک، در کاهش میزان آمونیاک، دی‌اکسید کربن و گرد و غبار تأثیر به‌سزایی دارد و سلامت تنفسی جوجه‌ها را تضمین می‌کند.
- مبارزه زودهنگام با عوامل بیماری‌زا
فصل بهار معمولاً با فعال شدن بسیاری از پاتوژن‌ها همراه است. ضدعفونی کامل سالن قبل از جوجه‌ریزی، استفاده از برنامه‌های واکسیناسیون دقیق و رعایت اصول قرنطینه، از ملزومات آغاز یک دوره موفق است.
- مدیریت بستر و رطوبت کف سالن
به‌دلیل احتمال بارندگی‌های بهاری، کنترل نفوذ رطوبت به داخل سالن و استفاده از بستر خشک و مناسب مانند خاک‌اره، کلش یا پوسته برنج اهمیت زیادی دارد. بستر مرطوب بستر مناسبی برای رشد کوکسیدیا و باکتری‌ها فراهم می‌کند.
معایب و چالش‌های احتمالی جوجه‌ریزی در بهار
- نوسانات پیش‌بینی‌نشده دمایی
در برخی مناطق، کاهش ناگهانی دما به‌خصوص در شب‌ها می‌تواند به شوک دمایی و تلفات منجر شود.
- افزایش رطوبت در اثر بارندگی‌ها
بارندگی‌های مداوم ممکن است باعث افزایش رطوبت سالن، بستر و همچنین دشوار شدن تهویه شود.
- فعال شدن ناقلین طبیعی بیماری‌ها (پرندگان وحشی، حشرات)
با گرم شدن هوا، جمعیت حشرات و حضور پرندگان مهاجر افزایش می‌یابد که در صورت نبود مدیریت صحیح، می‌توانند عوامل بیماری‌زا را وارد سالن کنند.
نتیجه‌گیری: آیا بهار بهترین زمان برای جوجه‌ریزی است؟
بهار با داشتن شرایط آب‌وهوایی مساعد، هزینه‌های کمتر گرمایش، نور طبیعی بیشتر و وضعیت بهداشتی نسبتاً متعادل، می‌تواند یکی از بهترین زمان‌ها برای شروع دوره جوجه‌ریزی باشد؛ به‌شرطی که برنامه‌ریزی دقیق، ضدعفونی کامل، تهویه مؤثر و مدیریت حرفه‌ای در سالن اعمال شود. با در نظر گرفتن اصول ایمنی زیستی، می‌توان بهار را به سکوی پرتابی برای دستیابی به عملکرد برتر در گله تبدیل کرد.