به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور، آبزیان و حیوانات خانگی»؛ با شروع فصل پاییز و کاهش دما، بسیاری از مرغداری‌ها با چالش جدی بیماری‌های تنفسی روبه‌رو می‌شوند. تغییرات ناگهانی دما، افزایش رطوبت و تهویه نامناسب می‌تواند شرایط ایده‌آلی برای رشد عوامل بیماری‌زا مانند ویروس‌ها، باکتری‌ها و قارچ‌ها فراهم کند. این بیماری‌ها نه‌تنها باعث افت شدید تولید و کاهش رشد گله می‌شوند، بلکه هزینه‌های درمان و تلفات اقتصادی بالایی را نیز به همراه دارند.
عوامل اصلی بروز بیماری‌های تنفسی در سرما
تغییرات ناگهانی دما: شوک حرارتی و کاهش توان ایمنی پرنده.
افزایش رطوبت سالن: ایجاد بستر مرطوب و رشد عوامل بیماری‌زا.
تهویه ناکافی: تجمع گاز آمونیاک و گرد و غبار، آسیب به دستگاه تنفسی.
تغذیه نامناسب: کمبود ویتامین A، E و سلنیوم به بیماری‌ها را افزایش می‌دهد.
تراکم بالا: انتقال سریع عوامل بیماری‌زا بین پرنده‌ها.
مهم‌ترین بیماری‌های تنفسی در مرغداری‌ها در فصل سرما
1. برونشیت عفونی (Infectious Bronchitis – IB)
عامل: ویروس کروناویروس مرغی
علائم: عطسه، خس‌خس سینه، کاهش مصرف خوراک، افت تولید تخم‌مرغ
انتقال: هوازی و از طریق تجهیزات آلوده
2. نیوکاسل (Newcastle Disease – ND)
عامل: ویروس پارامیکسوویروس
علائم: سرفه، عطسه، ترشحات بینی، درگیری عصبی در برخی سویه‌ها
خسارت: تلفات بالا، افت شدید رشد و تولید
3. آنفولانزای پرندگان (Avian Influenza – AI)
عامل: ویروس اورتومیکسوویروس
علائم: تورم سر و صورت، کاهش مصرف دان، کبودی تاج و ریش، مرگ ناگهانی
اهمیت: از بیماری‌های قرنطینه‌ای و بسیار خطرناک
4. مایکوپلاسموز (CRD)
عامل: مایکوپلاسما گالی‌سپتیکوم
علائم: سرفه، رال‌های تنفسی، کاهش ضریب تبدیل غذایی
خسارت: کاهش عملکرد و افزایش حساسیت به سایر بیماری‌ها
5. آسپرژیلوز
عامل: قارچ آسپرژیلوس
علائم: تنگی نفس، خس‌خس، افزایش تلفات در جوجه‌ها
منبع آلودگی: بستر و خوراک کپک‌زده
روش‌های پیشگیری و کنترل
مدیریت دما: استفاده از سیستم گرمایشی و عایق‌بندی سالن‌ها برای جلوگیری از نوسانات حرارتی.
تهویه مناسب: کاهش رطوبت و آمونیاک بدون افت دمای سالن.
واکسیناسیون اصولی: اجرای برنامه دقیق واکسیناسیون علیه برونشیت، نیوکاسل و آنفلوانزا.
تغذیه تقویتی: استفاده از مکمل‌های ویتامین A، E، C و مواد معدنی برای تقویت سیستم ایمنی.
ضدعفونی مداوم: شست‌وشو و ضدعفونی سالن و تجهیزات پیش از ورود هر دوره جدید.
کاهش تراکم گله: جلوگیری از ازدحام بیش از حد که انتقال بیماری‌ها را تسهیل می‌کند.
جمع‌بندی
بیماری‌های تنفسی در مرغداری‌ها با شروع فصل سرما یکی از مهم‌ترین چالش‌های پرورش‌دهندگان هستند. اجرای مدیریت بهداشتی، تهویه اصولی، واکسیناسیون منظم و تقویت ایمنی گله می‌تواند نقش مهمی در کاهش خسارت‌های اقتصادی ناشی از این بیماری‌ها داشته باشد.