به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور، آبزیان و حیوانات خانگی»؛ با فرا رسیدن فصل بهار و افزایش دما و رطوبت محیط، فعالیت بسیاری از حشرات مزاحم در مرغداری‌ها به‌طور چشمگیری افزایش می‌یابد. مگس‌ها و کنه‌ها از جمله شایع‌ترین آفات این فصل هستند که علاوه‌بر کاهش رفاه طیور، می‌توانند ناقل بیماری‌های خطرناک بوده و موجب افت تولید در گله شوند. در این مطلب به بررسی علل افزایش فعالیت این حشرات در فصل بهار و راهکارهای علمی برای کنترل مؤثر آنها در واحدهای پرورش طیور می‌پردازیم.
چرا فعالیت مگس و کنه در بهار افزایش می‌یابد؟
بهار با دمای معتدل، نور بیشتر و افزایش رطوبت، شرایط ایده‌آلی برای تخم‌ریزی، رشد و تکثیر بسیاری از حشرات از جمله مگس خانگی (Musca domestica) و کنه قرمز طیور (Dermanyssus gallinae) فراهم می‌کند. تجمع کود، لاشه‌ها، تخم‌مرغ‌های شکسته و محیط‌های مرطوب نیز بستر مناسبی برای رشد این آفات فراهم می‌آورند.
خطرات ناشی از مگس و کنه برای مرغداری
|
آفت |
اثرات منفی |
بیماری‌های قابل انتقال |
|
مگس |
استرس در طیور، کاهش مصرف خوراک، آلودگی آب و دان |
سالمونلوز، کولیباسیلوز، پاستورلوز |
|
کنه |
مکیدن خون، کاهش تخم‌گذاری، کم‌خونی، مرگ طیور جوان |
بیماری نیوکاسل، آنسفالیت طیور، پاتوژن‌های باکتریایی |
راهکارهای علمی برای کنترل مگس در مرغداری
1- مدیریت کود و بستر
- جمع‌آوری منظم کود و مواد آلی تجزیه‌پذیر
- استفاده از سیستم خشک‌کن بستر یا تهویه مؤثر
- جلوگیری از ایجاد نقاط مرطوب یا نشتی آب
2- استفاده از تله‌های مگس
- تله‌های چسبنده، نوری یا فرومونی در نواحی پررفت‌وآمد
- نصب در نزدیکی محل‌های تجمع مگس مثل ورودی‌ها و اطراف منبع کود
3- مصرف حشره‌کش‌های بیولوژیک یا شیمیایی
- استفاده از لاروکش‌هایی مانند سایپرمترین یا اسپینوزاد
- رعایت تناوب مصرف برای جلوگیری از مقاومت دارویی
- رعایت زمان پرهیز از مصرف (withdrawal period) در صورت استفاده از مواد شیمیایی
4- مشارکت در برنامه کنترل منطقه‌ای
- هماهنگی با سایر مرغداری‌ها در منطقه برای کنترل هم‌زمان مگس‌ها
راهکارهای کنترل کنه در مرغداری
1- ضدعفونی کامل سالن بین دو دوره پرورش
- شست‌وشوی کامل دیوارها، سقف، تجهیزات، قفس‌ها
- استفاده از ضدکنه‌هایی مانند مایت‌کیلرها، پیرترین‌ها و آکارسیدهای مجاز
2- بازرسی منظم و شناسایی کانون‌های آلودگی
- بررسی درزها، شکاف‌ها، پشت قفس‌ها و زیر تجهیزات که محل اختفای کنه‌ها هستند
3- استفاده از مکمل‌های خوراکی ضدکنه (در صورت نیاز)
- مصرف برخی ترکیبات گیاهی یا افزودنی‌هایی که روی چرخه رشد کنه اثرگذارند
4- مدیریت تهویه و رطوبت
تهویه مناسب سالن برای جلوگیری از تجمع رطوبت که باعث افزایش کنه می‌شود
اهمیت پیشگیری نسبت به درمان
پیشگیری از آلودگی به مگس و کنه بسیار مؤثرتر و کم‌هزینه‌تر از مبارزه با شیوع گسترده آنها است. رعایت بهداشت محیط، نظارت مستمر و اقدامات کنترلی پیشگیرانه از عوامل کلیدی در موفقیت پرورش طیور در فصل بهار محسوب می‌شود.
جمع‌بندی
با شروع فصل بهار، افزایش فعالیت مگس و کنه در مرغداری‌ها یک چالش جدی محسوب می‌شود که نیازمند واکنش سریع و برنامه‌ریزی‌شده است. ترکیب اقدامات زیستی، بهداشتی و در صورت نیاز شیمیایی می‌تواند در کنترل این آفات بسیار مؤثر باشد. همچنین، آموزش کارگران مرغداری برای شناسایی سریع علائم آلودگی نقش مهمی در موفقیت برنامه کنترل ایفا می‌کند.