تاثیر پروبیوتیک ها بر میکروفلور دستگاه گوارش (بخش دوم)

تاثیر پروبیوتیک‌ها بر میکروفلور دستگاه گوارش (بخش اول)

در این بخش نوشته به معرفی کامل پروتکسین و سودمندی‌های مصرف آن در پرورش طیور، خواهیم پرداخت.

7- پروتکسین دقیقاً چه چیزی است؟

پروتکسین یک پروبیوتیک کنسانتره (به میزان زیاد) و با طیف گسترده (Multi-strain) است که 9 گونه میکروارگانیزم‌های سودمند را که به‌طور طبیعی در روده همه مرغ‌ها و دام‌های سالم وجود دارند به همراه دارد. این میکروارگانیزم‌های سودمند را که به طور طبیعی در روده جوجه‌های تازه‌زا مستقر می‌شوند و یا اگر فلور دستگاه گوارش به هر دلیلی آشفته شده باشد آن را بازسازی می‌کنند و ازاین راه مکانیزم حذف رقابتی علیه باکتری‌های بالقوه بیماری‌زا را به راه می‌اندازند.

هریک از سویه‌های باکتریایی پروبیوتیک‌هایی که در پروتکسین وجود دارند از بانک آزمایشگاه مرکزی در آمریکا ((American Tissue ATCC (Culture Collection) تهیه شده‌اند. هریک ازسویه‌ها جداگانه در دستگاه تخمیر 5000 لیتری رشد داده شده‌اند. سپس این سویه‌ها با بکار بردن مواد حیاتی نگهدارنده (cryoprotectant) محافظت شده‌اند و آنگاه freeze dry گردیده‌اند تا پیش از آمیخته شدن با دیگر سویه‌های موجود در پروتکسین به صورت پودر درآیند. بدین وسیله اطمینان به دست می‌آید که هر نمونه (Batch) از کنسانتره پروتکسین دقیقاً میکروارگانیزم‌های دلخواه را به اندازه دقیق به همراه داشته باشد.

8- چند سویه بودن پروتکسین چه امتیازی دارد؟

1. احتمال بیشتری خواهد بود که فرآورده مولتی‌استرین بتواند کمبود میکروارگانیزم‌ها را جبران کند.

2. پروبیوتیک مولتی‌استرین دارای میکروارگانیزم‌هایی است که می‌توانند در شرایط متفاوت مقاومت میزبان را دوباره برقرار کنند.

3. پروبیوتیک مولتی‌استرین اطمینان می‌دهد که دارای مکانیزم عمل وسیع‌الطیف بیشتری برای سود رساندن به جانور میزبان است.

9- با استفاده از پروتکسین چه سودمندی‌هایی به دست می‌آید؟

در مرغداری‌های گوشتی:

- کاهش مرگ و میر

- کاهش تأثیرات زیان‌بار استرس‌ها

- کاهش اسهال ودیگر آشفتگی‌های دستگاه گوارش

- بالا بردن ایمنی و مقاومت طبیعی مرغ‌ها در برابر بیماری‌ها

- بهبود FCR و افزایش وزن روزانه مرغ‌ها 

- کاهش سطح سالمونلا و ای‌کولای که به بهبود بهداشت خوراک می‌انجامد. 

- فضولات خشک‌تر و کاهش سطح آمونیاک و کاهش تاول سینه

در مرغداری‌های مادر و تخمگذار:

- کاهش مرگ و میر

- کاهش تأثیرات زیانبار استرس‌ها

- کاهش آشفتگی‌های دستگاه گوارش

- کاستن از (Prolificasy) که به افزایش عمر تخمگذاری می‌انجامد 

- کاهش سطح سالمونلا و بهبود ایمنی خوراک در جامعه

- کاستن از سطح آمونیاک

- بهبود FCR

- بهبود کیفیت پوسته تخم‌مرغ

10- آیا می‌توان پروتکسین را در نخستین روزهای زندگی جوجه‌ها که به آنها آنتی‌بیوتیک خورانده می‌شود، بکار برد؟

مرغدارها، می‌کوشند با خوراندن آنتی‌بیوتیک در نخستین روز زندگی جوجه‌ها، از شمار میکروارگانیزم‌های بیماری‌زا که جوجه‌ها در هچری و در راه جابه جا شدن به مرغداری‌های گوشتی، از محیط می‌گیرند بکاهند. بسیار دشوار است که مدیران مرغداری‌هایی راکه خوراندن آنتی‌بیوتیک به جوجه‌های یک روزه در آنجا از سال‌ها پیش انجام می‌شود از این کار بازداشت.

اما بد نیست به آنان گفته شود که به محض این که تأثیر آنتی‌بیوتیک به پایان می‌رسد، جوجه‌ها میکروفلور خود را از محیط پیرامون خود که پر از میکروارگانیزم‌های گوناگون است دریافت می‌کنند. ما می‌توانیم استقرار میکروفلور طبیعی جوجه‌ها را با قرار دادن پروتکسین در دسترس آنها، چه در آب وچه در خوراک تضمین کنیم.

پروتکسین را می‌توان در هچری‌ها روی جوجه‌های تازه به دنیا آمده اسپری کرد. جوجه‌ها با نوک زدن به پرهای یکدیگر، شمار بزرگی از میکروارگانیزم‌های پروتکسین را دریافت می‌کنند که به برقراری سریع میکروفلور آنها کمک می‌کند و از استقرار میکروارگانیزم‌های نادلخواه می‌کاهد، و از نیاز به استفاده از آنتی‌بیوتیک کم می‌نماید. بکار بردن پروتکسین در این مرحله به بر انگیختن و نگهداری سیستم ایمنی جوجه‌ها کمک می‌نماید.

آیا پروتکسین با آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی، محرک‌های رشد آنتی‌بیوتیکی، و کوکسیدیات‌ها سازگاری دارد؟

به برخی آنتی‌بیوتیک‌ها مانند: پنی‌سیلین، تایلوزین، اکسی‌تتراسایکلین، کلرو تتراسایکلین، لینکومایسین و فلمکوئین از اثر پروتکسین می‌کاهند.

به توصیه سازنده می‌توانید همزمان با مصرف این آنتی‌بیوتیک‌ها از پروتکسین با دوز بالاتری استفاده گردد.

پروتکسین با کلر آب تا سطح  ppm۱۰ سازگار است. کلر آب نوشیدنی شهرها و مرغداری‌ها بسیار پایین‌تر از این است.

پروتکسین با ویتامین‌ها و مواد معدنی تا آن اندازه که در مکمل خوراک افزوده می‌شود سازگاری دارد.

پروتکسین با همه مواد شناخته شده برای خنثی کردن کوکسیدوز خوراکی سازگار است.

افزودن اسیدهای آلی و پری‌بایوتیک‌ها به خوراک اثر منفی روی زنده بودن میکروارگانیزم‌های پروتکسین ندارد. در حقیقت آنها با همخوانی میکروارگانیزم‌های پروتکسین در دستگاه گوارش به کار پروتکسین کمک می‌کنند.

11- چگونه می‌توان پروتکسین را در مرغداری‌هایی که نمی‌توانند سیستم خوراک‌دهی خود را تغییر دهند مصرف کنیم؟

ساده‌ترین راه، خوراندن پروتکسین با آمیختن آن به آب در تمام دوره عمر مرغ‌ها است. به این ترتیب نیازی به افزودن پروتکسین به خوراک نخواهد بود.

با افزودن پروتکسین در آب، تولیدکننده خواهد دانست که روی مقدار مصرف و هنگام مصرف پروتکسین کنترل کافی دارد.

تولیدکننده می‌تواند بنا به وضعیت، با کاستن ویا افزودن دوز مصرف، با خطر بیماری‌هایی که مرغ‌ها را تهدید می‌کنند روبرو شود. تولیدکنندگان افزودن پروتکسین به آب را ترجیح می‌دهند زیرا کنترل کافی روی مقدار مصرف خواهند داشت.

12- آیا می‌توان پروتکسین را بی آن که به زنده بودن میکروارگانیزم‌های آن آسیب بخورد پلت کرد؟

آزمایش‌های لابراتوری بسیاری در زمینه تأثیر گرما روی زنده ماندن میکروارگانیزم‌های پروتکسین انجام گرفته است. از این آزمایش‌ها روشن شده است که در گرمای 80 درجه سانتی‌گراد به مدت 5 دقیقه، آسیبی به باکتری‌های پروتکسین نخورده است. در گرمای 90 درجه سانتی‌گراد به مدت 3 دقیقه آسیب چشمگیری به باکتری‌ها وارد نشده است.

در گرمای 95 درجه سانتی‌گراد، پس از یک دقیقه، تنها 0/5 log از باکتری‌ها از دست رفته‌اند. پس از دو دقیقه بیش از 0/5 و در 5 دقیقه، 1 log از باکتری‌ها نابود شده‌اند.

در بیشتر موارد گرمای پلت کردن معمولأ بالاتر از 90 درجه به مدت 30 ثانیه تا یک دقیقه نمی‌رسد. به هر روی، ما پیشنهاد می‌کنیم که اگر گرما در پلت کردن خوراک به بالای 90 درجه برسد پروتکسین همراه با چربی/ روغن در مرحله اسپری کردن، روی پلت پاشیده شود (پس از بیرون آمدن پلت از دستگاه). گرمای پلت در هنگام اسپری کردن معمولاً بالاتر از 35 درجه نخواهد بود. افزون براین، ما از تجربه‌های عملی در کشورهای گوناگون، می‌دانیم که زنده بودن باکتری‌های پروتکسین به هنگام پلت کردن آسیب ندیده‌اند.

13- مرغداری‌ها چگونه پروتکسین را در مرحله پرورش به مرغ‌های میان دوره می‌خورانند؟

پروتکسین را می‌توان در هر دوره از زندگی مرغ‌ها به آنها خوراند. در مرغ‌های تخمگذار با استفاده از پروتکسین سودمندی ویژ‌های در اواخر دوره تخمگذاری آنها به دست می‌آید. هنگامی‌که منحنی نمودار تولید رو به پایین می‌رود، نه تنها درصد تخم‌مرغ‌های غیرقابل فروش بالا می‌رود، بلکه معمولاً کیفیت پوسته تخم‌مرغ به گونه‌ای چشمگیر کاهش می‌یابد، پوسته تخم‌مرغ‌ها شکننده‌تر می‌شود و تعداد تخم‌مرغ‌های شکسته افزایش پیدا می‌کند.

پروتکسین را می‌توان در هر دوره از زندگی مرغ‌ها به آنان خورانید بدون این که نیازی به اقدام احتیاطی ویژ‌های باشد. پروتکسین مرغ‌ها را آزار نمی‌دهد، بلکه به سود آنها عمل می‌کند. در خوراندن پروتکسین به مرغ‌ها می‌توان تفاوت‌های روزانه‌ای را مشاهده کرد، برای نمونه:

سفت‌تر شدن فضله، کاهش مقدار فضله، بهبود ظاهری پرها، وضع بهتر Comb، چشم‌های درخشان‌تر...

14- آیا قطع ناگهانی مصرف پروتکسین برای مرغ‌ها خطری دارد؟

خیر - در دوره‌ای که مرغ‌ها از پروتکسین استفاده می‌کنند، موجودات ذره‌بینی زنده موجود در پروتکسین تلاش در متوازن ساختن شرایط دستگاه گوارش و تقویت سیستم ایمنی دارند. درصورت قطع ناگهانی مصرف پروتکسین، بسته به شرایط زندگی مرغ، اثرات آن تا مدتی باقی می‌ماند تا اینکه به مرور زمان بتدریج از تعداد آن موجودات ذره‌بینی مفید در دستگاه گوارش کاسته می‌شود و مرغ از سودمندی‌های فعالیت آنها محروم می‌گردد. بنابراین قطع ناگهانی مصرف پروتکسین برای مرغ خطری ندارد مگر اینکه هنگام قطع پروتکسین شرایط محیطی و تغذی‌های مرغ استرس‌زا باشد، مانند زمان تغییر جیره یا تغییرات آب و هوایی یا زمان واکسن و بیماری. در این شرایط اگر پروتکسین قطع شد پیشنهاد می‌شود، pH دستگاه گوارش را در شرایط اسیدی حفظ نمایید.

بیشتر بدانیم:
کولی باسیلوز یا ای‌کولای (E.COLI)
جداسازی، تشخیص و انتشار سالمونلا
انتریت نکروزان Nectoric enteritis (عفونت کلستریدیائى)

15- آیا مرغ‌هایی که پروتکسین می‌خورند از «ای کولای» و «سالمونلا» بری می‌شوند؟

نظر قاطع در این که مرغ‌ها با خوردن پروتکسین کاملاً بدون ای‌کولای و سالمونلا می‌شوند یک کار بسیار ناسنجیده است، زیرا این موضوع بستگی به سطح درگیری مرغ با این باکتری‌ها، سن مرغ و سطح استرس‌هایی که با آنها برخورد می‌کند دارد. ما شواهدی داریم که نشان می‌دهند که از شمار سالمونلا و ای‌کولای در دستگاه گوارش مرغ‌هایی که به آنها پروتکسین داده می‌شود به گونه‌ای چشمگیر کاسته می‌شود و آلودگی بسیارکمتری از خوردن گوشت این مرغ‌ها به انسان می‌رسد.

پروتکسین از راه حذف رقابتی، سالمونلا در مرغ را کاهش می‌دهد، اما مقدار کاهش بستگی به سطح آلودگی که مرغ‌ها در برابر آن قرار می‌گیرند دارد. برای برآورد تأثیر پروتکسین روی پیشگیری از استقرار سالمونلا‌ها، با تزریق پروتکسین به تخم‌مرغ‌های در دست جوجه‌کشی نتایج زیر به دست آمده است:

استقرار سالمونلا تیفی موریوم درمرغ‌ها

آزمایش سالمونلا تیفی موریوم با تزریق درون تخم‌مرغی پروتکسین به تخم‌مرغ‌های در دست جوجه‌کشی به قرار زیر انجام شده است:

در روز 18 جوجه کشی، به تخم‌مرغ‌ها 1µ 100 از دوز مناسب پروتکسین به عمق 2/5 تا 5 میلی‌متر تزریق شد. در همه گروه‌ها سالمونلا به میزان cfu/g 10⁵×5 داخل تخم‌مرغ تزریق گردید و یک گروه بدون پروتکسین به عنوان شاهد در نظرگرفته شد. 

اثر رقابتی باکتری‌های پروتکسین بر میزان عفونت سالمونلا به شرح زیر به دست آمده است:

با تزریق داخلی پروتکسین به تخم‌مرغ‌ها 99/99درصد از شمار باکتری سالمونلا تیفوموریوم کاسته شده است.

استقرار کمپیلوباکتر در مرغ‌ها

در سومین روز زندگی، یک گروه آزمایشی از جوجه‌ها را با cfu 10⁴×5 از میکروارگانیسم کمپیلوباکترژژونی C.jejuni از راه دهان  درگیر کردند. سه روز بعد، در ششمین روز زندگی 15 گرم پروتکسین با شمار cfu 10⁸×5 را در یک لیتر آب آمیختند و به آنها خوراندند. در دهمین روز زندگی شمار C.jejuni در فضله هریک از جوجه‌ها را در گروه پروتکسین و در گروه شاهد شمارش کردند.

شمار C.jejuni در فضله گروه پروتکسین به گونه معن یداری کمتر از شمار C.jejuni در گروه شاهد بود.

16- صاحبان هچری‌ها چگونه از بکار بردن «پروتکسین» سود می‌برند؟ 

صاحبان هچری که گله مادر هم دارند بهتر است مصرف پروتکسین را بسیار جدی بگیرند تا با کاهش سالمونلا و نیز با کاهش ای‌کولای گله خود را نگهداری کنند. به خوبی می‌دانیم که این میکروارگانیزم‌ها از راه مجرای خروج تخم‌مرغ و یا حتی از راه پوسته به تخم‌مرغ منتقل می‌شوند. بنابراین هر کوششی برای کاستن از این میکروارگانیزم‌ها در هچری انجام شود سودمندی بسیار زیادی به هنگام پرورش آنها به دست می‌آید.

افزون بر این، درازتر کردن عمر مرغ‌های مادر، شاید به مدت 4 تا 5 هفته، سود مالی بزرگی برای صاحب آنها در بردارد.

هزینه پروتکسین در این دوره، نسبت به تخم‌مرغ‌های هچری، بسیار اندک است.

پی بردن آشکار به تأثیر پروتکسین در مرغداری‌های مادر، هنگامی‌که در هچری از نخستین ساعت زندگی جوجه مایع پروتکسین روی آنها اسپری شود و پس از رسیدن به مرغداری گوشتی پروتکسین تا یک هفته به آب نوشیدنی آنها افزوده گردد و سپس پروتکسین در خوراک به آنها رسانده شود، بسیار آسان است.

اگر چنین برنامه‌ای اجرا شود، نیاز به آنتی‌بیوتیک تنها هنگامی خواهد بود که بیماری درمانگاهی در گله دیده می‌شود و استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها محدود به مواردی خواهد بود که آنتی‌بیوتیک‌ها اصولاً برای آن موارد (بیماری آشکار) ساخته شده‌اند.

17- آیا می‌توان پروتکسین را برای پیشگیری از بیماری‌ها بکاربرد؟

انتظار نمی‌رود که بکار بردن پروتکسین، همه عوامل بیماری‌زا را به‌کلی از میان بردارد. پیش آمدن بیماری‌ها به عوامل گوناگون، مانند: نوع بیماری، شدت مسری بودن بیماری، شدت آلودگی به بیماری، مدیریت مرغداری و کارهای بهداشتی بستگی دارد.

بررسی‌ها نشان داده‌اند که پروتکسین و دیگر پروبیوتیک‌های با طیف گسترده، دفاع طبیعی بدن را برمی‌انگیزند و ایمنی طبیعی را در جانوران (مرغ‌ها،...) در سطح بالایی نگه می‌دارند بنابراین به پیشگیری از بیماری‌ها در گله کمک شایان می‌کنند. پروتکسین همه این سودمندی‌ها را برای همه مرغداری‌های، مادر، تخمگذار و گوشتی، به همراه می‌آورد.

افزون بر بالا بردن ایمنی، میکروارگانیزم‌های پروتکسین از راه رقابت با میکروارگانیزم‌های بیماری‌زای درون روده، از رشد و ادامه زندگی آنها جلوگیری و آنها را از محیط روده حذف می‌نمایند.

میکروارگانیزم‌های پروتکسین همچنین با تولید اسیدهای ارگانیک مانند اسیدلاکتیک، pH روده را کاهش می‌دهند و محیط را برای رشد باکتری‌های سودمند روده آماده می‌سازند و در همان حال بیماری‌زاها را از رشد و فعالیت باز می‌دارند، زیرا pH بین 5/6 تا 6 برای افزایش شمار باکتری‌های سودمند بسیار مناسب است اما برای باکتری‌های بیماری‌زا مانند ای‌کولای و سالمونلا که pH را در سطح 7 تا 8 دوست دارند بازدارنده است.

آیا استفاده از پروتکسین برای درمان بیماری خاصی توصیه می‌شود؟

پروتکسین با فعالیت ویژه حذف رقابتی عوامل بیماری‌زا و تحریک سیستم ایمنی طبیعی مرغ قادر است در پیشگیری از ابتلا به بیماری‌ها مؤثر باشد. به هنگام شیوع بیماری بسته به عوامل مختلف و از جمله شدت بیماری‌زایی یک عامل بیماری‌زا، طیور به بیماری مبتلا می‌شوند.

به‌طور طبیعی مرغ‌هایی که از ابتدای دوره پرورش پروتکسین دریافت کرده‌اند وضعیت عمومی تندرستی بهتری خواهند داشت و درنتیجه به هنگام رویارویی با بیماری باید واکنش بهتری نسبت به بیماری نشان دهند.

توصیه شرکت سازنده در زمان بیماری استفاده از دوز بالاتر پروتکسین می‌باشد تا بتوان با وارد نمودن تعداد بیشتری باکتری در دستگاه گوارش به فعالیت هرچه بهتر باکتری‌ها کمک نمود.

18- چرا آزمایش‌های پروبیوتیک‌ها گاهی نتایج متفاوتی به دست می‌دهند؟

متفاوت بودن نتایج آزمایش پروبیوتیک‌ها در جایی است که :

• مدیریت در مرغداری ضعیف باشد.

• میکروارگانیزم‌های زنده پروبیوتیکی بوسیله آنتی‌بیوتیک‌های خوراک که با پروبیوتیک‌ها همزیستی ندارند، نابود شده باشند.

• مرغدار، پروبیوتیک را آنگونه که در دستور مصرف گفته شده است بکار نبرد (از اساس کار تأثیر پروبیوتک‌ها آگاه نباشد).

• مقدار کافی از پروتکسین بکار برده نشده باشد.

• پاسخ نهایی پروبیوتیک‌ها همواره به میزان آلودگی و استرسی که به مرغ وارد می‌شود بستگی دارد.

• مرغ‌ها هیچگونه استرس وآلودگی نداشته باشند و میکروفلور آنها کامل باشد بنابراین جایی برای بهتر ساختن آن وجود ندارد.

فراموش نکنیم که حتی از آنتی‌بیوتیک‌ها و دیگر داروها نیز نتایج پایین و بالایی در آزمایش‌های فارمی به دست می‌آید.

19- آیا می‌توان پروتکسین را مستقیماً با یک محرک رشد مقایسه کرد؟

آنچه را که باید به هنگام مقایسه پروتکسین با یک محرک رشد آنتی‌بیوتیکی به یاد داشته باشید در زیر آمده است:

پروتکسین برخلاف آنتی‌بیوتیک‌ها:

1) میکروفلور دستگاه گوارش را که دراثر بکار بردن آنتی‌بیوتیک‌ها یا محرک‌های رشد پریشان و ناکار آمده شده است، بازسازی می‌کند.

2) سیستم ایمنی طبیعی مرغ را بر می‌انگیزد و افزایش می‌دهد.

3) در رقابت با باکتری‌های بیماری‌زا بر سر خوراک و جا، آنها را حذف می‌کند.

4) با تولید آنزیم‌ها و ویتامین‌ها، کارآیی دستگاه گوارش برای هضم خوراک را می‌افزاید.

5) pH روده را کاهش می‌دهد و از استقرار باکتری‌های بیماری‌زا مانند سالمونلا و ای‌کولای پیشگیری می‌نماید.

6) پادزهرهایی تولید می‌کند که ویژگی ضدمیکروبی علیه باکتری‌های بیماری‌زا دارند.

نشان داده شده است که آسیب وارده از مصرف آنتی‌بیوتیک‌های محرک رشد با حضور باکتری Enterococcus hirae در روده ارتباط دارد. مناسب خواهد بود اگر گمان کنیم که مکانیزمی که پروبیوتیک‌ها به آن وسیله تولید در مرغداری‌ها را بهبود می‌بخشند با کاهش این میکروارگانیزم نیز همراه است. عفونت‌های پنهان با بیماری‌زاهایی مانند سالمونلا و کمپیلوباکترها نیز می‌توانند روی رشد و بهره‌برداری از خوراک اثر منفی بگذارند.

20- آیا پروتکسین را می‌توان روی جوجه‌ها، به هنگام بیرون آمدن از تخم‌مرغ اسپری کرد؟

اسپری کردن پروتکسین روی جوجه‌های تازه به دنیا آمده ایمنی آنها را افزایش می‌دهد اما می‌باید پروتکسین  را جدا از هرگونه واکسنی که روی جوجه‌ها اسپری می‌شود، اسپری نمود.

آیا پروتکسین را می‌توان همزمان با برنامه واکسیناسیون استفاده کرد؟

بله. استفاده از پروتکسین از یک روز پیش از برنامه واکسیناسیون تا یک روز پس از آن با دوز بالاتر (یک گرم در ۴ لیتر آب) علاوه بر اینکه می‌تواند عوارض استرس واکسیناسیون را تا حدی کاهش دهد، سبب بالا بردن تیتر واکسن‌ها می‌گردد.

استفاده از پروتکسین به هنگام واکسیناسیون می‌تواند همزمان در آب واکسن و یا در آبخوری‌ها صورت گیرد و درصورت تمایل می‌توان مقدار توصیه شده را به مخازن آب اضافه نمود.

21- هنگامی‌که مواد هضم نشده در فضله مرغ‌های گوشتی دیده می‌شود، به ویژه در بخش پایانی دوره، آیا مصرف پروتکسین می‌تواند این مشکل را برطرف کند؟

بیشتر وقت‌ها، هنگامی‌که جیره مرغ‌های گوشتی از جیره رشد (Grower) به جیره پایانی (Finisher) تغییر داده می‌شود، مرغداران متوجه مواد هضم نشد‌ه‌ای می‌شوند که در فضله مرغ‌ها دیده می‌شود.

از آنجا که میان جیره آغازین، دوره رشد و دوره پایانی تفاوت تغذیه‌ای وجود دارد و تغییر ناگهانی آنها توازن میکروفلور دستگاه گوارش را برهم می‌زند، از کارآیی دستگاه گوارش در هضم مواد کاسته می‌شود.

افزون بر این، در دوره پایانی که فضای زندگی مرغ‌ها کمتر می‌شود، سطح آمونیاک در محیط بالاتر می‌رود، کیفیت فضله کاهش می‌یابد، گرمای محیط بیشتر می‌گردد و بطور کلی شرایط محیط زیست آنها سخت‌تر می‌شود مرغ‌ها دچار استرس می‌شوند.

در مرغ‌های گوشتی، روزهای 28 تا 42، به ویژه روزهای 28 تا 36، بسیار سرنوشت‌ساز است، زیرا مرغ‌ها در این هنگام همه ایمنی را که از مادر گرفته‌اند ازدست می‌دهند و می‌باید ایمنی فعال خودشان را پدید بیاورند. جیره آنها نیز دگرگون می‌شود و از جیره آغازین به جیره پلت دوره رشد و سپس به جیره پایان دوره تغییر پیدا می‌کند و سرانجام نیز خوراک آنها برای چند روز قطع می‌شود در این زمان‌ها است که بسیاری از بیماری‌ها، به ویژه گامبرو و ای‌کولای به مرغ‌ها می‌زنند. در این شرایط، مرغ‌ها به استرس شدید تغذیه‌ای دچار می‌شوند، بنابراین بهتر است تغییرات در جیره تا آنجا که ممکن است اندک اندک انجام شود، مصرف پروتکسین همواره از شدت آسیب‌هایی که استرس به مرغ‌ها می‌زند می‌کاهد.

22- پروبیوتیک‌ها چگونه مواد سمی خوراک را تجزیه می‌کنند و اثرات مرگبار مایکوتوکسین‌های خوراک را کاهش می‌دهند؟

رایج‌ترین «مایکوتوکسین‌ها» روی غلات «افلاتوکسین» و «فوزاریوم» هستند که هر دو دارای ترکیبات پیچیده‌ای می‌باشند که شناسایی آنها و در آزمایشگاه، بسیار دشوار است.

آسیب‌های درمانگاهی بستگی به: نوع جانور، سن، وضع جسمی وتغذیه‌ای، زمان آلودگی ماده خوراکی، وضع طبیعی وسطح تراکم آلودگی به مایکوتوکسین دارد.

مسمومیت آشکار و بیماری و مرگ ناشی از این مسمومیت به ندرت پیش می‌آید اما زیان بزرگ مالی به خاطر اثرات نادیدنی و نامشخصی است که درپی کاهش تولید وافزایش آسیب‌پذیری جانور در برابر بیماری‌ها پدید می‌آید.

فوزاریوم به بافت پوششی دستگاه گوارش آسیب می‌رساند که به قانقاریای بخش آسیب دیده می‌انجامد، و سنتز لیپید بافت‌های عصبی را آشفته می‌کند. اگر آلودگی خوراک به مایکوتوکسین اندک باشد، بازهم ازکارآیی جانورکاسته می‌شود.

هم درآزمایش‌ها روی جانور زنده، و هم درآزمایش‌های آزمایشگاهی پی برده شده است که لاکتوباسیل‌ها دارای فعالیت ضد مایکوتوکسین هستند. میکروارگانیزم‌های پروبیوتیکی می‌توانند انباشته شدن افلاتوکسین‌ها در روده را به وسیله افزایش ترشح مجموعه ترکیب شونده‌ای با افلاتوکسین‌ها (bacteriacomplex - Aflatoxin) کاهش دهند. درآزمایش‌های انجام شده اثبات شده است که پروتکسین می‌تواند اثرات مایکوتوکسین‌ها را به گونه‌ای چشمگیر بکاهد.

23- آیا نگهداری پروتکسین نیاز به شرایط ویژه‌ای دارد؟

پیشنهاد می‌کنیم که پروتکسین در جای خشک، پاکیزه، دور از تابش مستقیم آفتاب نگهداری شود و پس از باز کردن بسته‌های پروتکسین اگر همه آن مصرف نشده باشد پاکت آن به خوبی بسته شود تا از آسیبی که گرما و رطوبت می‌تواند به آن وارد کند پیشگیری گردد. البته هرگاه امکان داشته باشد بهتر است در یخچال نگهداری کنید.

پروتکسین در دمای معمولی اتاق برای مدت 24 ماه بدون دگرگونی می‌ماند. این موضوع در پی سال‌ها آزمایش و بررسی به اثبات رسیده است. این فرآورده همواره به هنگام تولید نمونه‌گیری می‌شود و برای اطمینان از طولانی بودن عمر مصرف آن، نمونه‌ها به آزمایشگاه داده می‌شود.

آیا استفاده با دوز بالاتر پروتکسین می‌تواند مضر باشد؟

خیر، استفاده از پروتکسین تا ۱۰۰ برابر دوز توصیه شده نیز مضر نمی‌باشد.

منبع: نیکوتک