مدیریت مرغداری ها در هوای گرم (بخش نخست)

به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ گرمی هوا می‌تواند آسیب جدی به عملکرد مرغ‌ها بزند. کارآیی تولید، می‌تواند حتی بسیار پیش از آن‌که دمای هوا به سطح نگرانی‌آوری برسد، کاهش یابد.

جدول شماره 1 راهنمای کلی درباره واکنش مرغ‌ها به سطوح متفاوت گرمای هوا را نشان می‌دهد.

دمای محیط (بر اساس درجه سانتی‌گراد)	رفتار مرغ‌ها
10 تا 23/8	منطقه دمای خنثی فاصله دمایی که درآن مرغ‌ها نیازی به تغییر رفتار فیزیولوژیک یا حرکتی برای نگه داشتن دمای بدن خود ندارند.
18/20 تا 23/8	منطقه دمای ایده‌آل برای مرغ‌ها
23/8 تا 29/5	انتظار می‌رود مرغ‌ها اندکی خوراک کمتری بخورند، اما اگر مقدار مواد مغذی جیره کافی باشد به تولید آسیب نمی‌خورد. اندازه تخم‌مرغ‌ها شاید کوچکتر شود و شاید هنگامی که دمای هوا به 5/29 برسد ازکیفیت پوسته تخم‌مرغ کاسته شود.
29/5 تا 32/2	مصرف خوراک باز هم کمتر و وزن‌گیری کاهش می‌یابد. ازکیفیت پوسته تخم‌مرغ و اندازه تخم‌مرغ‌ها کاسته می‌گردد. معمولاً تولید تخم‌مرغ نیز کم می‌شود. کارهای لازم برای خنک کردن محیط می‌باید پیش از این که دمای سالن ها به 5/32 درجه سانتی‌گراد برسد آغاز شود.
32/3 تا 35	کاسته شدن از خوراک خوردن ادامه می‌یابد. خطر مرگ درمیان مرغ‌های تخمگذار، به ویژه مرغ‌های درشت‌تر وآنها که در پیک تولید هستند، پیش می‌آید. دراین درجات می‌باید کارهای ضروری برای خنک کردن محیط به انجام برسد.
35 تا 37/7	احتمال دارد تولید تخم‌مرغ به شدت کاهش یابد. شاید لازم باشد کارهای اضطراری انجام داده شود. مصرف خوراک و مصرف آب بسیار بالا است.
بالاتر از 37/5	برای خنک کردن مرغ‌ها باید کارهای اضطراری انجام داد، در این دما، مهمترین کار نجات جان مرغ است.

جدول 1. واکنش رفتاری مرغها تحت تأثیر استرس گرمایی

استرس گرمایی هنگامی آغاز می‌شود که دمای هوا به 5/26 درجه سانتی‌گراد میرسد، و در 5/29 درجه سانتی‌گراد عوارض آن را می‌شود آشکارا دید.

هنگامی‌که یک مرغ به نفس‌نفس زدن می‌افتد، دگرگونی‌های فیزیولوژیکی برای بیرون راندن دمای اضافی درون بدن او، آغاز شده است. حتی پیش از آن‌که مرغ به این نقطه برسد، هرکاری که بتوانید برای کمک به آسایش او انجام بدهید، سبب می‌شود که به نرخ بالاتری از رشد، بهتر هچ شدن، تخم‌مرغ درشت‌تر، کیفیت بهتر پوسته تخم‌مرغ و تولید بالاتر تخم‌مرغ، دست یابد.

راه‌های دفع گرما توسط طیور

در تابستان، که گرمای هوا در روز مرتباً پیرامون 32/2 درجه سانتی‌گراد می‌چرخد، دفع گرما از بدن به بیرون، برای مرغ‌ها حیاتی می‌شود.

مرغ‌ها عرق نمی‌کنند بنابراین برای کاستن ازدمای درون بدن می‌باید راه‌های دیگری بیابند تا دمای بدن آنها تقریباً، 04 درجه سانتی‌گراد باقی بماند.

دفع گرما در مرغ

کاهش دمای بدن مرغ، از راه‌های:

• Radiation (انتقال گرما از گرم‌ترین نقطه بدن، به سطوح خنک پیرامون بدون اینکه سطح واسطه‌ای وجود داشته باشد- مانند انتقال گرما به هوا)

• conduction (هوای گذرنده‌ای که هوای انباشته شده پیرامون مرغ‌ها را جابه جا می‌کند)

• Evaporation (تبخیر آب بدن از دستگاه تنفس برای بیرون راندن گرما) به محیط پیرامون مرغها رانده می‌شود.

این سه راه گفته شده بیرون راندن هوا را دفع مناسب گرما می‌نامند. از این راه‌ها هنگامی دمای بدن می‌تواند دفع شود که دمای محیط پیرامون مرغ‌ها 10 تا 24 درجه سانتی‌گراد باشد.

آن بخشی ازگرمای بدن که به بیرون رانده می‌شود، بستگی به تفاوت دمای بدن مرغ با دمای محیط پیرامون او دارد.

مرغ‌ها ، گرما را ازسطوحی مانند ریش، ساق پا و نقاط بدون پر زیربال دفع می‌کنند. برای حفظ دمای بدن و بیرون راندن گرما از راه‌های مناسب، نیازی نیست که مرغ‌ها روند رفتار عادی خود (خوردن یا متابولیز خوراک (را به گونه‌ای جدی تغییر دهند.

هدف ازقراردادن دستگاه تهویه هوا درسالن‌های مرغداری این است که بتوان جریان هوا و یا دمای پایین کافی درسالن برقرارکرد تا مرغ‌ها بتوانند دمای بدن خود را با دفع کافی گرما حفظ کنند.

هنگامی که دمای محیط به 65 درجه سانتی‌گراد می رسد، روش ازدست دادن گرمای بدن به روش تبخیر تبدیل می‌شود. بیرون راندن گرمای بدن با روش تبخیر نیاز به این دارد که مرغ انرژی خود را با نفس نفس زدن مصرف کند که این کار در دمای 5/26 درجه سانتی‌گراد آغاز می‌شود.

بیشتر بدانیم: تغذیه مرغ‌های گوشتی در استرس گرمایی‌

اثرات فیزیولوژیکی نفس نفس زدن مرغ‌ها در اثر گرما

نفس تند زدن، گرما را با بخارکردن آب لایه‌های مرطوب دستگاه تنفس از بدن دفع می‌کند. اما تند نفس زدن، خود ایجاد گرما می‌کند و سبب می‌شود که آب بدن از دست برود و دستگاه تنفس قلیایی شود (بیماری الکالوز). قلیایی شدن به این سبب پیش می‌آید که مرغ «دی‌اکسیدکربن» بیش از اندازه‌ای را با نفس خود به بیرون رها می‌کند.

پیامد این کار، بیشتر قلیایی شدن مایعات بدن است. قلیایی شدن، مایعات بدن، جگر را وادار می‌سازد که مقدار بالاتری از چندین الکترولیت بدن را دفع نماید و pH مایعات بدن اسیدی شود.

در این وضع، خوردن خوراک رو به کاهش بیشتری می‌نهد که سبب کاهش رشد، کاهش تولید و کاهش کل عملکرد مرغ می‌شود.

در ماه‌های گرم سال، بیرون راندن گرما از بدن با تندتند نفس زدن، به روش اصلی مرغ‌ها برای تنظیم دمای درون بدنشان تبدیل می‌شود مگر اینکه تهویه هوای مناسبی برای آنها فراهم شود، و کارهای دیگری برای کاهش استرس آنها انجام گیرد.

گرمای مرغداری