به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ اصطلاح «کیفیت جوجه‌ها» یک اصطلاح کلی است که می‌تواند دربرگیرنده جنبه‌های گوناگون، از ویژگی‌های جسمانی که مستقیماً می‌توان آنها را مشاهده کرد (مانند رنگ چشم یا کرک)، تا ویژگی‌های پنهان (مانند سطح آنتی‌بادی، ناراحتی‌های فیزیولوژیکی، عفونت‌ها، و کمبود مواد غذایی)، باشد.
ریشه بسیاری از این ویژگی‌های آشکار و پنهان، به پیش از اینکه تخم‌مرغ‌ها از مرغداری مادر به هچری فرستاده شوند برمی‌گرد.
شرایط محیطی و درمانی می‌توانند به کیفیت جوجه‌ها آسیب بزنند. نمره‌بندی کیفیت جوجه‌ها تنها وضعیت موقتی آنها را بازتاب می‌دهد.
مسئولیت قانونی هچری‌ها معمولاً به وضعیت جوجه‌ها در یک هفته آغاز زندگی آنها، که دوره بسیار حساسی است، و سریع‌ترین دوره رشد جوجه‌ها است، محدود می‌شود؛ زیرا یک آغاز خوب و آرام، تعیین‌کننده نتیجه نهایی پرورش آنها است.
با گذر زمان، عوامل مربوط به مرغداری، به‌تدریج به عواملی که در هچری وجود داشته‌اند چیره می‌شوند، هرچند که بیماری‌هایی که انتقال عمودی دارند اگر در جوجه‌ها پدید آیند، ریشه آنها به هچری برمی‌گردد و به اعتبار هچری آسیب می‌زند.
از دیدگاه هچری‌ها، یک جوجه خوب یک روزه، جوجه‌ای است که نقایص جسمی نداشته باشد، و دارای ویژگی‌های زیر باشد:
• قوی باشد.
• روی پای خود بایستد.
• کرک نرم و ابریشمی داشته باشد.
• فعال، اما آرام باشد.
• دارای چشمان شفاف، گرد، و باز باشد .
• با شکم نرم
• ناف به‌خوبی بسته شده باشد و به چشم نیاید.
• استخوانی نباشد.
• دچار کم‌آبی بدن نشده باشد.
• دارای زخم و یا نقص جسمی نباشد .
این ویژگی‌ها با جنبه‌های مختلف دستگاه جوجه‌کشی و پروسه‌های هچری در ارتباط هستند و شرایط هچری و دستگاه جوجه‌کشی در پدید آمدن آنها تأثیر دارد .
از آنجا که نمره دادن به این ویژگی‌ها می‌تواند دامنه گسترده‌ای داشته باشد، برای نمونه (بتواند اندازه شکم جوجه، و یا قوی بودن او را شرح دهد)، بهتر این است که ارزیابی خود را ساده‌تر کنید و سیستم 1 یا صفر را بکار ببندید. اگر ویژگی، مناسب باشد، نمره 1 و اگر نامناسب باشد، نمره صفر داده شود .
هچری‌ها
هچری‌های امروزی، عملیات گسترده‌ای را دربر می‌گیرند. هر روز باید هزاران جوجه را مدیریت کنند. سیستم کنترل کیفی در هچری‌ها می‌باید: فراگیر، سریع، آسان، و قابل تکرار باشد. این سیستم باید بتواند گروه‌های هچ شده بچ‌ها (Batch) را با هم مقایسه کند و به کیفیت هر گروه نمره بدهد.
به‌عنوان نمونه، نمره‌دهی پاسگار (Pasgar©Score)، پنج ویژگی ساده را درنظر می‌گیرد. شاید برخی از این ویژگی‌ها، مانند رنگ قرمز نوک جوجه یک ویژگی ظاهری به‌نظر بیاید، اما ممکن است نشانه‌هایی از یک گرفتاری جدی جوجه‌ها باشد.
پنج ویژگی نمره‌دهی پاسگار در زیر گفته می‌شوند:
1- یک جوجه قوی، اگر روی سطح صاف و بدون لغزندگی، به پشت قرار داده شود، در مدت 3 ثانیه بر پا می‌ایستد. این توانایی، که یک کنش طبیعی است، نشان‌دهنده قوی بودن جوجه است.
2- ناف جوجه باید کاملاً بسته شده باشد و به چشم نیاید. ناف جوجه، اگر خشک و پوست رنگین داشته باشد اما در تماس با دست، خشک و یا برجسته احساس شود، کاملاً خوب نیست، هرچند که بهتر از این است که، پرخون و یا نشت کرده باشد.
اگر بخواهیم به چنین وضعی بر پایه «آره یا نه» نمره بدهیم، هر دو، نمره منفی خواهند گرفت.
3- آزمایش شکم جوجه- سایز، و سختی آن – نیاز به حساس بودن دست و با تجربه بودن کسی دارد که این کار را انجام می‌دهد. این موضوع بسیار مهمی است زیرا اندازه شکم جوجه، بیشتر مربوط به ازدست رفتن وزن تخم‌مرغ دارد و ذخیره اضافی آب در شکم برای جوجه‌هایی که از راه دور به مرغداری فرستاده می‌شوند، یک امتیاز است.
4- مفصل قرمز (Red hocks) نشان‌دهنده این است که جوجه وزن زیادی از دست داده است (شکم بزرگ) و یا اینکه در معرض گرمای بیش از اندازه بوده است.
5- لکه قرمز روی نوک جوجه، و یا خون آمدن از بینی، نشانه قرار گرفتن در معرض گرمای بیش از اندازه است. کثیف بودن نوک جوجه نشانه مشکلات متابولیکی مربوط به ازدست رفتن آب تخم‌مرغ است.
در شیوه نمره‌دهی پاسگار در برابر هریک از ویژگی‌های بالا که نمره منفی گرفته باشند، یک نمره از 12 نمره کسر می‌شود. میانگین نمره‌های 50 تا 100 جوجه نشان‌دهنده کیفیت جوجه‌های یک «بچ» خواهد بود و توجه به این میانگین به شما نشان می‌دهد که با چه مشکلی روبرو هستید.
میانگین نمره 9 یک بچ نشان‌دهنده کیفیت خوب جوجه‌های آن بچ می‌باشد.
پیشنهادها
• تصمیم بگیرید که به چه چیزی نمره کیفیت بدهید: کیفیت جوجه‌ها به هنگام هچ یا به کیفیت جوجه‌های قابل عرضه به بازار.
• آمار و اطلاعات کیفی هر بچ را ثبت، تجزیه و تحلیل، و نگهداری کنید.
• مشکلات اصلی را شناسایی کنید و با توجه به این اطلاعات، برنامه دستگاه جوجه‌کشی و پرتکل هچری را اصلاح نمایید.
منبع: نیکوتک
نوشته Maciej Kolariczyk، برگرفته از سایت The poultry site، اکتبر 2020