به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ امروزه، عرصه تولید در صنعت مرغداری زیر تأثیر قوانین دولتی و فشار مصرف‌کنندگان برای کاستن، یا کنار نهادن مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها، قرار گرفته است. کنار نهادن آنتی‌بیوتیک‌ها به عنوان محرک رشد، در را به روی چالش‌های پیش‌بینی نشده با بیماری‌زاها گشوده است، به گونه‌ای که می‌تواند ضعف عملکرد گله‌های مرغداری‌ها را در پی داشته باشد.
بخشی از انرژی که مرغ‌ها در گذشته، صرف تولید و رشد خود می‌کردند، اکنون برای تأمین تندرستی و چالش با بیماری‌زاها مصرف می‌شود. برای این است که مرغداران می‌باید راه‌هایی برای کمک به مرغ‌ها بیابند تا مرغ‌ها بتوانند در چالش با بیماری‌زاها –باکتری‌های ناسودمند– موفق شوند و انرژی که برای مبارزه با بیماری‌زاها مصرف می‌کنند را به افزایش تولید و رشد خود اختصاص دهند.
نقش گزینش ژنتیکی
وزن مرغ‌های گوشتی مدرن می‌تواند به سرعت افزایش یابد.
گزینش ژنتیکی کارآیی تولید را بالا برده است، اما در برابر آن، پژوهشگران نشان داده‌اند که افزایش تولید، خطر ضعف عملکرد سیستم ایمنی را نیز در بر دارد. یک آزمایش فارمی نشان داد که تلفات مرغ‌ها در 42 روز در سال 1991 برابر با 9/7 درصد و در سال1957 برابر با 2/2 درصد بوده است. در همین آزمایش دیده شد که مرغ‌هایی که برای به دست آوردن وزن بالاتر انتخاب شده بودند، در مقایسه با مرغ‌هایی که ضریب تبدیل خوراک آنها پایین بود، تلفات بسیار بالاتری داشتند: به ترتیب 4/7 درصد در برابر 2/2 درصد.
در این آزمایش، بیشتر تلفات در اثر بیماری‌های عفونی و مشکلات قلب و گردش خون بود.
تخصیص مواد مغذی و فراهم بودن آن برای فعالیت بخش‌های مختلف بدن در این آزمایش، یک نکته مهم است. مرغ‌هایی که ازنظر ژنتیکی برای تولید بالاتر به وجود آمده‌اند، بخش بزرگی از منابع غذایی که می‌خورند به رشد آنها اختصاص می‌یابد و منابع اندکی برای تأمین نیازهای دیگر بدن باقی می‌ماند. نرخ سریعتر رشد به این معنی است که دستگاه گوارش مرغ‌ها فرصت کافی برای رسیدن به بلوغ، به دست نمی‌آورند، زیرا پیش از رسیدن به بلوغ به کشتارگاه فرستاده می‌شوند.
مرغداران باید راه‌هایی برای کمک به مرغ‌ها بیابند که کمک کنند تا انرژی مرغ‌ها به جای این که برای مبارزه با بیماری‌زاها مصرف شود، به افزایش تولید و رشد آنها اختصاص یابد.
تأثیر رشد به هنگام دستگاه گوارش
بزرگترین عضو ایمنی مرغ، یعنی ساختار مایکروویلی‌های دستگاه گوارش، اگر به خوبی پدید آمده باشد، برای ظرفیت جذب خوراک در طول دوره زندگی – و در نتیجه برای توان تولید – او بسیار اهمیت دارد. فراهم بودن مواد مغذی مناسب در آغاز زندگی تأثیر عمده‌ای روی توسعه ساختار مایکروویلی‌های دستگاه گوارش می‌گذارد. دسترسی جوجه‌ها به خوراک و آب در 6 تا 10 ساعت پس از هچ، سبب رشد مایکروویلی‌های دستگاه گوارش، که روی ظرفیت جذب آینده مرغ تأثیر می‌گذارند، می‌شود. برعکس، تغذیه ضعیف و چالش‌های محیطی در چند هفته آغاز زندگی، روی توان تولید آینده مرغ‌ها، اثر منفی می‌گذارد. مایکروبایوتای دستگاه گوارش (ساختار جمعیت میکروبی) نیز چند هفته طول می‌کشد تا به خوبی شکل بگیرد. برای همین است که سه هفته آغاز زندگی برای پیشرفت دستگاه گوارش و عملکرد مرغ‌ها بسیار اهمیت دارد.
بیشتر بدانیم:
آیا سیستم ایمنی تضعیف شده روی رشد مرغ‌ها اثر می‌گذارد؟
نقش تغذیه‌ای پروبایوتیک‌ها در فرمول خوراک مرغ‌های گوشتی
بیماری آنتریت نکروتیک (Necrotic enteritis) در پرندگان
باکتری‌های سودمند در نخستین 3 هفته زندگی مرغ‌ها
افزون بر تغییرات فیزیولوژیکی ساختار دستگاه گوارش در سه هفته نخست زندگی، دگرگونی‌های سریعی نیز در ترکیب فلور میکروبی (مایکروبایوتا) دستگاه گوارش مرغ‌ها پیش می‌آید که نقش مهمی در سلامت و توان تولید آنها بازی می‌کند.
بخشی از مایکروبایوتا، یا جمعیت میکروارگانیزم‌هایی که در دستگاه گوارش زندگی می‌کنند، کار جلوگیری از استقرار بیماری‌زاها، و کمک به پیشرفت سیستم ایمنی را انجام می‌دهند و مواد مغذی را برای استفاده میزبان فراهم می‌سازند.
اما، جوجه‌ها با مایکروبایوتای استقرار یافته در دستگاه گوارششان هچ نمی‌شوند، بلکه مدتی طول می‌کشد تا مایکروبایوتای دستگاه گوارش آنها شکل بگیرد. روند شکل‌گیری مایکروبایوتا، به صورت جانشین شدن میکروبی انجام می‌گیرد و با توجه به سن مرغ، میکروارگانیزم‌های مایکروبایوتا تغییر می‌کنند.
به هنگام هچ، باکتری‌ها شروع به جاگیری در دستگاه گوارش می‌کنند، اما روند شکل‌گیری مایکروبایوتا زیر تأثیر شرایط هچری، شرایط مدیریت جوجه‌ها و انتقال آنها از هچری به مرغداری قرار دارد.
در 7 روز پس از هچ، جمعیت باکتریایی به 10 برابر می‌رسد و در 21 روزگی جمعیت باکتریایی روده کوچک به خوبی پاگیر شده است. مایکروبایوتای بخش‌های دورتر دستگاه گوارش به سبب پیچیدگی آن، دیرتر پدید می‌آید.
دستگاه گوارش رشد یافته مرغ، میزبان بیش از 700 گونه باکتری است که وجود بسیاری از آنها برای سلامت مرغ ضروری است، اما در روند جانشینی، و با افزایش سن، جمعیت باکتری‌های غالب، رو به تغییر می‌نهد. برای نمونه، در روده کوچک، از آنجا که محیط روده کوچک میزبان خوبی برای میکروارگانیزم‌های گوناگون است، باکتری‌های ناسودمند را نیز به سوی خود می‌کشد.
جوجه‌ها پس از هچ با انواع میکروارگانیزم‌هایی که می‌توانند روی آنها اثر منفی بگذارند، مانند ای‌کولای، کلستریدیوم پرفرانژه، انتروکوکوس سکوروم، و بسیار دیگر از بیماری‌زاها درگیر می‌شوند. شرایط تولید، روی آسیب‌پذیری جوجه‌ها در برابر میکروارگانیزم‌ها اثر می‌گذارد.
دستگاه گوارش مرغ‌ها میزبان بیش از 700 گونه باکتری است که اگر شمار باکتری‌های سودمند از باکتری‌های بیماری‌زا بیشتر نباشد، تعادل مایکروبایوتا به سود بیماری‌زاها برهم می‌خورد که پیامد آن بیماری مرغ‌ها خواهد بود.
تقویت سلامت دستگاه گوارش با پروبایوتیک‌ها
کلید موفقیت در تولید، شکل گرفتن سریع میکروبایوتای سالم و پیشرفته است. مرغداران می‌باید راه‌هایی پیدا کنند که به مرغ‌ها، برای پیروز شدن در مبارزه‌شان با باکتری‌های ناسودمند کمک شود تا بتوانند انرژی خود را برای تولید و رشد مصرف کنند.
پژوهش‌ها نشان داده‌اند که خوراندن پروبایوتیک‌ها از نخستین روز زندگی جوجه‌ها، می‌تواند به استقرار سریع مایکروبایوتای مثبت دستگاه گوارش آنها بی‌انجامد، و از آنها در برابر استقرار کولیفرم‌هایی مانند ای‌کولای که روی رشد و تولید آنها اثر منفی می‌گذارد، جلوگیری کند. اما همه سویه‌های پروبایوتیکی همانند یکدیگر از مرغ‌ها دفاع نمی‌کنند. چندین سویه از باسیلوس‌ها، که از دستگاه گوارش خود مرغ‌ها جدا شده‌اند می‌توانند به عنوان سپر دفاعی، از چسبیدن بیماری‌زاها به سلول‌های دیواره روده جلوگیری کنند. این باکتری‌های سودمند، ساختار دیواره روده را مستحکم می‌کنند، از رشد باکتری‌های بیماری‌زا می‌کاهند، و به پرشمار شدن باکتری‌های سودمند کمک می‌رسانند.
نقش مهمی که رشد دستگاه گوارش در تندرستی، رشد و تولید مرغ بازی می‌کند، روشن است. با این همه چالش‌ها که مرغداران با آنها روبرو هستند، از ناکافی بودن شرایط تولید، منع استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها، تا تأثیر منفی گزینش ژنتیکی روی سلامت مرغ‌ها، فراهم کردن شرایط برای آغاز سالم زندگی با خوراندن پروبایوتیک‌ها، به صورت یک کار خوب و مؤثر در آمده است.
کمک به رشد مایکروبایوتا در 21 روز نخست زندگی، رویکرد کارآمدی، هم برای آسایش و هم برای تولید مرغ‌ها است.
باکتری‌های سودمند دستگاه گوارش، ساختار دیواره روده را محکم می‌کنند، از رشد بیماری‌زاها می‌کاهند، و به پرشمار شدن باکتری‌های خوب کمک می‌رسانند.
در نخستین 3 هفته زندگی مرغ‌ها، با خوراندن پروبایوتیک‌ها، سپر دفاعی دستگاه گوارش را در برابر بیماری‌زاها تقویت کنید.
«پروتکسین» را برای پیشگیری از بیماری‌ها، برانگیختن پاسخ ایمنی، و کنترل پیامدهای استرس‌ها، برای هر ده هزار جوجه، 3 تا 5 روز، 250 گرم در چند ساعت اول صبح به حجم معینی از آب آشامیدنی مرغ‌ها بیافزایید.
منبع: نیکوتک
نویسنده:Gibbs Kirsty. Dr کارشناس تغذیه طیور – هلند (International Poultry Production – 7102)