بیماری آبله در اسب

به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ آبله اسب قابل سرایت به انسان و گاو می‌باشد. عامل آبله اسب ظاهراً همان ویروس آبله گاو است و به آبله انسان نزدیک است. احتمالاً هر سه این ویروس‌ها گونه‌های مختلف یک نوع ویروس می‌باشند و در اثر عادت کردن به انواع مختلفی از حیوانات بیماری‌زایی بیشتری برای نوع مخصوصی پیدا نموده‌اند. ویروس اسبی به گاو انتقال یافته و ویروس آبله گاوی نیز اسب را مبتلا می‌سازد. همچنین با ویروس آبله اسبی در گاو یا آبله گاوی در اسب می‌توان ایمنی ایجاد کرد. اشخاصی که بر ضد آبله مایه‌کوبی نشده باشند، درصورت پرستاری اسب‌های مبتلا دچار جراحاتی نظیر آثار حاصل از مایه‌کوبی بر ضد آبله می‌شوند.

در حال حاضر بیماری آبله در انسان در دنیا ریشه‌کن شده است. (اعلام سازمان بهداشت جهانی)

چندین سال است که بیماری آبله اسب از ایالات متحده یا اروپا گزارش نمی‌شود. با ریشه‌کن شدن بیماری آبله انسان در دنیا احتمال بروز آبله اسب کاهش یافته است. میزبان طبیعی ویروس اسب است ولی ویروس می‌تواند در گاو و انسان نیز بیماری ایجاد کند. عفونت از اسبی به اسب دیگر توسط انسان یا لوازم و تجهیزات موجود در باشگاه‌های سوارکاری و پرورش اسب و یا توسط حشرات صورت می‌گیرد. انتقال به انسان از طریق مستقیم و تماس با حیوان مبتلا صورت می‌گیرد و در انسان فرم خفیف بیماری وجود دارد. 

بیماری در انسان بصورت ضایعات آبله بر روی انگشتان و دستها و بازوها و بندرت سایر نقاط بدن ظاهر می‌شود. گاهی اوقات احساس خارش و درد در محل زخم وجود دارد. در برخی موارد تب و بیقراری عمومی وجود داشته که توقف فعالیت بیمار را برای مدت یک یا چند روز ایجاد می‌نماید. 

بیماری در اسب ممکن است به دو شکل بروز کند. شکل کم‌اهمیت‌تر، عفونت بخلق پای اسب بوده و ظاهراً بوسیله دستهای آلوده نعلبندان و افرادی نظیر آنها بوجود می‌آید. این عفونت به عنوان گریس پا یا پای گریسی (Grease heel) شناخته شده است. از علائم بیماری دانه‌های کوچکی است (آبله) که تبدیل به تاول می‌شود، کم‌کم دانه‌ها چرکی شده و روی آنها را دلمه خشک می‌پوشاند و زخمها خشک می‌شوند. در خلال تظاهرات اولیه، پاها تا حدی دردناک بوده، ممکن است اندکی لنگش ایجاد، لیکن واکنش عمومی وجود نداشته یا چندان شدید نیست.

پای گریسی (grease heel)

در شکل دیگر بیماری جراحات بصورت دانه‌های متعددی در سطح داخلی دهان، روی لثه، زیر زبان و داخل لبها ایجاد و به زودی به تاول تبدیل می‌شود. دانه‌ها کم‌کم چرکی شده و حیوانات مبتلا خصوصاً حیوانات جوان تقریبا همیشه تب داشته و ممکن است بشدت بیمار شوند (حیوانات مسن‌تر ممکن است تب خفیفی نشان دهند) حالت عمومی بویژه در کره اسبها خیلی بد است و ممکن است تلف شوند. اسبهای مبتلا اشتهای خود را از دست می‌دهند، بزاق از دهان جاری بوده و حیوانات دهان خود را جهت تسکین درد در آب فرو می‌برند. این شکل بیماری ابتدا با جراحات محدودی شروع می‌شود، سرانجام تمام مخاط دهان را فرا می‌گیرد و گاهی به مجرای بینی نیز سرایت می‌کند.

تشخیص قطعی توسط آزمایشگاه صورت می‌گیرد. ویروس را می‌توان از طریق کشت‌های بافتی مختلف جدا نمود.

برای آبله اسب یا درمان زخم‌های آبله، داروی خاصی وجود ندارد. خشک نگهداشتن زخم‌ها، آنتی‌بیوتیک (فرم موضعی) جهت جلوگیری از آلودگی میکروبی و داروهای مسکن جهت تسکین درد مفید است.

ضدعفونی کردن وسایل و لوازم تیمار، سوارکاری و... توصیه می‌شود. بهبودی از این بیماری با ایجاد ایمنی قوی همراه است. از آنجایی که جراحات پوستی بیماری ناراحتی کمتری برای اسب ایجاد می‌کند، برخی از کارشناسان عقیده دارند که با آلوده ساختن اسب از طریق بین پوستی می‌توان حیوان را در برابر شکل خطرناک بیماری ایمن ساخت. هر دو ویروس آبله گاوی و آبله اسبی به افراد واکسینه نشده بر علیه آبله انسان انتقال یافته، لیکن به افراد واکسینه شده منتقل نمی‌گردند. با ریشه‌کن شدن بیماری آبله انسان در دنیا، اهمیت آبله حیوانات کاهش یافته است.

آبله اسب