به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور، آبزیان و حیوانات خانگی»؛ برخی از برنامه‌های بهسازی در تشکیلات جوجه‌کشی تاکید بسیاری روی مواد ضدعفونی می‌نماید. چنانچه کار بهسازی در سایر مقاطع جابجاکردن تخم‌مرغ ضعیف باشد باید به مصرف مواد ضدعفونی بیشتر توجه نمود. مدیران واحدهای جوجه‌کشی لازم است که دقت کامل نسبت به موازین بهسازی در قبل از مرحله جوجه‌کشی مبذول داشته و روی مدیریت مزارع مرغ مادر نظارت داشته باشند. در این باره چه نکات اصلی باید مورد توجه بستر وضعیت لانه‌های تخم‌گذاری قرار گیرند؟
کف لانه تخم‌گذاری اولین سطحی است که با تخم‌مرغی که تازه از بدن مرغ خارج شده تماس پیدا می‌کند. رطوبت سطح پوسته تخم‌مرغی که تازه گذارده شده وسیله مناسبی برای هجوم باکتری‌ها به تخم‌مرغ می‌باشد. صرف نظر از نوع ماده‌ای که در لانه به کار رفته (تراشه نجاری و غیره) اساسا مواد مصرفی باید تمیز و خشک و عاری از مواد مدفوعی باشند. اگر لانه كثيف شده باشد مواد آن را عوض کنید تا اطمینان یابید که تخم‌مرغ‌ها آلوده نمی‌شوند.
شرایط بستر در سالن مرغ‌های مادر مشخص می‌سازد که مواد داخل لانه‌ها تا چه حد خشک و تمیز می‌باشند.
ریزش آب، فضای کم و تهویه ضعیف باعث افزایش مقدار رطوبت و مواد مدفوعی می‌شود که مرغ با خود به داخل لانه تخم‌گذاری می‌برد.
نکته دیگری که در کاهش آلودگی تخم‌مرغ‌های جوجه‌کشی اهمیت اساسی دارد انتخاب محل قرار دادن لانه تخم‌گذاری است تخم‌مرغ‌هایی که روی بستر یا روی اسلت گذاشته می‌شوند مقادیر زیادی آلودگی باکتریایی داشته و نباید جزو تخم‌مرغ‌های جوجه‌کشی محسوب شوند.
مرغ‌ها بعد از آن که ۳ یا ۴ بار در جایی تخم می‌گذارند به همان جا برای تخم‌گذاری‌های بعدی عادت می‌کنند. از این رو بسیار مهم است که یک هفته قبل از شروع تخم‌گذاری نسبت به قراردادن لانه‌های تخم‌گذاری در محل‌های مناسب اقدام گردد.
برای این که مرغ‌ها در ۴تا۵ هفته اول به استفاده از لانه‌های تخم‌گذاری تشویق شوند باید روی اسلب‌ها راه بروند و از نشستن آنها در جاهای غیر از لانه تخم‌گذاری جلوگیری نمایید. فضای کافی برای لانه در نظر بگیرید (۴-۵ مرغ در لانه‌های معمولی). لانه‌ها را در جایی قرار دهید که به آسانی برای مرغ‌ها قابل دسترس باشند.
جمع آوری و انتخاب:
با خارج کردن هر چه سریعتر تخم‌مرغ‌ها از سالن مادر از نفوذ باکتری‌ها و رشد اولیه جنین در تخم‌مرغ‌های جوجه‌کشی جلوگیری نمایید. روزی ۴ مرتبه تخم‌مرغ‌ها را جمع کنید بعد از جمع‌آوری فقط تخم‌مرغ‌هایی را که عاری از کثافت، ذرات مدفوع و خون هستند انتخاب کرده و آنهایی را که ترک یا سوراخ دارند را کنار بگذارید بسیاری از تولیدکنندگان سعی می‌کنند تا تخم‌مرغ‌های کثیف را با استفاده از ترکیبات پاک‌کننده یا با سنباده زدن تمیز نمایند.
از این کار خودداری کنید زیرا باعث پاک کردن کوکیکول که اولین سد دفاعی پوسته در برابر باکتری‌ها است، می‌گردد. همچنین در اثر سائیدن ممکن است كثافات به درون خلل و فرج پوسته تخم‌مرغ رانده شود.
تخم‌مرغ‌های غیرعادی را نباید جزو تخم‌مرغ‌های جوجه‌کشی قرار داد چون این مواد نسبت به آلودگی حساس‌تر بوده و با وجود آن که از لحاظ باروری مشکلی ندارند ولی در مقایسه با تخم‌مرغ‌های عادی، قدرت باروری آنها کمتر می‌باشد. تخم‌مرغ‌هایی که قالب آنها دارای عیب و نقص جزئی هستند قابلیت جوجهدرآوری آنها تقریبا ۱۴ درصد کمتر است.
در صورتی که قدرت جوجهدرآوری تخم‌مرغ‌هایی که قالب آنها گرد، جوش‌دار ، چروکیده، ناصاف و غیره است ۳۵ تا ۸۹ درصد پایین‌تر از تخم‌مرغ‌های عادی می‌باشد.
بهسازی تخم‌مرغ‌های جوجه‌کشی:
استفاده از پاک‌کننده‌های شیمیایی بر روی سطح تخم‌مرغ در اکثر شرایط برای بهتر شدن قابلیت جوجهدرآوری ضرورتی ندارد. با این وصف برخی تولیدکنندگان برای به حداقل رساندن آلودگی باکتری متوسل به این پاک‌کننده‌ها می‌شوند. برای حصول بهترین نتیجه، مواد ضد عفونی را به میزان‌های توصیه شده رقیق کرده، به صورت کف یا اسپری بلافاصله بعد از این که تخم گذارده شد استفاده نمایید. محلول ضد عفونی باید گرمتر از تخم‌مرغ باشد. مطمئن شوید که محلول ضد عفونی تمام سطوح تخم‌مرغ را فرا گیرد و کلیه ذرات گرد و خاک، شوره، پرها و ذرات چوبی را که به آن چسبیده از آن جدا نماید.
با استفاده از پاک‌کننده در محلی عاری از گرد و خاک از دوباره آلوده شدن تخم‌مرغ جلوگیری نمایید.
ماشین‌های شستشوی تخم‌مرغ موقعی موثر عمل می‌کنند که آب آنها هر دو ساعت یک بار تعویض شود یا آب تازه در آن جاری باشد. از بکارگیری روش‌های قدیمی‌غوطه‌ور‌سازی تخم‌مرغ‌ها در یک سطل آب صابون‌دار پرهیز نمایید، خطراتی وجود دارند که عبارتند از درجه حرارت نامناسب محلول شستشو و عوض نکردن به موقع محلول. هدف اصلی یک تولید‌کننده تخم‌مرغ‌های جوجه‌کشی، باید تولید تخم‌مرغ‌های تمیز در لانه‌های تخم‌گذاری و کاهش هر چه بیشتر تخم‌های گذارده شده روی بستر یا اسلت و عدم استفاده از تخم‌مرغ‌های کثیف باشد.
جا‌به‌جا کردن و نگهداری تخم‌مرغ‌های جوجه‌کشی:
تا وقتی که تخم‌مرغ‌های جوجه‌کشی در شرایط محیطی سالن قرار داشته باشند به سرعت کیفیت خود را از دست می‌دهند. هرچه سریعتر این تخم‌مرغ‌ها را به اتاقی که از لحاظ محیطی تحت کنترل باشد منتقل نمایند، کیفیت و قدرت جوجه در آوری در آنها بهتر می‌شود در حالیکه گرفتن تخم‌مرغ‌های جوجه‌کشی در سالن مرغ‌های مادر، با وجود مدیریت مناسب، باز هم در معرض خطر آلوده شدن می‌باشد.
گزارش شده است که میکروب سالمونلا می تواند از خلل و فرج پوسته در کمتر از یک ساعت بعد از آنکه تخم گذارده می‌شود به داخل آن نفوذ کند. نطفه موجود در آنها ممکن است شروع به فعالیت نموده و در نتیجه میزان تلفات زودرس جنین بسیار افزایش پیدا کند. اتاق‌های نگهداری تخم‌مرغ در مزارع مرغ مادر و در موسسات جوجه‌کشی باید در حد ۱۲ یا ۲۰ درجه سانتیگراد نسبت به درجات پایین‌تر این محدوده حرارتی قرار گیرد زیرا تخم‌مرغ‌ها وقتی از یک اتاق سرد تر برداشته می‌شوند روی پوسته آنها عرق کرده و مرطوب می‌شوند. کیفیت تخم‌مرغی که بدین ترتیب عرق کرده در معرض خطر بزرگی قرار دارد زیرا تراكم قطره چه بسا روی سطح پوسته باعث تسهیل عبور میکروارگانیسم‌ها از سوراخ‌های پوسته به درون تخم‌مرغ می‌گردد.
در عملیاتی که تخم‌مرغ‌های جوجه‌کشی را در داخل جعبه‌ها می‌چینند احتیاطات مخصوصی باید در حفظ کیفیت تخم مرغ رعایت گردد. بهترین کار این است که تخم‌مرغ‌های جوجه‌کشی را یک شب قبل از قرار دادن در داخل جعبه‌ها در انبار نگهداری کنند.
اتاق‌های نگهداری تخم‌مرغ در مزارع مرغ مادر باید تمیز و بهداشتی بوده و مجهز به یک تهویه مناسب، مرطوب‌ساز و گرم‌کن باشند. ترموستات ها در اتاق های تخم مرغ اكثرا دقیق کار نمی کنند و باید آنها را مورد بازدید قرار داد. دستگاه های مرطوب ساز را به طور مرتب تمیز کرده و برای جلو گیری از آلودگی، مقداری مواد ضدعفونی به آب اضافه کنید.
نویسنده: دکتر کریم نیکپور تهرانی