به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور، آبزیان و حیوانات خانگی»؛ در سقط جنینی که در مراحل اولیه رشد جنین رخ می‌دهد و یا به عبارتی در (EM) Embryonic Mortality (سقطی که در مرحله امبریونیک اتفاق می‌افتد) در وهله اول توجه‌ها به سمت عوامل عفونی می‌رود در حالی‌که عوامل غیرعفونی احتمالاً حدود 70% ویا بیشتر موارد را شامل می‌شوند.
البته این نوع سقط در حد 10% عدد قابل قبولی است اما متأسفانه میزان این سقط تقریباً در حدود 40-20% در گاو و 30-10% در بز گزارش شده است.
این سقط‌ها اکثراً چند عاملی‌اند و تشخیص عواملشان نیز مشکل است. بنابراین با توجه به بالا بودن نرخ سقط در دام‌های اهلی، بررسی عوامل فیزیولوژیک و غیرعفونی آن و توجه به راه‌های درمانی برخی از آنها می‌تواند در پیشگیری این مشکل، کمک شایانی کند.
1- نقص کروموزومی
نقص کروموزومی یکی از علل اصلی شکست آبستنی در مراحل اولیه آن می‌باشد. چنین ناهنجاری‌هایی در حدود 20% از کل سقط جنین‌ها را شامل می‌شوند.
در وهله اول جنین‌ها می‌توانند به‌دلیل نقص ژنتیکی غیر نرمال باشند (خطاهایی که در میوز رخ می‌دهد و یا در باروری تخمک ویا تأثیر عوامل محیطی بر روی جنین) و در مراحل بعدی ممکن است محیط زندگی مادر کفایت لازم را برای حمایت یک آبستنی طبیعی نداشته باشد که این، یا به‌دلیل ناهنجاری‌های دستگاه تولیدمثلی و یا الگوی هورمونی نامناسب رخ می‌دهد و درنهایت حتی ممکن است شرایط وراثتی مادر و جنین طبیعی باشد اما باز هم مرگ حادث شود، آن هم به خاطر آنکه رحم، محیط مناسبی برای رشد جنین نیست.
در گاو، بیماری‌های ژنتیک قابل برگشت اتوزومال، وابسته به گونه‌اند. برای مثال یک ناهنجاری قابل برگشت اتوزومال در گاوهای هولشتاین باعث ایجاد کمبود یوریدین مونوفسفات سنتتاز (DUMPS) و کم شدن فعالیت آن در خون شده و نهایتاً کمبود این آنزیم منجر به EM می‌شود این آنزیم نقشی کلیدی در سنتز نوکلئوتید پیریمیدینی دارد، که جهت رشد و نمو چندین گونه نشخوارکننده و غیرنشخوارکننده ضروری است.
4- عوامل مختلف سقط جنین مربوط به پدر
خصوصیات ژنتیکی مربوط به سقط جنین از پدر به جنین منتقل نمی‌شود بلکه این خصوصیات از مادر به دختر منتقل می‌گردد اما گذر زمان حقیقت دیگری را آشکار ساخت: گاوهایی که توسط گاو نر خاصی تلقیح شده‌اند در حدود ½ تا ¾ برابر آنهایی که با بقیه گاوها تلقیح شده‌اند، سقط نشان می‌دهند.
به‌‍طور کل گاوهای نر مختلف را تا حدود 2/5% تا 21/2% دخیل در سقط می‌دانند. گاهی یک گاو نر قادر است در حد 21/7% میزان سقط را بالا ببرد و گاهی نیز گاو نر دیگر فقط به میزان 0/08% سقط جنین ایجاد کند.
مؤثر بودن گاو نر در سقط جنین به دلیل نقوص ژنتیکی و آناتومیکی حیوان ذکر گردیده است. از طرفی هم تحقیقاتی نشان‌دهنده این امر است که گاو نردر سقط جنین نمی‌تواند دخیل باشد.
دقت داشته باشیم که خطر سقط جنین زودرس با عامل غیرعفونی در شرایط سیستم‌های مدیریتی فشرده در حال افزایش است. در مورد گوسفند سیستم پرورشی در کشور ما استفاده از چراگاه است که لازم است مکمل‌های سلنیم‌دار در این دوران‌ها در اختیار گوسفندان قرار بگیرد.
باتوجه به حساس بودن گوسفند به کمبود ید، مدنظر قرار دادن شرایط آب و هوایی و جغرافیایی و همچنین پوشش گیاهی منطقه لازم به‌نظر می‌رسد.
اگر پرورش در محیط‌های کوهستانی انجام می‌گیرد، باید بدانیم که خاک این مناطق فقیر از ید است درنتیجه میزان ید کافی ازطریق گیاهان این نواحی در اختیار دام‌های ما قرار نمی‌گیرد پس تأمین ید جیره ضروری است.
اگر در کنار محل چرای دام، محل کشت گیاهان گواترزا ازقبیل سویا، کلم، شلغم و... است نباید به دام اجازه چرا در این زمین‌ها را بدهیم. درضمن باتوجه به افزایش نیاز بدن به ید در فصول سرد سال و همچنین با افزایش میزان بارندگی‌ها افزایش میزان ید جیره لازم می‌باشد.
در کنار تمام این شرایط باید به میزان سلنیم جیره هم توجه داشته باشیم تا از متابولیسم موفق ید در بدن دام مطمین گردیم.