پشه کولیکوئیدس مهمترین عامل گسترش بیماری زبان آبی است.
به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور، آبزیان و حیوانات خانگی»؛ فاکتورهای اکولوژی نظیر بارندگی شدید، دما و رطوبت بالا نقش مهمی در تشدید جمعیت حشرات و متعاقباً بروزعفونت دارند. در مطالعه‌ای که بر روی 605 نمونه سرم گوسفند در سال 1386 در آذربایجان غربی صورت گرفت، بیشترین میزان آلودگی در فصول بهار و تابستان (69/1 %) و کم‌ترین آلودگی در فصول پاییز و زمستان (57%) گزارش شد.
جمعیت کولیکوئیدس‌ها در مناطق پست و مردابی در این مواقع بسیار زیاد و در ارتفاعات بالای 1200 متر از سطح دریا به صفر می‌رسند. پشه کولیکوئیدس شب‌ها فعال بوده و در این هنگام، دام‌هایی که خارج از آغل هستند را می‌گزد.
همه‌گیری این بیماری زمانی رخ می‌دهد که شرایط آب و هوایی به ناقل بیماری (پشه کولیکوئیدس ورایی پنیس) اجازه انتشار بیماری را بدهد. پشه‌ها پس از گزش دام ویرمیک می‌توانند به مدت 14-6 روز عفونت را منتقل کند.
چون اکثر کولیکوئیدس‌ها گاو را بعنوان میزبان اصلی خود ترجیح می‌دهند اصولاً گاو مخزن و تشدیدکننده جمعیت ویروس است از این‌رو پرواربندی‌ها بعنوان مناطق پرخطر مطرح می‌باشند که باید در برنامه مراقبت و کنترل بیماری، مدنظر قرار گیرند.
گاو‌ها ممکن است بدون هیچگونه علائمی برای 90 روز حالت ویرمی داشته باشند و بیماری را به گوسفندان منتقل کنند. انتقال از راه جفت امکان‌پذیر است، ولی ویروس به‌طور مستقیم و یا توسط محصولات حیوانات آلوده، منتقل نمی‌شوند.
سویه‌های بومی ویروس زبان آبی ممکن است باعث آلوده شدن دام‌ها شود ولی معمولاً علائم بالینی در آنها بروز نمی‌کند اما چنانچه سویه‌ای غیربومی وارد منطقه موردنظر شود می‌تواند منجر به بروز علائم بالینی گردد.
بیماری می‌تواند از طریق منی گاو نر آلوده به گاو ماده منتقل می‌شود.
بیماری زایی
پشه کولیکوئیدس ماده برای انتقال آلودگی به دام‌ها حداقل به یک مرتبه خون‌خواری احتیاج دارند تا چرخه تخمدانی را کامل کند.
ویروس سلول‌های قسمت میانی روده را ازطریق گیرنده‌های خود، آلوده می‌کند سپس تکثیر پیدا می‌کند و به‌تدریج به داخل غدد بزاقی پشه آزاد می‌شود. عفونت می‌تواند ازطریق چرخه متناوب بین پشه و نشخوارکنندگان در طبیعت باقی بماند.
این ویروس در گوسفند باعث آسیب اندوتلیوم عروق می‌شود، که باعث تغییرات در نفوذپذیری و خاصیت ارتجاعی عروق به همراه انعقاد داخل عروقی منتشر و نکروز بافت‌ها (به‌دلیل آسیب عروق و اختلال در خونرسانی به آنها) می‌شود.
متعاقب آلودگی پوست، ویروس در گره‌های لمفاوی موضعی تکثیر شده و از آنجا به داخل سلول‌های تک هسته‌ای منتشر شده تا ازطریق آنها در بافت‌های لمفاوی و ریه، دومین تکثیر خود را انجام دهند.
همزمان با ویرمی، ویروس در اندوتلیوم عروق موضعی می‌شود که باعث نابودی سلول‌های اندوتلیوم و نکروز همراه با ترومبوز و خونریزی می‌گردد.
در گاو آسیب اندوتلیوم کمتر اتفاق می‌افتد. در این دام در مواقع ویرمی ویروس به همراه گلبول‌های قرمز و پلاکت‌ها در خون جریان می‌یابند ولی در آنها تکثیر پیدا نمی‌کند و از این طریق از دسترس آنتی‌بادی‌ها در امان می‌مانند.