به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ علائم مربوط به داغ اسب عرب زیر نظر سازمان بین‌المللی WAHO) World Arabian Horse Organization) برای هر کشور تعیین می‌شود.
در کشور ما داغ‌های (01) و (03) به عنوان داغ‌های ثبت شجره بین‌المللی، مورد تائید است.
کدهای اختصاصی مربوط به داغ اسب عرب
الف) کد (01) اسب عرب خالصی که متعلق به دولت یا تشکیلات دولتی باشد را با علامت مربوط به داغ (01) نشان می‌دهند.
ب) کد (02) در سال 1978 که اجلاس سازمان بین‌المللی WAHO در‌هامبورگ تشکیل شد خانم مری قره‌گوزلو نماینده سازمان WAHO در ایران به همراه خانم پرنیا که یکی از اعضاء هیئت موسسین انجمن سلطنتی اسب ایران بودند، دراین اجلاس شرکت کرده و تعدادی ازاسب‌های عرب ایران را جهت تائید و ذکر تبارنامه آنها در کتاب بین‌المللی انساب سازمان WAHO معرفی نمودند. ولی از آنجا که کنترل کشش و زایش گروهی از اسبان فوق بطور کامل غیرقابل کنترل بودند، اعضاء سازمان اعلام نمودند برای این گروه از اسب‌ها داغ (02) زده شود تا کنترل زایش و کشش آنها دقیق‌تر مورد بررسی واقع شود. تعداد اسب‌های فوق 256 راس بود که از این تعداد فقط تعداد 9 راس داغ 02 خوردند، دلایل متعددی موجب این امر بود و از مهمترین آنها بشرح زیر است:
1) گروهی از مالکین فکر می‌کردند 02 یعنی درجه 2 و در نتیجه از انجام این داغ برای اسب‌هایشان خودداری کردند.
2) گروهی از اسب‌های موجود در دسترس و قابل مراجعه نبودند.
3) انجام عملیات داغ (02) قدری با انقلاب اسلامی ایران مصادف شد و انجام پیگیری‌های لازم میسر نگردید.
از 90 راس اسب داغ‌دار با کد (02) فقط 14 راس در انجمن ملی اسب ایران نگهداری می‌شدند که کشش و زایش‌های آنها قابل کنترل بود و درنتیجه همین 14 راس و زایش‌های بعدی آنها وارد کتاب انساب شدند.
پ) کد (03):
این کد مربوط به اسب عرب خالصی است که متعلق به بخش یا افراد خصوصی می‌باشد.
ج) کد (04):
داغ (04) مربوط به اسبی است که پدر و مادر آن اسب عرب خالص (01 یا 03) باشد و سر دیگر آن اسب بومی ایران باشد. البته اسب بومی‌ایران غیر از اسب ترکمن پرورش ایران می‌باشد و می‌تواند یکی از نژادهای اسبچه خزر، کرد و یا دره شوری باشد.
د) کد (05):
داغ (05) به اسب آنگلو عرب زده می‌شود، منظور از اسب آنگلو عرب، اسبی است که از آمیزش یک اسب عرب با یک اسب تروبرد حاصل شده باشد. اسب تروبرد + اسب عرب خالص
ﻫ) کد (06):
داغ (06) به اسبی زده می‌شود که یک سر آن اسب آنگلو عرب و سر دیگر آن تروبرد باشد.
و) کد (00) وKH) )
گروهی از مالکانی که موافقت ننمودند به اسب‌هایشان داغ (02) زده شود ابتدا داغ (00) برای اسب‌هایشان درتبارنامه ملی در نظر گرفته شد و در صورتی‌که موفق می‌شدند تبارنامه، مدون و شجره‌نامه کاملی را ارائه کنند به عنوان اسب‌هایی که زایش و کشش آنها کنترل شده است داغ 00 به KH تبدیل می‌شده است و به معنی خوزستان می‌باشد.
به‌طور کلی کدهای مربوط به اسب عرب بشرح فوق می‌باشند اما علامتگذاری‌های بدن اسب عرب در ایران مطابق الگوی زیر انجام می‌شود :
عدد اول
سال تولد
شماره شناسنامه عدد اول
IR
عدد دوم
سال تولد عدد دوم
الگوی داغ بدن اسب عرب در ایران (در سیستم تبار نامه ملی و بین‌المللی)
نکته 1: IR به عنوان حروف اول و دوم کلمه IRAN بدین معنی که اسب متعلق به کشور ایران است. در ابتدای این الگوی نوشته می‌شود.
نکته 2: حرف اول و دوم کد اسب منظور همان کدهای مطرح شده 01 تا 06 یا 00 و یا KH است که به ترتیب از چپ به راست، حرف اول و دوم نوشته می‌شود.
نکته 3: شماره شناسنامه بستگی به تعداد اسب‌های ثبت شده داشته و می‌تواند یک، دو و یا سه رقم بیشتر باشد که در مرکز تبارنامه انجمن ملی اسب ایران صادر می‌گردد.
نکته 4: از آنجا که اسب عرب در طیف بین‌المللی ارزیابی می‌شود سال تولد آن نیز به سال میلادی زده می‌شود مثلاً از سال 1988 فقط دو عدد آخر یعنی 88 قید می‌شود. البته در مورد سه کد بین‌المللی یعنی 01 و 02 و 03 اینطور می‌باشد ولی در مورد بقیه کدها سال تولد به سال شمسی داغ زده می‌شود.
به‌طور کلی علائم مربوط به داغ اسب عرب در سراسر جهان یکسان و طبق دستورالعمل‌های سازمان بین‌المللی WAHO می‌باشد که در ادامه شرح داده شده‌اند :
نماد اعداد در سیستم بین‌المللی داغ اسب ایران
در بین علائمی که قبلاً گفته شد علائم مربوط به اعداد 0 و 1 وجود ندارد که علامت نمایش این دو عدد بشرح زیر است :
در صورتی‌که دو خط عمودی یکسان و موازی رسم شود معرف عدد (1) می‌باشد.
در صورتی‌که دو خط افقی یکسان و موازی رسم شود معرف عدد (0) است.
به عنوان مثال داغی که بر بدن اسب عرب زده شده نشان می‌دهد که این اسب متعلق به کشور ایران و کد (01) اسب عرب خالص (دولتی) و شماره شناسنامه آن (031) و تاریخ تولد 1975 میلادی است. لازم بذکر است تابحال تعداد 1522 راس داغ میکروچیپ و 1527 راس میکروچیپ شده‌اند و تابحال حدود 13 راس اسب به اسپانیا و هلند صادر شده است.
محل داغ اسب عرب
محل زدن داغ اسب عرب برای کدهای 01 و 03 و 02 در ناحیه گردن در طرف راست یا چپ بسته به آنکه یال به کدام سمت افتاده باشد، در زیر یال می‌باشد.
محل زدن بقیه کدها معمولاً ناحیه شانه در طرف چپ بدن می‌باشد.
عیوب پرورش اسب عرب در ایران
1- عدم نظارت صحیح و دقیق بر واردات سیلمی‌های خارجی.
2- هدفمند نبودن کشش‌ها و تلاقی‌ها.
3- نداشتن کانونی قوی که با اهداف اصلاح نژادی تولیدکنندگان را به سمت و سوی خاصی سوق دهد.
4- عدم توجه به اسبان اصیل خوزستان به عنوان ذخایر ژنتیکی نژاد اسب عرب.
5- عدم تدوین کتاب انساب یا Stud book از سال 1999 به بعد (یعنی حدود 10 سال است که کتابی چاپ نشده است).
راهکارهایی برای پرورش اسب عرب در ایران
بیشترین توصیه بر این است که این جمعیت به شکل فعلی که دارای هویت خاص خود می‌باشد به عنوان میراث ایران حفظ گردد و در ارتباط با تطبیق دادن آن به هرگونه استاندارد بین‌المللی، انتخاب در این جمعیت باید بر اساس معیارهای فیزیکی مناسبی صورت گیرد که قابل قبول برای هر اسب بی‌عیب و با ساختار خوب باشند . همچنین بخاطر داشته باشیم که نباید قابلیت اسب‌های عرب ازبین بروند. یقیناً چنین اقدامی نیاز به صرف وقت زیادی است.
- بنابراین نژاد بومی اسب عرب باید به‌طور دقیق، مطمئن و ارزشمند بررسی شود و سپس با مشخص نمودن اهداف پرورش و با بکارگیری روش‌ها و متدهایی که مناسب بودن آنها در امر انتخاب ثابت شده است. درنهایت نتایجی کسب گردد که رضایت تولیدکنندگان و عموم را جلب نماید.
- جمعیت اسب عرب فعلی در ایران در استان‌های خوزستان – یزد – اصفهان – تبریز – همدان – کرمانشاه – تهران – خرم آباد می‌باشد ولی عمده آن یزد و خوزستان است.
- آمار کتاب حدود 2000 است ولی از سال 1999 تا بحال بالغ بر 3000 آمار اسب است که از این تعداد حدود 1500 تا 2000 اسب زنده موجود است.
- به علت کشش زیاد از مبارک و باتوجه به غالب بودن رنگ سفید، اگر کسی تولید اسب عرب سیاه داشته باشد یک پله بالاتر از دیگران خواهد بود.
- حفظ نژادهای ایرانی و عدم تلاقی آنها با اسبان وارداتی.
- تشکیل انجمن اسب عرب.
- فعال نمودن انجمن و انجام کلیه امور اسب‌های عرب با نظارت فدراسیون.
منبع: دامپزشکان (مرجع مقالات و اخبار دامپزشکی)