به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ این که چه تدبیری باید به کار گرفت تا جوجه‌های یکروزه‌ای که از هچری تا مرغداری باید مدتی دراز در راه باشند، دسترسی به خوراک داشته باشند یکی از مسایل مورد توجه کارشناسان صنعت مرغداری است.
با این که راهکارهایی برای تأمین انرژی جوجه‌های یک روزه از زمان هچ شدن تا رسیدن به مرغداری پیدا شده است؛ اما همه هچری‌ها به این راهکارها عمل نمی کنند.
مطلب پیش‌رو به این موضوع مهم که به ویژه روی یکدستی گله در آینده اثر دارد، پرداخته است.
رساندن هر چه زودتر آب و دانه به جوجه‌های یک روزه پس از رسیدن به مرغداری بخشی از نکاتی است که به خوبی مورد پژوهش و مطالعه قرار گرفته است.
تأکید روی این موضوع، هنوز هم ادامه دارد تا اهمیت آن را برای آغاز زندگی مثبت همه جوجه‌های یک روزه هم گروه، بهتر بازگو کنند.
همچنین، روی اهمیت آماده بودن سالن‌ها، پیش از رسیدن جوجه‌ها بسیار تأکید شده است.
داشتن یک کف مناسب در سالن مرغداری، و برقراری دمای مناسب، برای این که جوجه‌ها پس از رسیدن به سالن، هرچه زودتر به نوشیدن آب و خوردن خوراک بپردازند نیز در صنعت مرغداری به خوبی پذیرفته شده است. با این همه، گاهی ممکن است آب و دانه برای جوجه‌هایی که تازه هچ شده‌اند فراهم نباشد، چنان که اگر فاصله هچری تا مرغداری بسیار دور باشد رساندن آب و دانه برای جوجه‌ها امکان‌پذیر نخواهد بود.
در چنین وضعیتی مکمل‌های خوراکی را در هنگام انتقال از هچری به مرغداری، در جعبه‌های انتقال، برای جوجه‌ها فراهم می‌کنند تا جوجه‌ها بتوانند دوام بیاورند و به مرغداری برسند.
با این که بارها و بارها نشان داده شده است که رشد و پیشرفت جوجه‌ها در اثر تأخیر در دسترسی آنها به آب و دانه کند شده است اما مطمئناً عوامل دیگری نیز درباره این که چه هنگام باید دادن آب و دانه به جوجه‌ها را آغاز کرد باید مورد بحث قرار گیرند.
جوجه یک روزه به هنگام هچ شدن توانایی راه رفتن دارد، و بدن او پوشیده از کرک است و می‌تواند بدنش را تا اندازه مناسبی گرم نگه دارد.
جوجه‌ها در طبیعت چگونه هچ می‌شوند؟
در طبیعت، جوجه‌های یک مرغ می‌کوشند تا زمان هچ شدنشان را با یکدیگر هماهنگ کنند. به این کار «clicking-کلیکینگ» می‌گویند، به این معنی که پیش از هچ شدن، با یکدیگر رابطه برقرار می‌سازند و با نوک زدن به دیواره تخم‌مرغ، با هم گفتگو می‌کنند تا فاصله هچ شدنشان به هم نزدیک‌تر باشد. در طبیعت، جوجه‌های بیشتر مرغ‌سانان (Precocial) در فاصله 24 ساعت یا کمتر از آن، با یکدیگر هچ می‌شوند.
هنگام هچ شدن جوجه در زیر بدن مرغ مادر، همه آنها به مواد مغذی زرده مجهز هستند تا بتوانند تا دسترسی گروهی به خوراک، یا خودشان را نگه دارند. آنها برای جستجوی دانه صبر می‌کنند تا همه جوجه‌ها هچ شوند و مادرشان آنها را با هم از لانه بیرون ببرد.
دستگاه انکوباتور مدرن stage-single به گونه‌ای طراحی شده است که همانند مرغ مادر کار کند و جوجه‌ها در یک دوره 24 ساعته هچ شوند (نمودار 1). این انکوباتور همه شرایط محیطی را که در هر مقطع انکوباسیون برای پیشرفت جنین لازم است فراهم می‌کند، و اگر کار خود را به خوبی انجام دهد، جوجه‌ها همانند هچ شدن در طبیعت، در فاصله 42 ساعت از یکدیگر هچ می‌شوند.
نمودار 1 – مقایسه فاصله هچ شدن – انکوباتورهای Stage-Multi و Stage-Single
سیستم تولید صنعتی
یکی از نکات اصلی مورد توجه مرغداری‌های صنعتی این است که «یکدست» بودن گله را حفظ کنند تا کار مدیریتی گله آسان‌تر انجام گیرد.
کوشش برای یکدست بودن گله، از هچری آغاز می‌شود تا جوجه‌های همانند هم، به مرغداری رسانده شود. هچری‌ها، مدیریت شمار بسیار بالایی از تخم‌مرغ‌ها را بر عهده دارند و تصمیمات آنها روی میانگین وزن جوجه‌ها، سایز جسمی و دیگر ویژگی‌های جوجه‌هایی که هچ می‌شوند وروی یکدست بودن گله اثری نمی‌گذارد (نمودار 2)
اما، حفظ یکدست بودن گله مرغ مادر که تخم‌مرغ‌ها را برای گله‌های مرغ تخمگذار یا مرغ گوشتی به هچری‌ها می‌دهد در همه مراحل تولید، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
برنامه‌های مدیریتی ویژه که هر مرحله از تولید تخم‌مرغ‌های نطفه‌دار را زیر نظر دارند تا یکدست بودن گله را حفظ کنند در دسترس گله‌های مرغ مادر است. از جمله نکاتی که باید رعایت شوند: فضای کافی سطح سالن‌ها، فضای آبخوری‌ها و دانخوری‌ها، توزیع درست خوراک، محدودیت نور بیش از اندازه، و مانند اینها است.
این برنامه‌های مدیریتی برای اینکه جوجه‌ها در مرحله آغازین، و پس از آن در مرحله تولید، به بالاترین سطح یکدست بودن برسند در دسترس مدیران مرغداری‌ها قرار دارد.
هنگامی که بیشتر جوجه‌ها و مرغ‌های یک گله از نظر وزن و سایز به میانگین کلی گله نزدیک‌تر باشند، برنامه مدیریتی گله که بر پایه تأمین نیاز میانگین گله تنظیم شده است به نتایج خوبی از نظر تولید تخم‌مرغ و تخم‌مرغ‌های یکدست، می‌رسد. نمودار 2 مقایسه میان میانگین گله، با درصد پیشرفت هچ یکدست بودن گله را نشان می‌دهد.
نمودار 2- میانگین یکدستی گله
در مرغداری‌های گوشتی
به همین گونه، سیستم تولید در مرغداری‌های گوشتی نیز می‌کوشد تا مرغ‌ها را هر چه یک‌دست‌تر پرورش دهد، و بیشترین مرغ‌ها به سایز و وزن پیش‌بینی شده برسند. گوناگون بودن سایز جوجه‌ها در هنگام هچ شدن، و رسیدن به مرغداری همواره یکی از نگرانی‌های مرغداران است زیرا مرغداران گوشتی می‌خواهند جوجه‌ها هم در آغاز زندگی، و تا هنگامی که به کشتارگاه فرستاده می‌شوند یکدست باشند.
تغذیه جوجه‌های یک روزه، موافقان و مخالفان
هنگامی که در این زمینه بحث می‌کنیم بهتر است بپرسیم که در طبیعت چه پیش می‌آید، و نیز نتایج واقعی تغذیه زودهنگام جوجه‌ها چه خواهد بود؟ در طبیعت، جوجه تازه هچ شده تا هنگامی که همه جوجه‌های مرغ هچ نشده‌اند و آماده نیستند تا همگی با هم، همراه مرغ مادر از لانه بیرون بروند جوجه‌ها به آب و دانه دسترسی نخواهند داشت و موقعی که همه با هم از لانه بیرون می‌روند برخی از جوجه‌ها نیز تنها چند ساعت پیش هچ شده‌اند و بدن آنها تازه خشک شده و اندکی استراحت کرده‌اند.
در هچری‌های مدرن، یا مصنوعی، هدف این است که سیستم انکوباسیون به گونه‌ای عمل کند که جوجه‌ها، همانند طبیعت، در یک فاصله زمانی 24 ساعته سر از تخم درآورند هنگامی که هچ‌ها را بیرون می‌کشند همه جوجه‌ها مانند طبیعت با یکدیگر دوره رشد را آغاز کنند.
ایجاد این فاصله زمانی سبب می‌شود که جوجه‌ها از نظر وزن و اندازه، هر چه بیشتر یکدست باشند. ایده‌آل این است که پس از بیرون کشیدن هچ، جوجه‌های هچ شده در یک زمان کوتاه با هم به مرغداری رسانده شوند تا با هم به آب و دانه دست پیدا کنند.
نتایج پژوهش‌های منتشر شده درباره تأخیر تغذیه جوجه‌های تازه هچ شده همگی نشان می‌دهند که زمان دسترسی جوجه‌ها به آب و دانه تأثیر بر جا ماندنی روی جوجه‌ها در آینده می‌گذارند. به دیگر سخن، اگر دسترسی جوجه‌ها به آب و دانه با تأخیر روبرو شود، رشد آنها در دوره دو هفته نخست پرورش یا brooding نیز با تأخیر انجام خواهد شد.
به همین گونه خواهد بود که جوجه‌هایی که 24 ساعت زودتر هچ شده‌اند زودتر از دیگران به آب و دانه برسند، نتیجه آن یکدست نبودن گله و همانند به تأخیر انداختن دسترسی جوجه‌ها به آب و دانه خواهد بود.
منبع: نیکوتک
دکتر Bramwell Keith مشاور ارشد شرکت هچری Jamesway