به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ عبارتست از بیماری که باعث انحراف سرو و گردن شتر به یک سوی بدن شده و به همان حالت تا مدت‌ها باقی می‌ماند و باعث می‌گردد که شتر نتواند غذا بخورد و یا حتی آب بیاشامد. این بیماری چنانچه به درازا بکشد باعث تلف شدن دام بیمار می‌گردد. علت بیماری تا کنون ناشناخته باقی مانده است و برخی معتقدند که علت آن مسمومیت است و برخی دیگر کمبود ویتامین B را عامل آن می‌دانند وبرخی دیگر نیز در معرض باد سرد قرار گرفتن را عامل مسبب این عارضه می‌دانند.
علایم بالینی بیماری شامل انحراف کامل گردن به سوی عقب تا نیمه بدن (مثل حالت تب شیر در گاو ماده شیرده) همراه با خشک شدن عضلات گردن، سختی تدریجی غذا خوردن به طوری که پس از روز سوم حیوان به طور کامل از خوردن و نوشیدن امتناع می‌کند ودرد شدید در هنگام لمس ناحیه گردن است.
بیشتر بدانیم: بیماریهای درونی شتر
دلایل بروز بیماری انحراف گردن شتر
علل ایجاد کننده این بیماری گوناگون بوده و بعضی از آنها عبارتند از: باران‌های شدید، عبور از رودخانه، نوشیدن بلادرنگ آب سرد در فصول گرما بعد از راهپیمائی‌های طولانی یا کارهای سخت، برداشتن زین شتر بعد از راهپیمائی یا کار سخت قبل از این که عرق بدن شتر خشک شود، اختلاف فاحش بین دمای شب و روز در کویرهای شنی و بیابانهای سرد.
نشانه‌های بیماری انحراف گردن شتر
شتر بیمار به علت سفت شدن عضلات گردن، کمر و پاها و غالباً بعلت خمیدگی یک و یا هر دو پای عقب خیلی سفت راه می‌رود (راست راست راه می‌رود)، عضلات گردن به طرز ویژه‌ای منقبض می‌شوند به طوری که باعث تکان خوردن ناخودآگاه سر دام خواهد شد. شتر مبتلا به زمین نشسته یا در هنگام برخاستن بر روی زمین می‌افتد و یا قادر به بلند شدن نبوده و عضلات پای عقب حدود دوساعت بعد از افتادن به زمین قدرت خود را از دست خواهند داد، سپس یک طرف گردن بطور خاصی به علت فلجی عضلات متورم خواهد شد. گردن به خودی خود نمی‌تواند راست شود مگر اینکه به یک طرف فشار داده شود. با پیشرفت بیماری تمام قدرت گردن از بین رفته و شتر بیمار باسر خم شده به یک طرف، خود روی زمین می‌نشیند و یا در حال فلج کامل عضلات بدن بر روی زمین دراز می‌کشد.
در صورت فلج شدن عضلات چهره‌ای آرواره پایئنی بازمانده و لب پائینی شل شده است و در همین حال بزاق از دهان ترشح خواهد کرد. بعضی اوقات تمام علامات دیگر بیماری یک ساعت بعد از ظهور اولین علامت بیماری بوقوع می‌پیوندد.
فلج گردن عارضه دائمی نیست و شترهائی که معالجه می‌شوند گردن آنها نیز کاملا بهبود خواهد یافت. شتر مبتلا آگاهی و حواس خود را از دست نخواهد داد ولی شدیداً حساس خواهد شد. در تعداد اندکی از شترهای بیمار کوری و در تعداد زیادی یبوست دیده می‌شود. در هنگام شروع بیماری دمای بدن به میزان یک درجه فارنهایت افزایش خواهد یافت ولی به تدریج دما کاهش یافته و به حد طبیعی خواهد رسید. نفخ حاصل از خوابیدن شتر بر روی زمین و خفگی حاصل از پیچش گردن به یک طرف باعث وخامت وضع بیمار شده وممکن است که سریعاً به مرگ منتهی شود. در تمامی مواردی که به مرگ منجر می‌شود معمولاً مرگ در عرض 48 - 36 ساعت اتفاق خواهد اقتاد و درصد مرگ و میر 25% خواهد بود.
برای راست کردن، گردن شتر بایستی گوش‌های شتر مبتلا را گرفته و سر آن را طوری جلو بیاوریم که گردن راست شود، سپس برای مدت 15 - 10 دقیقه گردن شتر را به همین حالت نگه می‌داریم زیرا این عمل شتر را قادر خواهد ساخت گردن خود را کنترل کرده و تجدید قوا نماید و این امر باعث می‌شود که شتر در پیچش گردن دچار خفگی نشود.
ضمناً می‌توان با استفاده از پارچه پشمی گردن را باندپیچی نموده و در صورتی که شتر بر روی زمین خوابیده باشد، هر ساعت او را از طرفی به طرف دیگر چرخاند تا از ایجاد نفخ شکمبه در دام جلوگیری شود. در صورتی که شتر در حالت نشسته روی زمین قرار گرفته باشد بهتر است که با گذاشتن گونی کاه یا پوشال طوری بدن و گردن او را تقویت کنید که نه گردن به عقب منحرف شود و نه شتر روی زمین به یک طرف بیفتد. همچنین باید روزی دوبار به شتر آب وغذا داده و هر صبح و عصر 25 گرم کربنات آمونیم به صورت خوراکی و 30 میلی‌گرم سولفات استرکنین به صورت زیر جلدی تجویز نمود.
با مدیریت صحیح می‌توان تمام عواملی را که باعث ایجاد این عارضه می‌شوند کنترل نمود.
نویسنده : دکتر احسان مقدس