به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ شیوع در دسته جوجه‌های زیریک سال ممکن است تاثیرات مخربی بر تولیدات آینده داشته باشد. دستگاه تولیدمثل کلیه‌ها ممکن است دچار صدمات دائمی شوند. در مرغان بالغ بسته به رده ویروس شیوع تاثیرات گوناگونی بر تولید تخم‌مرغ خواهد داشت. در پرندگان مبتلا با تعداد آنتی‌بادی‌های بسیار تنها تظاهر بیماری تاثیرات خفیف تا شدید بر پوسته تخم‌مرغ و محتویات درون آن بدون تاثیر برروند کلی تولید تخم‌مرغ خواهد بود. درصورت ابتلا به برونشیت انتظار کاهش کیفیت پوسته تخم‌مرغ و محتویات درونی آن می‌رود. تاثیر منفی برکیفیت تخم‌مرغ ممکن است برای هفته‌ها وماه‌ها پس از بهبودی ادامه یابد.
ویروس بسیاری از بافتهای بدن را دچار عفونت می‌کند. هر بخش از دستگاه تولیدمثل ممکن است تحت تاثیر قراربگیرد. دراثر ابتلای مستقیم رحم به ویروس کاهش کیفیت پوسته تخم‌مرغ را خواهیم داشت. این مسئله تحت عنوان کاهش ضخامت پوسته و بدشکلی تخم‌مرغ‌ها ناشی از زوال و بد شکلی سلول‌های غده‌ای پوسته می‌باشد.
جوجه‌های زیر یکسال مبتلا به برونشیت ممکن است از آسیب‌های دائمی لوله‌های رحمی (یااویدوکت) رنج ببرند که خود منجر به بدشکلی تخم‌مرغ‌های تولیدشده می‌شود. تنگی لوله‌های رحمی پارگی رحم ولایه‌های داخلی ونیز کیست‌های لوله‌های رحمی یا اویدوکت راست از جمله علائم ابتلای زود هنگام به ویروس می‌باشد.
|
شکل بالینی |
علایم بالینی – کالبدگشایی |
|
تنفسی |
رال‌های تنفسی، تنفس با دهان باز، عطسه، ترشحات آبکی از چشم و بینی، تورم صورت و سوت زدن می‌باشد
(در زمان خاموشی فن‌ها و سکوت شب به خوبی سوت زدن در فارم شنیده می‌شود).
کالبدگشایی: ترشحات پنیری، کاتارال و سروزی در سینوس‌ها، مجاری بینی و نای، چرک در محل دو شاخه شدن
نای، کیسه‌های هوائی کدر و حاوی اکسودایی پنیری شکل |
|
کلیوی |
اسهال آبکی همراه با ترشحات اوراتی دیده می‌شود.
کالبد گشایی: درگیری کلیه، نمای موزاییکی شدن کلیه و درجاتی از نفروز |
|
تناسلی (کاهش تولید تخم‌مرغ) |
در موارد قابل توجهی از بیماری ممکن است علائم تنفسی وجود نداشته باشد و افت تولید۱۰تا ۵۰درصد و به مدت
۴ الی ۶ هفته درگله دیده شود و در برخی موارد ممکن است تولید هرگز به شرایط اپتیمم نرسد.
تخم‌مرغ‌ها: پوسته خشن، رسوبات آهکی در سطح خارجی تخم‌مرغ، تغییر رنگدانه تخم‌مرغ، کاهش ضخامت پوسته،
لمبه گذاری، آبکی شدن سفیده و زرده (از دست دادن قوام) و اختلاط آنها پس از شکستن تخم‌مرغ‌ها بواسطه از دست رفتن شالاز |
پیشگیری، کنترل و پیشنهاد درمانی برونشیت عفونی طیور
* پس از تخلیه کامل سالن از فضولات باید سالن را با شوینده اختصاصی و مناسب دامپزشکی شستشو داد، شوینده دامپزشکی نانوکلین یک شوینده دامپزشکی بسیار مفید بوده که علاوه بر خنثی بودن حاوی ۱۵% از ماده ضدعفونی کننده نانوسیل نیز می‌باشد.
* گام دوم پس از شستشو، استفاده از مواد ضدعفونی کننده می‌باشد. ویروس بیماری برونشیت عفونی به ترکیبات چهارتایی آمونیوم، الکل‌ها، ترکیبات کلره و یده، گلوتارآلدهید، فرمالدئید و ترکیبات پراکسید هیدروژن، طی مدت زمان توصیه شده حساس است. امروزه ترکیباتی وسیع‌الطیف حاوی چندین ماده ضدعفونی قوی ساخته شده‌اند تا طیف اثر را بر روی تمامی میکروارگانیسم‌های مرغداری گسترش دهند.
* ۲۴ الی ۴۸ ساعت قبل از ورود جوجه‌ها می‌توان از ترکیبات ضدعفونی کننده ایمن که فاقد بقایای سمی هستند، استفاده نمود. بطور مثال نانوسیل فارم که به منظور ضدعفونی سالن قبل از ورود جوجه‌ها استفاده می‌شود حاوی پراکسید هیدروژن و یون نقره می‌باشد که پس از استفاده به آب و اکسیژن تجزیه شده و برای جوجه‌های تازه وارد شده بسیار ایمن می‌باشد.
* جهت کاهش بار میکروبی- ویروسی و کمک به روند بهبود و درمان، استفاده از نانوسیل آب و نانوسیل دان و هوا در زمان پرورش بهترین انتخاب می‌باشد. ضدعفونی هوا در بیماری برونشیت که عمدتاً دستگاه تنفس درگیر است، گام مهمی در کنترل بیماری به حساب می‌آید.
* از آن جائی که بیماری برونشیت عفونی یک بیماری ویروسی است، درمان خاصی برای آن نمی‌توان در نظر گرفت ولی درمان‌های حمایتی و یکسری از برنامه‌های مدیریتی جهت بهبود وضعیت گله توصیه می‌شود. افزایش دمای سالن پرورشی حدود ۲ تا ۳ درجه، در کنار کاهش استرس‌های مدیریتی، تغذیه‌ای، محیطی، بهره‌گیری از ترکیبات اشتهاآور و مصرف برونکودیلاتورها و موکولیتیک‌ها (منتول هگزین و منتوفورت) در زمان مناسب و تغییرات هوشمندانه جیره غذایی، از جمله کاهش فشار بر کلیه با کاهش پروتئین یا حذف سویا از جیره، در کاهش اثرات بیماری برونشیت عفونی نقش دارد. همچنین مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها با اثر ویژه بر دستگاه تنفسی در کنترل بیماری‌های ثانویه باکتریایی در گله مفید می‌باشد.
منابع: کیمیافام (دکتر مهدی هدایتی-متخصص بهداشت و بیماری‌های طیور دانشگاه تهران) – و سایت ماد طیور