به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور، آبزیان و حیوانات خانگی»؛ در پرورش طیور تخمگذار، عوامل محیطی متعددی بر سلامت، رشد و عملکرد تولیدی طیور تأثیر می‌گذارند. یکی از این عوامل مهم، نور طبیعی است. با تغییر فصل و افزایش طول روز در بهار، شدت و کیفیت نور طبیعی نیز تغییر می‌کند که این موضوع می‌تواند تأثیر چشم‌گیری بر سیستم فیزیولوژیک و تولید تخم در مرغ‌های تخمگذار داشته باشد. در این مقاله به بررسی علمی نقش نور طبیعی بهاری در رشد و تولید طیور تخمگذار می‌پردازیم.
تأثیر طول روز بر فعالیت تخم‌گذاری
یکی از عوامل کلیدی که به‌وسیله نور کنترل می‌شود، طول روز (Photoperiod) است. در فصل بهار، روزها به‌تدریج بلندتر می‌شوند و طیور در معرض نور بیشتری قرار می‌گیرند. افزایش مدت نوردهی باعث تحریک غده هیپوفیز شده و ترشح هورمون‌هایی مانند FSH و LH را افزایش می‌دهد که منجر به رشد فولیکول‌های تخمدان و بهبود فرآیند تخم‌گذاری می‌شود.
نکته علمی:
مطالعات نشان داده‌اند که طیور تخمگذار در شرایط نوردهی بیش از ۱۴ ساعت در روز، بهترین عملکرد تولیدی را از خود نشان می‌دهند. نور طبیعی بهاری به‌طور طبیعی این شرایط را فراهم می‌کند.
طیف نور طبیعی بهاری و اثر آن بر متابولیسم طیور
نور طبیعی در فصل بهار دارای طیف متعادلی از نور آبی و قرمز است. این ترکیب نوری اثر مثبتی بر فعالیت بیولوژیکی، اشتها، رفتار و رشد طیور دارد. همچنین نور آبی-سبز در صبح و نور قرمز در غروب، با ریتم شبانه‌روزی طیور هماهنگ است و به بهبود کیفیت خواب و تعادل هورمونی کمک می‌کند.
نقش نور طبیعی در تولید ویتامین D و استحکام پوسته تخم‌مرغ
یکی از مزایای نور طبیعی، به‌ویژه نور فرابنفش (UVB)، تحریک پوست طیور برای تولید ویتامین D3 است. این ویتامین برای جذب بهتر کلسیم و در نتیجه تقویت پوسته تخم‌مرغ حیاتی است. در بهار، شدت نور خورشید به‌طور طبیعی افزایش می‌یابد و قرار گرفتن مرغ‌ها در معرض نور مستقیم خورشید (در سیستم‌های پرورش نیمه‌باز یا چراگاه) می‌تواند کیفیت تخم‌مرغ را بهبود بخشد.
اثر نور طبیعی بر کاهش استرس و بهبود رفتار طیور
وجود نور طبیعی به‌صورت کنترل‌شده باعث بهبود رفتارهای طبیعی طیور، کاهش پرخاشگری، افزایش حرکت و کاهش استرس می‌شود. نور مصنوعی با شدت یا طیف نامناسب می‌تواند باعث بروز رفتارهای پرکنی، اضطراب و کاهش تولید تخم شود، در حالی که نور طبیعی در بهار شرایطی پایدار و هماهنگ با نیاز فیزیولوژیکی پرنده فراهم می‌آورد.
نکات مدیریتی برای بهره‌برداری بهتر از نور طبیعی در فصل بهار
برای استفاده بهینه از نور طبیعی بهاری در پرورش طیور تخمگذار، رعایت نکات زیر توصیه می‌شود:
- استفاده از سالن‌های با پنجره یا نورگیر شفاف برای ورود نور طبیعی کافی.
- تنظیم زمان روشنایی مصنوعی برای هماهنگی با نور طبیعی و جلوگیری از نوسانات نوری.
- تهویه مناسب برای جلوگیری از گرمای بیش از حد در روزهای آفتابی بهار.
- ارائه فضای چرا برای پرندگان در سیستم‌های پرورش آزاد یا نیمه‌آزاد.
نتیجه‌گیری
نور طبیعی بهاری با افزایش طول روز، تعادل طیف نوری، و امکان تولید ویتامین D نقش کلیدی در بهبود رشد، سلامت و افزایش راندمان تولید تخم‌مرغ در مرغ‌های تخمگذار ایفا می‌کند. بهره‌برداری هوشمندانه از این منبع طبیعی، ضمن کاهش وابستگی به نور مصنوعی، می‌تواند به ارتقاء کیفیت محصول و کاهش هزینه‌های تولید کمک شایانی نماید.