به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور، آبزیان و حیوانات خانگی»؛ با آغاز فصل بهار و افزایش نوسانات دمایی، تغییرات رطوبتی و افزایش عوامل بیماری‌زا، مدیریت صحیح واکسیناسیون در گله‌های طیور اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. در این مقاله به بررسی اصول واکسیناسیون طیور در فصل بهار، واکسن‌های ضروری و نکات مهم اجرایی می‌پردازیم.
چرا واکسیناسیون در فصل بهار اهمیت دارد؟
افزایش فشار بیماری‌ها: تغییرات آب‌وهوایی در بهار، به‌ویژه افزایش رطوبت و تهویه نامناسب، شرایط را برای شیوع بیماری‌هایی مانند نیوکاسل، آنفلوآنزا، گامبورو و کوکسیدیوز مساعد می‌کند.
شروع دوره‌های جدید پرورش: بسیاری از مرغداری‌ها در بهار اقدام به جوجه‌ریزی می‌کنند، بنابراین ایمن‌سازی در این فصل نقش حیاتی دارد.
افزایش فعالیت حشرات و ناقل‌ها: فعالیت ناقل‌های بیماری‌زا مانند کنه و مگس در بهار افزایش می‌یابد و ضرورت اجرای برنامه‌های واکسیناسیون را بیشتر می‌کند.
واکسن‌های ضروری در فصل بهار
برنامه واکسیناسیون می‌تواند با توجه به شرایط اقلیمی، وضعیت بیماری‌های منطقه‌ای و نوع پرورش متفاوت باشد، اما معمولاً شامل واکسن‌های زیر است:
جدول
نکات کلیدی در اجرای برنامه واکسیناسیون
1. شرایط محیطی مناسب
واکسن‌های زنده به دما و نور حساس‌اند؛ باید در یخچال (2–8 درجه سانتی‌گراد) نگهداری شوند و بلافاصله پس از تهیه استفاده شوند.
هنگام واکسیناسیون از استرس حرارتی، تهویه نامناسب و تراکم زیاد پرهیز شود.
2. تامین آب آشامیدنی مناسب
در واکسن‌های خوراکی، آب مصرفی باید بدون کلر و فلزات سنگین باشد.
از شیر خشک یا تیوسولفات سدیم برای خنثی‌سازی کلر استفاده شود.
3. رعایت سن دقیق طیور
هر واکسن در بازه سنی خاصی بیشترین کارایی را دارد. تأخیر یا زودترزنی باعث کاهش اثربخشی ایمنی می‌شود.
4. سوابق و مستندسازی
ثبت دقیق تاریخ واکسیناسیون، نوع واکسن، روش مصرف و علائم احتمالی بعد از تزریق ضروری است.
5. همکاری با دامپزشک
برنامه دقیق واکسیناسیون باید تحت نظر دامپزشک متخصص تنظیم شود تا مطابق شرایط مزرعه، نژاد طیور بیماری‌های منطقه‌ای باشد.
اشتباهات رایج در واکسیناسیون بهاره
- استفاده از واکسن منقضی یا نگهداری نادرست آن
- واکسیناسیون هم‌زمان چند واکسن ناسازگار
- حذف یا تأخیر در دز یادآور (بوستر)
- مصرف آب آلوده یا کلردار برای واکسن‌های خوراکی
نتیجه‌گیری
در فصل بهار، که شرایط محیطی مستعد شیوع بیماری‌های ویروسی و انگلی است، اجرای دقیق و منظم برنامه واکسیناسیون طیور نقش مهمی در حفظ سلامت گله، کاهش تلفات و افزایش بهره‌وری اقتصادی مرغداری‌ها دارد. بهره‌گیری از تجربه دامپزشک و به‌روزرسانی برنامه‌های ایمنی‌سازی براساس شرایط مزرعه، کلید موفقیت در کنترل بیماری‌ها است.