به گزارش «سرویس حیوانات خانگی» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ فصل بهار با افزایش دما، بارندگی‌های ملایم و رشد علوفه‌های تازه همراه است. این شرایط، فرصت مناسبی برای دامدار فراهم می‌آورد تا جیره غذایی دام را بهینه کرده و با استفاده از منابع طبیعی، هزینه‌ها را کاهش دهد. تنظیم صحیح جیره در این فصل می‌تواند منجر به افزایش تولید شیر در گاوها و رشد بهتر دام‌های گوشتی شود.
تغییرات تغذیه‌ای دام در فصل بهار
در بهار، دام‌ها به مراتع برده می‌شوند و تغذیه آن‌ها به‌شدت وابسته به کیفیت و کمیت علوفه موجود در چراگاه‌ها می‌شود. کاهش مصرف خوراک خشک و افزایش مصرف علوفه سبز ممکن است نیازهای تغذیه‌ای دام را به‌طور کامل تأمین نکند، مگر اینکه به‌درستی مدیریت شود.
اهمیت علوفه سبز و مدیریت مصرف آن
علوفه تازه غنی از ویتامین‌ها، آب و پروتئین خام است، اما ممکن است از نظر انرژی قابل متابولیسم، کلسیم و عناصر کمیاب کمبود داشته باشد. تغذیه بیش از حد علوفه تازه می‌تواند باعث نفخ شود، به‌ویژه در گاوهای شیری. بنابراین باید مصرف آن به‌تدریج افزایش یافته و با کنسانتره یا یونجه خشک متعادل گردد.
نقش مکمل‌ها و مواد معدنی در جیره بهاری
با وجود علوفه تازه، استفاده از مکمل‌های معدنی هنوز ضروری است. در فصل بهار، کمبودهایی مانند منیزیم (که منجر به تب مرتعی می‌شود)، فسفر و مس ممکن است دیده شود. استفاده از مکمل‌های مینرال بلاک یا افزودنی‌های خوراکی حاوی این عناصر توصیه می‌شود.
تنظیم جیره دام‌های شیری برای افزایش تولید شیر
برای گاوهای شیری، تأمین انرژی کافی و پروتئین قابل تجزیه در شکمبه (RDP) اهمیت زیادی دارد. مصرف هم‌زمان علوفه تازه با کنسانتره غنی از انرژی و منابع پروتئینی نظیر سویا، کلزا یا تفاله چغندر باعث بهبود عملکرد شیردهی و حفظ وضعیت بدنی دام می‌شود.
تغذیه دام‌های گوشتی برای رشد بهتر و وزن‌گیری سریع‌تر
در دام‌های گوشتی، هدف اصلی افزایش وزن روزانه است. افزودن غلات فرآوری‌شده (مانند جو یا ذرت پرک‌شده)، مکمل‌های پروتئینی و رعایت نسبت انرژی به پروتئین می‌تواند منجر به افزایش بازده تبدیل غذایی شود. بهتر است با آنالیز علوفه مرتعی، میزان کمبودها بررسی و خوراک مکمل مناسب طراحی گردد.
خطرات احتمالی تغذیه در بهار
نفخ شکمبه: به علت مصرف سریع علوفه آبدار و پرپروتئین
تب مرتعی (Grass Tetany): به دلیل کمبود منیزیم
کاهش چربی شیر: مصرف زیاد علوفه تازه و کمبود فیبر مؤثر
عدم تعادل انرژی: به‌ویژه در دام‌های پرتولید یا در اوایل شیردهی
مدیریت تدریجی چرا و استفاده از مکمل‌های بالانس‌کننده، راهکارهای مقابله با این مشکلات هستند.
نکات کلیدی در مدیریت تغذیه دام‌های در حال چرا
- تقسیم زمان چرا بین صبح و عصر
- اجتناب از چرا در ساعات اولیه صبح (بالاتر بودن نیترات در گیاهان)
- تأمین آب تمیز و خنک به‌طور مداوم
- ارزیابی مرتب وضعیت بدنی (BCS) دام‌ها
- استفاده از جیره TMR در گاوداری‌های صنعتی حتی در زمان چرا جزئی
چطور با یک جیره هوشمندانه، سودآوری را افزایش دهیم؟
تنظیم دقیق جیره غذایی در بهار، ترکیبی از علم تغذیه، تجربه دامدار و شناخت منابع طبیعی است. با مدیریت مناسب چرا، استفاده از مکمل‌های ضروری و بهینه‌سازی انرژی و پروتئین دریافتی دام، می‌توان تولید شیر و گوشت را به طور مؤثری افزایش داد و از ظرفیت طبیعی این فصل بهترین بهره را برد.