به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ به نقل از ایرنا؛ شخصی در برنامه صبحگاهی تلویزیونی ادعا کرد که شیرهای پاستوریزه آلوده به سم «افلاتوکسین» هستند. این ادعا علاوه بر اینکه نگرانی زیادی را در خانواده‌ها ایجاد کرد، اعتراض بسیاری از فعالان صنایع غذایی و بویژه صنعت لبنیات و مراجع بهداشتی را نیز به همراه داشت.
این ادعا را «هادی حاجی محمدی» بازرس انجمن بهداشت و ایمنی مواد غذایی ایران، در برنامه «سلام صبح بخیر» شبکه ۳ سیما عنوان کرد و مدعی بود که شیرهای پاستوریزه‌ای که از سوپرمارکت‌ها خریده می‌شود حاوی مقدار زیادی سم افلاتوکسین هستند. سمی که به منجر به سرطان کبد می‌گردد.
مسئله‌ی آلودگی مواد غذایی صنعتی و وجود سموم مختلف در غذاهایی که از تولیدات کارخانه‌های مختلف هستند، همیشه از موضوعات مهم موردتوجه جامعه بوده است. به‌ویژه در زمینه لبنیات که به‌دلیل فسادپذیری و استعداد بالا در میکروبی شدن و همچنین مصرف زیاد آن توسط جامعه، نظارت و حساسیت بر آن بسیار بالا می‌باشد. در سال‌های گذشته مسائلی مانند وارد کردن وایتکس در شیر یا استفاده از روغن پالم در محصولات لبنی نیز جنجال‌های رسانه‌ای و اجتماعی بسیاری ایجاد کرده بود.
فراتر از پالم و وایتکس
بازرس انجمن بهداشت و ایمنی مواد غذایی ایران در برنامه زنده تلویزیونی بعد از اظهارنظر درمورد بعضی از صنوف مرتبط با فروش غذاهای آماده، به سابقه برخی چالش‌های بهداشتی در صنعت لبنیات اشاره کرد و گفت: بجای آن که نگران استفاده از روغن پالم و وایتکس در لبنیات باشیم، توجه عموم مردم و مسئولان باید به مسائل مهم‌تری مانند وجود سموم دیگر در لبنیات جلب شود.
به‌عنوان مثال به ورود ذرت‌های آلوده اشاره کرده و گفت که مصرف این ذرت‌های آلوده به افلاتوکسین، باعث تولید شیرهای آلوده به این سم گشته است.
در ادامه حاجی محمدی آماری را که از پژوهش‌های تعدادی از اساتید دانشگاه گرفته شده درباره میزان آلودگی شیرهای پاستوریزه در شهرهای مختلف کشور اعلام کرده و اظهار نمود: باتوجه به این آمارها ۳۳درصد نمونه‌های شیر پاستوریزه آلوده به این سم هستند. شیرهای پاستوریزه آزمایش شده در تبریز ۶۲درصد، ساری ۶۰، مشهد ۵درصد، شیراز ۱۷درصد و اردبیل ۳۳درصد آلوده به سم آفلاتوکسین می‌باشند.
ایشان افزود: سم موجود در خوراک دام وارد شیر شده و این سم حتی بر اثر حرارت جوشاندن نیز ازبین نرفته و در شیر باقی می‌ماند. بسیار جای تاسف است که بین ۱۰ کشور خاورمیانه رتبه آخر را ازلحاظ وضعیت آلودگی سم سرطان‌زای آفلاتوکسین در شیر داریم.
او کودکان و خردسالان را به‌واسطه وزن پایینشان در معرض خطرترین اقشار جامعه معرفی کرد و گفت: متاسفانه یا خوشبختانه سرانه مصرف شیر در کشور ما پایین می‌باشد و اگر در مصرف شیر مانند کشورهایی همچون انگلستان بودیم مشخص نبود که چه اتفاقی در سلامت جامعه رخ می‌داد.
حاجی‌محمدی ضعف در مدیریت را عامل بروز این وضعیت عنوان کرد، باید بدانیم که اولین بار است چنین مشکلی به این صورت عمومی اعلام شده است و با بیان اینکه سال‌هاست شاهد چنین روندی هستند، افزود: متولی بهداشت شیر وزارت بهداشت می‌باشد، اما آلودگی شیر در دامداری‌ها و به‌خاطر مصرف غذای آلوده اتفاق می‌افتد که متولی‌اش سازمان دامپزشکی به‌عنوان یکی از زیرمجموعه‌های وزارت جهاد کشاورزی است.
نگرانی جامعه از سمی بودن شیر
پس از اعلام این آمارها و اظهارنظرها مخصوصاً با پرسش تاکیدی مجری برنامه مبنی بر این که «چطور می‌شود که یک هفته شیر نخریم؟» بلافاصله در شبکه‌های اجتماعی عکس‌العمل‌های بسیاری را ایجاد کرد که مورد توجه اقشار مختلف و کاربران فضای مجازی در همه‌جای کشور قرار گرفت.
این اظهارنظرها درطول سال‌های اخیر در کنار افزایش قیمت و تورم موجود در جامعه باعث شد که تمایل مصرف‌کنندگان لبنیات در بسیاری از استان‌ها از جمله مازندران به استفاده از لبنیات غیرصنعتی یا فله بالا برود. نتیجه این روند نیز افزایش قارچ‌گونه فروشگاه‌های عرضه لبنیات بصورت فله و همچنین بالا رفتن میزان مصرف لبنیات غیرصنعتی بوده است که باعث شده آمار ابتلا به تب مالت در کشور طی ۱۰ سال اخیر بالا برود.
اکنون با اظهارنظر جنجالی بازرس انجمن علمی بهداشت و ایمنی مواد غذایی درمورد آلوده بودن حدود ۳۳درصد شیرهای پاستوریزه در کشور، به احتمال زیاد باید منتظر موج دیگری از کاهش مصرف محصولات لبنی صنعتی و گرایش بیشتر به سمت لبنیات فله باشیم.
آمارها رسمی نبودند
اما خبرنگار ایرنا با بررسی‌ها و پیگیری‌هایی که از انجمن علمی بهداشت و ایمنی مواد غذایی ایران درباره اظهار نظر بازرس این انجمن به‌عمل آورد، نشان می‌دهد که حاجی‌محمدی بر اساس آمارهایی غیررسمی این اطلاعات را روی آنتن زنده تلویزیون و مقابل میلیون‌ها مخاطب اعلام نموده است و چنین آماری در این انجمن موجود نمی‌باشد و حتی مورد تایید انجمن هم نیست. به گفته یک مقام آگاه از این انجمن، اطلاعاتی درباره این موضوع باید به تایید مجمع انجمن رسیده و پس از بررسی‌های کلی و دقیق اعلام گردد. در حالی که این آمارها چنین پایه‌ای ندارند.
البته شخص حاجی‌محمدی نیز در برنامه عنوان کرده بود که آمارها مربوط به پژوهش برخی از دانشگاهیان می‌باشد. موضوعی که باتوجه به عنوان رسمی او در برنامه و همچنین چشمگیر بودن اعداد و ارقام مربوط به آلودگی و حساسیت آن، در همرسانی‌های امروز اصلاً دیده نشده است و حال به‌دلیل اعلام شدن در رسانه ملی، به‌عنوان یک سند رسمی در حال دست به دست شدن و اثرگذاری در جامعه می‌باشد.
پس از این جنجا‌ل‌ها وزارت بهداشت به ادعای وجود سم «افلاتوکسین» در لبنیات واکنش نشان داد و دکتر «کیانوش جهانپور» سخنگوی سازمان غذا و دارو نیز اعلام کرد که در سال‌های اخیر در کشور ما میزان افلاتوکسین در مواد غذایی از جمله لبنیات و خشکبار روند کاهشی داشته است.
باتوجه به این سخنان درمی‌یابیم که این سم به میزان غیراستانداری در مواد غذایی موجود می‌باشد که مسئولین در تلاشند تا آنرا کاهش دهند؛ بنابراین ادعای حاجی‌محمدی خیلی بی‌جا نیست.
به گفته دکتر کیانوش جهانپور کشورهای مختلف حد مجاز متفاوتی برای مقدار موجود افلاتوکسین در مواد غذایی مختلف مشخص نموده‌اند و استانداردهای ایران نیز در این زمینه معمولاً (نه همیشه!) در حد استانداردهای ایالات متحده تعریف شده است.
اطلاعات نادرست
«حسن مکرمی رستمی» مدیر نظارت بر مواد غذایی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران با تاکید بر این که این میزان از آلودگی به آفلاتوکسین در شیرهای پاستوریزه تحت هیچ شرایطی امکان ندارد، اظهار کرد: حتی اگر هر روز هم خوراک دام نان کپک زده باشد، به این میزان از آلودگی در شیر نمی‌رسیم.