به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ جنس کریپتوبیا (Genus cryptobia lidy , 1846) جنس کریپتوبیا از شایع‌ترین تک یاخته‌های انگلی تاژک‌دار است. گونه‌های متعددی ازاین جنس باعث آلودگی و بروز بیماری کریپتوبیوزیس در ماهیان اقتصادی آب شیرین و شور دنیا می‌شوند. تعداد گونه‌هایی که ماهیان را آلوده می‌سازند به 10 گونه می‌رسد و گزارشات متعددی از آلودگی ماهیان آب شیرین کشور به گونه‌ای این جنس وجود دارد.
انتشار این انگل جهانی بوده و برخی محققین تعداد گونه‌های شناسایی شده را تا 52 گونه ذکر کرده‌اند که از میان آنها 5 گونه انگل خارجی پوست و آبشش و40 گونه انگل خونی و 7 گونه در لوله گوارش ماهیان زیست می‌کنند.
بطور تقریب در اکثر نقاط کشور حضور این انگل در خون و یا آبشش ماهی گزارش شده است. روش تقسیم این انگل بصورت تقسیم 2تایی و انتقال آن به شکل مستقیم (در مورد گونه‌های انگل خارجی) و غیرمستقیم (در مورد انگل‌های خونی) به وسیله زالو است. برخی از اینها توانایی بیماری‌زایی قوی و برخی توانایی ضعیف برای ایجاد بیماری دارند.
این انگل دارای بدنی دراز (بیضوی یا نواری شکل) و دارای 2 تاژک است که هر 2 از انتهای قدامی انگل منشاء می‌گیرند. کینتو پلاست بیضوی به طور کامل برجسته و در مجاورت هسته در انتهای قدامی انگل قرار دارد. گونه کریپتوبیا برانشیالیس این خانواده انگل مربوط به پوست و آبشش است .
کریپتوبیابرانشیالیس از آبشش ماهیان آلوده مانند کپور معمولی جداشده و در میان آب در انتظار میزبان دیگری قرار می‌گیرد و در صورتی که از طریق آب وارد دهان و یا آبشش ماهی مناسب دیگری شود برروی آبشش میزبان جدید جایگزین می‌شود. طول مدت زیست انگل در آب زیاد نیست به این علت تراکم بالای ماهیان که شانس ملاقات انگل و میزبان جدید را فراهم می‌آورد باعث گسترش سریع انگل می‌شود.
علائم بیماری کریپتوبیوزیس وبیماری‌زایی
بچه ماهیان آلوده به گونه‌های مختلف این جنس کمی سیاهتر از معمول و بی‌اشتها بوده و تمایل به شنا در سطح آب و کناره‌های استخر را دارند. در عفونت به وسیله کریپتوبیابرانشیالیس آبشش‌ها به رنگ قرمز اما حالت غیرطبیعی داشته و موکوس فراوان در آبشش و پوست تجمع می‌یابد. ماهیان بزرگتر مقاومت بیشتری دارند. انگل زمانی که به وسیله تاژک خود به آبشش ماهی می‌چسبد به داخل اپی‌تلیوم لاملاها نفوذ می‌کند. در صورت هجوم شدید انگل و وجود دیگر شرایط مطلوب تخریب اپی‌تلیوم در ماهیان حساسیت ایجاد شده و سپس به دلایل نقص اساسی در سیستم تنظیم اسمزی مرگ ماهی به سرعت فرا می‌رسد.
درمان انگل کریپتوبیا برانشیالیس
روش اختصاصی پیشگیری از بروز کریپتوبیوزیس ناشی از کریپتوبیا برانشیالیس استفاده از سولفات مس سولفات آهن 2 به 55 هفته یکبار در فصولی که شانس بروز بیماری افزایش می‌یابد است. ترکیب فوق باید به صورت افشانه در سطح استخر پخش شود. غلظت این داروها نباید به بیش از 7ppm در استخر برسد. این محلول علیه سایر تک یاختگان خارجی نیز موثر است
نویسنده: آرش خسروی کوهی