تاثیر عفونت و کمبود آب بدن در کیفیت جوجه‌ها (بخش اول)
تأثیرات کم آبی بر جوجه‌ها
شاید رایج‌ترین مشکل شناخته شده جوجه‌ها کم آبی بدن باشد. کم‌آبی جوجه‌ها را می‌توان به آسانی مشاهده کرد. جوجه‌هایی که دچار کم‌آبی شده باشند ریزتر هستند. ساق پای نازک و خشک دارند، ماهیچه‌هایشان تیره رنگ است و پس‌مانده اسیداوریک در مجاری ادراری و دیگر ارگان‌هایشان دیده می‌شود.
کم‌آبی بدن جوجه‌ها در اثر فراهم نبودن آب نوشیدنی، و یا خودداری جوجه‌ها از نوشیدن آب است.
ناکافی بودن آب نوشیدنی در دسترس جوجه‌ها را می‌توان به آسانی جبران کرد، اما بعضی وقتها از ناکافی بودن آب، به موقع آگاه نمی‌شویم.
در روزهای سرد زمستان، که لولهه‌ای آب‌رسانی را می‌بندند تا آب را برای جوجه‌ها گرم کنند، اگر باز کردن لوله‌ها طولانی شود ممکن است جوجه‌ها دچار کم آبی شوند.
یک علت دیگر می‌تواند فرسودگی نیپل‌ها باشد. فشار آب می‌تواند بیش از اندازه بالا، یا بیش از اندازه کم باشد، یا ارتفاع آبخوری‌ها بسیار زیاد باشد. همه این عوامل سبب نرسیدن آب کافی به جوجه‌ها می‌شود.
بیشتر تلفات جوجه‌ها از کم‌آبی بدن چند روز پس از جوجه‌ریزی پیش می‌آید. برای همین است که تشخیص این که مشکل تلفات از هچری پدید آمده است یا در اثر کم آبی بدن، دشوار می‌شود.
یکی دیگر از عوامل کم آبی بدن جوجه‌ها عفونت است. جوجه‌هایی که عفونت دارند بیشتر وقتها درشت هستند و چینه‌دان آنها پر است.
به عفونت می‌توان از تغییر وضع زرده پی برد (به ویژه از ضخامت زرده). از آنجا که منشأ عفونت می‌تواند چندگانه باشد، علایم آن در جوجه‌ها هم می‌تواند گوناگون باشد. اگر جوجه‌ها، هم علایم کمبود آب، و هم علایم عفونت را داشته باشند می‌توان باور کرد که ابتدا عفونت پدید آمده است و کمبود آب بدن عارضه ثانوی عفونت است.
افزایش تلفات جوجه‌ها در هفته نخست
هنگامی که تلفات بیش از اندازه جوجه‌ها در هفته نخست گزارش می‌شود، می‌باید برای یافتن آن در درون فارم به جستجو پرداخت. اینکار را با بررسی لاشه همه جوجه‌ها باید آغاز کرد. روی آزمایش تنها چند لاشه نمونه، نمی‌توان حساب کرد.
آشکار است که کسی علاقه ندارد لاشه جوجه‌های مرده را جمع‌آوری و آنها را حمل و نقل کند، اما اگر تنها به آزمایش چند نمونه بسنده کنیم، امکان دارد همان جوجه‌هایی که عفونت داشته‌اند را از دست بدهیم و به ریشه اصلی عفونت پی نبریم.
لاشه جوجه‌ها می‌باید در یک جای خنک و سایه قرار داده شوند، به گونه‌ای که با یکدیگر در تماس نباشند. جسم جوجه‌های 1 تا 2 هفته را می‌توان با دست گشود و آنها را بر پایه یافته‌های خام اولیه، دسته‌بندی کرد. معمولاً لاشه جوجه‌ها را می‌توان در 3 رده دسته‌بندی کرد: کم آبی بدن، عفونت‌دارها، و ناشناخته‌ها.
ناشناخته‌ها شامل لاشه‌هایی است که فاسد شده‌اند و نمی‌توان آنها را آزمایش کرد، و جوجه‌هایی که تلف شدن آنها عادی است، که تقریباً یک‌سوم تلفات این سه گروه را در بر می‌گیرند. من علاقه دارم که لاشه جوجه‌های هر دسته را به صورت صف، 5 تا، 5 تا، جداگانه روی زمین قرار بدهم. به این ترتیب، هنگامی که لاشه همه جوجه‌ها بررسی شدند. می‌توان لاشه‌ها را 50 تا، 50 تا، آسانتر شمارش کرد.
لاشه‌گشایی جوجه‌ها را تا هنگامی که یک روند از علت عفونت مشخص شود می‌باید ادامه داد. برای نمونه، اگر 100 لاشه را جمع کرده‌اند و 19 لاشه از 20 لاشه‌ای که کالبد گشایی شده‌اند نشانه آشکار عفونت را دارند، دیگر دلیلی برای ادامه لاشه‌گشایی 80 جوجه‌ی باقی‌مانده وجود ندارد. درباره تلفات معمولی، بهتر است همه لاشه‌ها را گشود.
هنگامی که با مشکل کیفیت جوجه‌ها، و یا تلفات بالا روبرو هستیم، تنها به مشکلات یک سالن فکر نکنید و به مشکل، از دریچه بزرگتری در مرغداری نگاه کنید. به روند مشکلات مشابه در گله مرغ مادر، در هچری، در کارخانه خوراک‌سازی، و مانند اینها هم بپردازید.
این تصویر بزرگتر، نمونه‌ای از کار اپیدمیولوژی در صنعت مرغداری است. آنگاه که به روند تلفات بالای جوجه‌ها پی می‌بریم، می‌باید بی‌درنگ به اصلاح کارها بپردازیم.
انتظار بیش از اندازه در مرغداری‌ها
با همه آنچه در بالا گفته شد، در مرغداری‌های ما، استاندارد تلفات جوجه‌ها در هر سالن 0/75درصد است. به این سطح از تلفات، با پرداختن به همه زمینه‌های کیفیت جوجه‌ها، و نیز به حذف از هچری (0/2 تا 0/5 درصد) دست یافته‌ایم. اگر تلفات از 0/75درصد بالاتر برود، آنگاه به یک بازرسی در جزئیات همه سالن‌ها که تلفات آنها بالاتر از حد استاندارد است، می‌پردازیم. هنگامی که مشکلی را شناسایی می‌کنیم، می‌باید این مشکلات بی‌درنگ اصلاح شوند. برای ما، تلفات بالاتر از این استاندارد پذیرفتنی نیست.
به راستی با دقت در همه زمینه‌ها به وسیله همه اعضای تیم، می‌توان همواره جوجه‌های باکیفیت و با شمار پایین تلفات را به دست آورد.
پروبایوتیک "پروتکسین" را می‌توانید برای:
• کاستن از عفونت‌ها در هچری به میزان 100 گرم در یک لیتر آب ولرم روی سر جوجه‌ها اسپری نمایید.
• تقویت سیستم ایمنی و پیشگیری از بیماری‌ها، از روز نخست تا یک هفته، 1 گرم در 1 لیتر آب نوشیدنی جوجه‌ها بیافزایید.
هر گاه محلول 100 گرم «پروتکسین» در یک لیتر آب را پیش از انتقال به مرغداری، روی جوجه‌ها در کارتن بپاشید، از استرس نقل‌وانتقال جلوگیری می‌کنید، و از تلفات جوجه‌ها خواهید کاست.
منبع: نیکوتک
نویسنده: Stayer.A Phillip دامپزشک – کارشناس گله‌های sanderson آمریکا