به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور، آبزیان و حیوانات خانگی»؛ نگهداری از گله گاوهای خشک (8 هفته یا دو ماه) (دوره خشکی Far-off) به شرح زیر است.
گاو بعد از اینکه زایمان نمود، به مدت حداقل 60 روز بعد از زایش آن ر ا باردار نمی‌کنند و این مدت 60 روز را که تولید شیر هم دارد را Open Day یا روزهای باز گویند.
سپس باردار شده و همچنان تولید شیر دارد. 7 ماه پس از بارداری گاو را در 2 ماه پایان بارداری (ماه‌های 8 و 9 آبستنی) خشک نموده و تولید شیر ندارد. این 2 ماه پایان بارداری را که تولید شیر ندارد، دوره خشکی گویند.
به‌منظور مدیریت بهینه دوره خشک، لازم است گاوها به دو گروه تقسیم شوند:
1) گروه اول: از زمان شروع خشکی تا 3 هفته مانده به زایمان (دوره دور از زایمان Far away).
2) گروه دوم: از 3 هفته مانده به زایمان تا زمان زایش (دوره نزدیک زایمان Close up).
گاوهای خشک دوره انتقال (4 هفته اول)
گروه اول: از زمان شروع خشکی تا 3 هفته مانده به زایمان (دوره دور از زایمان Far away).
گاوهای خشک انتظار زایمان (4 هفته دوم)
گروه دوم: از 3 هفته مانده به زایمان تا زمان زایش (دوره نزدیک زایمان Close up).
وزن خشک جنین، طی دوران آبستنی به‌صورت تصاعدی افزایش می‌یابد. جنس جنین سرعت رشد را متأثر نمی‌سازد. دوره خشک، به ویژه دوره انتقال، با تغییرات محسوس در وضعیت غدد درون ریز مشخص می‌شود. این تغییرات گاو را برای سنتز و افزایش تولید شیر آماده می‌کند.
دوره خشک شامل سه مرحله کلی می‌باشد:
1- دوره پس روی فعال بافت پستان (30 روز)
2- دوره پس روی یکنواخت بافت پستان (مدت نامحدود)
3- دوره آغاز شیرسازی و آغوزسازی (20-15 روز پیش از زایش)
نکته: گاوهایی که در زمان شروع خشکی، وضعیت بدنی ضعیفی دارند (BCS< 2/5) یا دو قلو آبستن هستند باید بلافاصله بعد از خشک کردن، به تدریج وارد مرحله انتظار زایش Close Up شوند.
یک برنامه مدیریتی خوب، باید بیماری‌های متابولیکی زیر را کاهش دهد: سخت‌زایی، تب شیر، جفت‌ماندگی، خیز پستان، ورم پستان، متریت، کتوز، جابجایی شیردان.
بیشتر بدانیم:
تغذیه و مدیریت گاو خشک
دوره خشکی و close up در گاو شیری باردار
نقش فسفر در دوره انتقال
اهداف دوره Far-off خشکی عبارتند از:
1- حفظ نمره وضعیت بدنی (Body Condition Score) BCS
2- حفظ ذخائر پروتئینی و عضلانی
3- نوسازی دیواره شکمبه و فراهم کردن ویتامین‌ها و مواد معدنی موردنیاز می‌باشد.
برای گاوهای Far-off، ماده خشک مصرفی مورد انتظار 2/2 – 2 درصد از وزن بدن می‌باشد. بنابراین یک گاو 614 کیلوگرم می‌تواند 13/6 – 12/3 کیلوگرم ماده خشک را در هر روز مصرف نماید.
گاوها به مقادیر ویژه‌ای (پوند Lb یا گرم gr) از مواد مغذی نیاز دارند نه به درصدهای مواد مغذی. بنابراین، جیره‌ها را با مقادیر واقعی برای سنجش ماده خشک مصرفی متوازن کنید.
وضعیت بدنی گاوهای خشک
بهترین حالت این است که گاوهای خشک دارای نمره وضعیت بدنی 3/5 باشند و این وضعیت را تا روز زایش حفظ نمایند.
هیچ‌وقت نباید تلاش کرد تا جیره گاوها را طی دوره خشکی افزایش داد زیرا گاوها در معرض شرایط نامطلوب کتوز قرار گرفته و شروع به ذخیره چربی در کبد می‌نمایند.
هشت هفته پایانی دوره آبستنی را دروه خشک گویند. گاوهای خشک را در یک گله جداگانه در مزرعه نگهداری می‌کنند.
گاوهایی را که در 200 روزگی آبستنی قرار دارند برای خشک کردن به گله گاوهای خشک منتقل می‌کنند و گاوهای پر تولید را نهایتا در طی 20 روز و گاوهای کم تولید را در طی 1 هفته خشک می‌کنند.
چگونگی خشک کردن گاو
- آغاز مصرف جیره دوره خشک (ترکیب جیره دوره خشک در درس تغذیه اختصاصی دام گفته خواهد شد)
- سه روز اول (روز 1 تا 3): دوشیدن شیر به‌صورت تک وعده‌ای انجام گیرد تا تولید تا حدودی افت کند. قبلا سه وعده‌ای بوده است.
- سه روز دوم (روز 4 تا 6): دوشیدن شیر به‌صورت یک روز در میان می‌شود.
- چهار روز سوم (روز 7 تا 11): دوشیدن شیر به‌صورت دو روز در میان انجام می‌گیرد.
- بعد از 11 روزه گی: سپس به‌صورت سه روز در میان گاو دوشیده می‌شود.
- زمانی که میزان تولید شیر هر گاوی به 6 تا 8 لیتر رسید (زیر 10 لیتر) گاو را دیگر نمی‌دوشند و خشک می‌کنند.
- در پایان باید از پمادهای پستانی جلوگیری از ورم پستان جهت تزریق به داخل پستان استفاده کرد.
* با زایش گاوهای خشک، عملاً مدیریت دوران خشک پایان یافته و گاوها را باید به گله گاوها شیرده (دوشا) منقل نمود.
