به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ کمپیلوباکتر فتوس تحت گونه ونرالیس که باکتری گرم منفی است که عامل سقط جنین در گاو، گوسفند و بز می‌باشد. کمپیلوباکتر فتوس تحت گونه فتوس در گوسفند و بز سبب سقط جنین واگیردار یا انفرادی می‌شود در حالی‌که کمپیلوباکتر فتوس تحت گونه ونرالیس در گاو موجب ناباروری خواهد شد.
اهمیت این گونه در سال‌های اخیر به‌علت استفاده از تلقیح مصنوعی در گاو شیری کاهش یافته که علت آن به‌کارگیری آنتی‌بیوتیک در صنعت مذکور می‌باشد.
گاو نر می‌تواند برای تمام عمر ناقل بیماری باشد بدون آنکه تداخلی با تولیدمثل و کفایت منی داشته باشد. درصد آبستنی در گله کم می‌شود، مرگ جنین ممکن است قبل از شناخت مادری از آبستنی (MRP) ایجاد شود، که درنتیجه ماده گاو مبتلا به‌طور مرتب به سیکل برمی‌گردد (سه هفته بعد از جفت‌گیری).
در صورتی که مرگ جنین بعد از شناخت مادری آبستنی ایجاد شود سیکل‌های 25 تا 35 روز زیاد دیده می‌شود. بنابراین مهم‌ترین چهره بیماری که توسط دامدار توضیح داده می‌شود، برگشت منظم و غیرمنظم به فحلی است.
تعداد کمی از ماده گاوهای حساس و تلیسه که با گاو نر آلوده جفت‌گیری کرده‌اند، نوزاد سالم به‌دنیا می‌آورند. ایمنی به‌تدریج ایجاد می‌شود و ماده گاوها آبستن باقی می‌مانند و درنهایت بعد از متوسط 5 بار جفت‌گیری، گاوها آبستن می‌شوند و زایمان می‌کنند.
به‌طورکلی می‌توان گفت کمپیلوباکتریوز در گاو با نشانه‌های ناباروری، کاهش آبستنی و سقط جنین همراه است. در ماده گاو عفونت ابتدا حاد است و به‌تدریج مزمن می‌شود. ناباروری با مرحله حاد همراه است و سقط جنین در مرحله مزمن اتفاق می‌افتد.
سقط جنین ممکن است در دوره عفونت حاد نیز ایجاد شود. کمپیلوباکتریوز تناسلی گاو ازنظر بالینی با ناباروری و سقط جنین انفرادی در ماه‌های آخر آبستنی تظاهر می‌کند که اغلب منجر به عفونت مزمن گردن رحم و مهبل می‌شود.
سقط جنین‌های انفرادی در ماه 4 تا 8 آبستنی، همراه با ترشحات فرج، ادم خفیف فرج و برخی اوقات بزرگ شدن پستان مشاهده می‌شود. به‌طورکلی سقط جنین در گله‌های آلوده، پائین و حدود 10-5 درصد است.
خطر بیماری مشترک
اغلب عفونت‌های انسانی ازطریق مصرف آب آلوده، شیر غیر پاستوریزه و سایر محصولات لبنی غیر پاستوریزه ازجمله پنیر، مصرف گوشت مرغ و گوشت قرمز که به‌خوبی پخته نشده باشند، تماس مستقیم با حیوانات خانگی مانند سگ و گربه و پرندگان، تماس‌های شغلی با گاو و گوسفند و کار در آزمایشگاه رخ می‌دهد.
عفونت با کمپیلوباکتر فتوس در انسان بسیار نادر است و بیشتر در افرادی که دارای نقص سیستم ایمنی هستند بروز می‌کند.
عفونت با این باکتری در زمان بارداری می‌تواند به جنین منتقل شود و باعث مرده‌زایی گردد. (مننژیت در بزرگسالان) کمپیلوباکتر ژوژنی یکی از عوامل مهم گاستروانتریت و اسهال می‌باشد.
در کشور ما شیوع این باکتری به‌عنوان عامل ایجاد کننده اسهال، 10-2 درصد گزارش شده است.
کنترل
جداسازی گله آلوده و غیر آلوده، تلقیح مصنوعی و واکسیناسیون راه‌های کنترل بیماری است. در گله‌های شیری بهترین راه کنترل، استفاده وسیع از تلقیح مصنوعی است.
آنتی‌بیوتیک‌های مختلفی برای کنترل کمپیلوباکترفتوس در منی مایع و منجمد توصیه شده است.نگهداری منی در 35 درجه سانتی‌گراد به مدت 40 دقیقه با پنی‌سیلین استرپتومایسین، لینکومایسین و اسپکتینومایسین سبب کاهش کمپیلوباکترفتوس در منی آلوده می‌شود. گاوهای نر مراکز تلقیح باید هر 6 ماه یک بار آزمایش شوند.
درمان
استفاده از آنتی‌بیوتیک برای درمان گاوهای نر و ماده و منی کاربرد دارد. استرپتومایسین به‌طور وسیعی برای کنترل کمپیلوباکتر فتوس استفاده می‌شود.
تجویز محلول آبی دی‌هیدرو استرپتومایسین داخل غلاف آلت تناسلی همزمان با تزریق زیرجلدی آن برای گاو نر به‌کار می‌رود. با این وجود سویه‌های مقاوم به استرپتومایسین نیز وجود دارند.
شست وشوی آلت تناسلی و غلاف آن با 8 لیتر آب حاوی 2 درصد آب اکسیژنه و سپس استفاده از پماد حاوی 10 گرم نئومایسین، 4 گرم اریترومایسین و 200 گرم کربوواکس توصیه شده است.
تزریق آنتی‌بیوتیک به‌تنهایی ارزش محدودی دارد، چون ایمنی طی چند هفته پس از شروع عفونت ایجاد می‌شود. گزارش شده که درمان و واکسیناسیون همزمان و تزریق استرپتومایسین، گاوهای نر مراکز تلقیح مصنوعی را پاک می‌کند. آنتی‌بیوتیک چه موضعی و چه عمومی اثرات سودمندی در گاو ماده ندارد.