به گزارش «سرویس دامپزشکی» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ بیماری تب کریمه- کنگو CCHF، یک بیماری ویروسی مشترک بین انسان و دام می‌باشد که توسط ویروسی از خانواده Virus Nairo و از طریق گزش کنه از دام آلوده به انسان و یا مستقیماً از انسان به انسان منتقل می‌شود.
بیماری تب کریمه- کنگو یک تب خونریزی‌دهنده ویروسی است که اولین بار در کریمه در سال 1944 شرح داده شد و به همین دلیل تب هموراژیک کریمه نام گرفت. در سال 1956 معلوم شد که عامل ایجادکننده تب کریمه مشابه همان بیماریی است که در سال 1956 در کنگو مشاهده شده و به همین دلیل ترکیبی از نام این دو محل منجر به ایجاد اسم کنونی این بیماری و ویروس ایجادکننده آن شد.
خوشبختانه بیماری انسانی خیلی کم دیده می‌شود، ولی بیماری در حیوانات شایع‌تر است. انتشار جغرافیایی ویروس، مشابه کنه ناقل آن بسیار گسترده است. از سال 1378 این بیماری از نقاط مختلف ایران گزارش شده است. در حال حاضر استان‌های سیستان و بلوچستان، اصفهان و گلستان بیشترین موارد گزارش شده را به خود اختصاص داده‌اند. آخرین آمار حاکی از 410 مورد مشکوک به بیماری بوده که 160 مورد آنها با آزمایشات سرولوژی به اثبات رسیده‌اند.
مخزن و ناقلین تب کریمه کنگو
ویروس CCHF ممکن است طیف وسیعی از حیوانات اهلی و وحشی را آلوده نماید. حیوانات با گزیده شدن توسط کنه آلوده، مبتلا می‌شوند. به نظر می‌رسد بیشتر از همه، اعضای خانواده کنه هیالوما در ایجاد بیماری دخیل باشند. حیوانات نشخوارکننده یک هفته پس از کسب عفونت، ویروس را در خون خود خواهند داشت. انسان با تماس مستقیم با خون و سایر بافت‌های آلوده حیوان ممکن است عفونت را کسب نماید. ولی از طریق گزش کنه هم امکان آلوده شدن وجود دارد.
علایم بالینی تب کریمه
در دام تنها یک تب شدید بین روزهای 3 تا 7 پس از آلوده شدن حادث می‌شود و غیر از تب علامت دیگری ندارد.
در انسان: دوره کمون بعد از گزش کنه 1 تا 3 روز و به دنبال تماس با خون و بافت آلوده معمولاً 5 تا6 روز می‌باشد. شروع علایم ناگهانی، با تب، سرگیجه، سفتی گردن، دردپشت، سر درد و فتوفوبی (ترس از نور) همراه است. ممکن است تهوع، استفراغ و گلودرد در ابتدا وجود داشته باشد و با اسهال و درد عمومی شکم توام شود. سپس بیمار تغییرات رفتاری پیدا کرده و دچار گیجی و یا حالت تهاجمی می‌شود. پس از 2 تا 4 روز خواب‌آلودگی، افسردگی و درد شکم در ربع فوقانی راست، بزرگی کبد، تاکی کاردی، لنفادنوپاتی و پتشی در دهان، گلو و پوست ظاهر می‌شود. سپس ملنا (مدفوع خونی تیره رنگ) هماچوری، خونریزی از بینی و لثه رخ می‌دهد. بیماران بد حال از روز پنجم دچار ضایعات هپاتورنال و نارسایی ریه می‌شوند. میزان مرگ‌و میر حدود 30درصد بوده و مرگ در هفته دوم بیماری رخ می‌دهد. در بیمارانی که بهبود می‌یابند علایم بهبودی در روزهای 9 تا 10 ظاهر می‌شود.
تشخیص بیماری تب کنگو
1-بوسیله آزمایش سرمی از طریق الیزا
2- جداسازی ویروس از خون و نمونه‌های بافتی
3- PCR برای جدا کردن ژنوم ویروسی
درمان تب کنگو: درمان با ریباویرین خوراکی
پیشگیری و کنترل تب کریمه کنگو
هرچند واکسن غیرفعال شده از مغز موش کشف شده است ولی تاثیر آن به اندازه‌ای نبوده که به‌طور گسترده برای انسان به کار برود. کنترل کنه با سموم کنه‌کش تنها اقدام موثر است.
اشخاص مقیم مناطق بومی در فصول فعالیت کنه باید لباس و پوست خود را از نظر وجود کنه بررسی و درصورت وجود کنه اقدام به برداشتن آن نمایند و وقتی بیماری مبتلا به CCHF در بیمارستان بستری می‌شود، احتمال انتقال عفونت در بیمارستان وجود دارد. بنابراین افراد بیمار یا مشکوک به بیماری باید ایزوله شوند. نمونه‌های بافتی و خون بایستی با رعایت احتیاطات همه‌جانبه جمع‌آوری شوند. وسایل نوک تیز بایستی بطور صحیح جمع‌آوری شده و با روشهای مناسب از آنها رفع آلودگی گردد.
برنامه‌ریزی‌های بهداشتی و آموزشی برای دامداران و کسانی که با احشام سرو کار دارند در کنترل بیماری بسیار مهم است. بطور کلی جلوگیری از وارد شدن کنه به بدن، ازبین بردن کنه‌ها، ازبین بردن احتمال گزش کنه، پرهیز از تماس مستقیم با خون و بافت آلوده انسانی و دامی و در نهایت بستری کردن بیمار و احتیاط همه‌جانبه در مورد وسایل و خون بیماران، در کنترل و پیشگیری بیماری بسیار موثر است.
قابل توجه اینکه درصورت مشاهده هرگونه علایمی شبیه به این بیماری، باید سریعاً به مراکز بهداشتی و درمانی مراجعه نموده و در مورد دام، مراجعه به شبکه‌های دامپزشکی و خودداری از نقل‌و انتقال هرگونه دام بدون مجوز دام پزشکی الزامی است.