مایکوپلاسما بوویس عوارض مختلفی در گاو، گوسفند و بز دارد.
به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ مایکوپلاسما بوویس باعث عوارضی چون پنومونی، تورم مفاصل و ورم پستان در گاو می‌شود که این عوارض با التهاب قرنیه و التهاب ملتحمه چشم، التهاب گوش، التهاب مننژ (مننژیت) و سقط همراه است.
11 گونه مایکوپلاسما قادر به ایجاد ورم پستان در گاو هستند اما بیشتر همه‌گیری‌های ورم پستان ناشی از گونه مایکوپلاسما بوویس می‌باشند.
میزان واگیری بیماری می‌تواند تا 25% باشد. تماس مستقیم بین دام آلوده و دام حساس اولین راه انتقال مایکوپلاسما بوویس می‌باشد. گاو‌ها می‌توانند ازطریق ترشحات بینی، عفونت را به مدت چندین ماه تا چندین سال از خود دفع کنند.
گوساله‌هایی که از شیر دام‌های مبتلا استفاده کرده‌اند، ممکن است به پنومونی و التهاب گوش میانی مبتلا شوند. البته پاستوریزه کردن این شیر‌ها باعث ازبین رفتن مایکوپلاسما بوویس می‌شود. علاوه براین، ازطریق دستگاه شیردوشی یا دست شیردوش نیز آلودگی می‌تواند به گاو‌های دیگر منتقل شود.
مایکوپلاسما بوویس هم می‌تواند باعث فعال شدن سیستم ایمنی بدن شود و هم می‌تواند آن را سرکوب کند. به محض آلودگی با این ارگانیسم، ماکروفاژ‌های آلوئولی فعال شده و باعث تولید دو جزء مهم در پاسخ ایمنی یعنی TNF-alpHa و نیتریک اکساید می‌شوند.
به این ترتیب سیستم ایمنی فعال شده و به عفونت پاسخ می‌دهد. علاوه براین، ارگانیسم می‌تواند با ممانعت از دگرانوله شدن نوتروفیل‌ها، فعالیت‌های اکسیداتیو و تکثیر لنفوسیت‌ها، باعث سرکوب ایمنی شود.
مایکوپلاسما بوویس ازطریق ایجاد مرگ برنامه‌ریزی شده (آپوپتوز) باعث ازبین رفتن لنفوسیت‌ها می‌شود.
بیماری ناشی از مایکوپلاسما بوویس بیشتر در گوساله‌های پرواری ایجاد می‌شود. معمولاً این دام‌ها سابقه ابتلا به بیماری‌های تنفسی داشته‌اند که استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها در درمان آن‌ها مؤثر واقع نبوده است.
صدای کراکل و ویز در معاینه ریه این دام‌ها وجود دارد. در برخی قسمت‌های ریه صدای بم شنیده می‌شود که نشان‌دهنده انسداد برونشیول‌ها در اثر ترشحات است. افسردگی، بی‌اشتهایی، سرفه، تب و از دست دادن وزن بدن از علائم شایع در این بیماری می‌باشد.
گوساله‌های مبتلا معمولاً دچار لنگش می‌شوند. سختی در راه رفتن و تورم مفاصل مربوط به اندام‌های حرکتی بزرگ مشاهده می‌شود. گوساله‌ها تمایل به راه رفتن ندارند و برای مدت طولانی زمین‌گیر می‌شوند. در این حالت وزن گوساله‌ها رو به کاهش می‌گذارد و دچار زخم بستر می‌شوند.
دام‌هایی که در آن‌ها بیماری خفیف است ممکن است بعد از گذشت 10-14 روز خود به خود بهبود یابند. اما در دام‌هایی که به شکل شدید بیماری مبتلا هستند، امکان دارد بیماری پیشرفت کند که در این موارد باید دام مبتلا حذف شود.
پنومونی، پلی آرتریت یا هردوی این علائم، ممکن است دام‌ها را در هر سنی درگیر کند.
مایکوپلاسما بوویس می‌تواند باعث التهاب گوش میانی یا گوش خارجی گردد، که در این صورت در گوساله‌ها علائمی چون افسردگی، سرفه، ریزش ترشحات از بینی و بی‌اشتهایی مشاهده می‌شود.
ممکن است سر به یک سمت خم شود و لب، پلک و گوش همان سمت نیز فلج شود. همچنین ازدست دادن متناوب تعادل در سمت مبتلا در هنگام راه رفتن دام مشاهده می‌شود. سختی در عمل بلع، برگرداندن غیر ارادی شیر و سختی در مکیدن شیر از شیشه، در گوساله‌های مبتلا مشاهده می‌شود.
در التهاب گوش میانی ممکن است ترشحی دیده نشود، علاوه براین برگشتگی سر به عقب (اپیستوتنوس) و حرکات غیر ارادی چشم (نیستاگموس) در این عارضه رایج است. درنهایت پس از چند روز عدم تعادل، زمین‌گیری و مرگ رخ می‌دهد.
در کالبدگشایی دام‌های مبتلا التهاب کیسه مفصلی را به‌طور مشخص مشاهده می‌کنیم. کیسه مفصلی متورم بوده و مایع مفصلی حاوی چرک و فیبرین است.
یک دوز واحد از واکسن مایکوپلاسما بوویس که با ساپونین، غیرفعال شده است، دام‌ها را ایمن کرده و باعث کاهش دفع ویروس در دام‌های مبتلا می‌گردد. مایه‌کوبی با مایکوپلاسما بوویس منجر به سقط در گاو‌های آبستن می‌شود.
نمونه‌های مورد نیاز جهت تشخیص مایکوپلاسما بوویس:
نمونه‌های بافت‌شناسی: ریه و غشاء مفصلی (جهت بررسی با میکروسکوپ نوری و ایمونوهیستوشیمی)
نمونه‌ها جهت تشخیص مایکوپلاسما: ریه و سوآب از حفره مفصلی ( برای کشت)
جهت درمان عفونت ناشی از مایکوپلاسما بوویس می‌توان از طیف وسیعی از ضدمیکروب‌ها ازجمله تایلوزین، اکسی‌تتراسیکلین، لینکومایسین و الندومایسین استفاده کرد.
در گوساله‌هایی که مبتلا به بیماری تنفسی ناشی از مایکوپلاسما بوویس به همراه گونه‌های پاستورلا هستند، استفاده از والنمولین (valnemulin) در شیر گوساله‌ها به مدت 4 روز، باعث افزایش وزن آن‌ها شده و احتمال عفونت با مایکوپلاسما را در این گوساله‌ها کاهش می‌دهد.
عفونت‌های مایکوپلاسمایی در بز
گونه‌های مایکوپلاسما پاتوژن‌های مهمی در بز هستند و بیشتر عفونت‌های مایکوپلاسمایی باعث پنومونی بینابینی به همراه عطسه می‌شود که منجر به کاهش رشد و درنتیجه لاغری دام مبتلا، بزرگ شدن بدون درد و مزمن مفاصل و ورم پستان می‌گردد.
در برخی از موارد، چنانچه پنومونی پیشرفت کند می‌تواند باعث نارسایی احتقانی قلب شود.
مایکوپلاسما‌ها در بز باعث ورم پستان، تورم مفاصل (آرتریت)، التهاب قرنیه و ملتحمه چشم، گاهی التهاب فرج و واژن (ولوواژینایتیس) و سقط می‌شوند. در یک همه‌گیری، سقط جنین علامت بالینی اصلی در دام‌ها محسوب نمی‌شود. سقط در ثلث آخر آبستنی رخ می‌دهد.
ارگانیسم ممکن است در شیر، کبد، طحال،کلیه، مایعات آمنیوتیک و جفت بز ماده‌ای که سقط کرده است حضور داشته باشد. علاوه براین ارگانیسم ممکن است در کوتیلودون‌ها، کبد و کلیه جنین نیز یافت شود. در آمریکا دام‌های مبتلا کشتار می‌شوند اما در سایر کشور‌ها به دلایل اقتصادی از تتراسیکلین یا تایلوزین جهت درمان دام‌های مبتلا استفاده می‌شود.