به گزارش «سرویس حیوانات خانگی» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ نارسایی کلیه یکی از شایعترین و در عین حال خطرناکترین بیماریها در سگها و گربهها است که در صورت تشخیص دیرهنگام میتواند جان حیوان را به خطر بیاندازد. کلیهها نقش اساسی در دفع سموم، تنظیم آب و الکترولیتها، تعادل اسید و باز و تنظیم فشار خون دارند. هرگونه اختلال در این وظایف حیاتی، بدن حیوان را با بحران جدی مواجه میکند.
در این مقاله به صورت کامل و علمی به بررسی نارسایی کلیه در سگ و گربه، علائم هشداردهنده، دلایل، روشهای تشخیص، درمان و راههای پیشگیری میپردازیم.
نارسایی کلیه در سگ و گربه چیست؟
نارسایی کلیه (Kidney Failure) به وضعیتی گفته میشود که در آن کلیهها توانایی طبیعی خود برای تصفیه خون و دفع مواد زائد را از دست میدهند. در این حالت، سموم در بدن تجمع پیدا کرده و موجب آسیب به اندامهای مختلف میشوند.
نارسایی کلیه به دو نوع اصلی تقسیم میشود:
1- نارسایی حاد کلیه (ARF)
- شروع ناگهانی
- اغلب قابل درمان در صورت اقدام سریع
- ناشی از مسمومیت، عفونت شدید، کمآبی شدید یا انسداد ادراری
2- پیشرفت تدریجی و دائمی
- شایعتر در گربههای مسن
- غیرقابل برگشت، اما قابل کنترل
علائم هشداردهنده نارسایی کلیه در سگ و گربه
مهمترین علائمی که صاحبان حیوان باید جدی بگیرند:
- نوشیدن بیش از حد آب (پلیدیپسی)
- افزایش یا کاهش شدید ادرار
- بیاشتهایی و کاهش وزن
- بیحالی و ضعف عمومی
- بوی بد دهان (شبیه بوی آمونیاک)
- استفراغ و اسهال
- کمخونی و رنگپریدگی لثه
- زخمهای دهانی در مراحل پیشرفته
- تشنج در موارد حاد و شدید
نکته مهم: در گربهها ممکن است علائم بسیار تدریجی و پنهان باشد و زمانی تشخیص داده شود که بیماری به مراحل پیشرفته رسیده است.
مهمترین دلایل نارسایی کلیه در سگ و گربه
1. افزایش سن
مهمترین عامل نارسایی کلیه بهویژه در گربههای سالمند است.
2. مسمومیتها
- ضد یخ (اتیلن گلیکول)
- داروهای انسانی
- انگور و کشمش
- برخی گیاهان سمی
3. عفونتهای کلیوی و مجاری ادراری
4. سنگ کلیه و انسداد مجاری ادرار
5. فشار خون بالا و بیماریهای قلبی
6. تغذیه نامناسب و کمآبی مزمن
روشهای تشخیص نارسایی کلیه
تشخیص قطعی فقط از طریق آزمایش و معاینه دامپزشکی امکانپذیر است:
- آزمایش خون (BUN، کراتینین، SDMA)
- آزمایش ادرار (غلظت، پروتئین، رسوب)
- سونوگرافی کلیه
- اندازهگیری فشار خون
درمان نارسایی کلیه در سگ و گربه
درمان نارسایی حاد:
- سرمدرمانی فوری
- دفع سموم
- کنترل عفونت
- رفع انسداد ادراری
درمان نارسایی مزمن:
- کنترل علائم
- رژیم غذایی مخصوص کلیه
- مصرف داروهای حمایتی
- کنترل فسفر، فشار خون و کمخونی
نکته مهم: نارسایی مزمن قابل درمان کامل نیست، اما با مراقبت صحیح میتوان طول عمر حیوان را بهطور قابل توجهی افزایش داد.
تغذیه مناسب حیوانات مبتلا به نارسایی کلیه
- کاهش فسفر
- کاهش پروتئین با کیفیت بالا
- افزایش اسیدهای چرب امگا 3
- مصرف آب به مقدار فراوان
- استفاده از غذاهای درمانی مخصوص کلیه (Renal Diet)
پیشگیری از نارسایی کلیه در سگ و گربه
- چکاپ سالانه بهخصوص بعد از 7 سالگی
- دسترسی دائمی به آب تازه
- جلوگیری از تماس با سموم
- کنترل فشار خون
- درمان سریع عفونتهای ادراری
- تغذیه اصولی و استاندارد
آیا نارسایی کلیه کشنده است؟
بله، در صورت عدم تشخیص بهموقع و بیتوجهی به درمان، نارسایی کلیه میتواند منجر به مرگ حیوان شود. اما با تشخیص زودهنگام و مدیریت صحیح، بسیاری از سگها و گربهها سالها با کیفیت زندگی مناسب به حیات خود ادامه میدهند.
جمعبندی نهایی
نارسایی کلیه یکی از خطرناکترین بیماریهای داخلی در سگ و گربه است که بهویژه در سنین بالا شیوع بیشتری دارد. شناخت زودهنگام علائم، مراجعه سریع به دامپزشک، انجام آزمایشهای منظم و تغذیه مناسب، نقش حیاتی در افزایش طول عمر و کیفیت زندگی حیوان ایفا میکند.