به گزارش «سرویس حیوانات خانگی» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ اگر گربهتان بیشتر وقتش را در تختخواب، مبل یا کنار پنجره چرت میزند و هیچ علاقهای به دویدن و بازی ندارد، احتمالاً با یک گربه ساکن و کمتحرک روبهرو هستید. این سبک زندگی که در گربههای آپارتمانی بسیار رایج است، میتواند در بلندمدت برای سلامت او چالشهایی جدی ایجاد کند. شناخت خطرات کمتحرکی و پیشگیری از آن، یکی از مهمترین وظایف هر صاحب گربه است.
کمتحرکی در گربه یعنی چه؟
گربهها ذاتاً زیاد میخوابند؛ بین ۱۵ تا ۱۶ ساعت در روز! بنابراین زیاد خوابیدن بهتنهایی نشانه کمتحرکی نیست.
آنچه خطرناک است، کاهش محسوس فعالیت فیزیکی و ذهنی در زمانهایی است که گربه باید مشغول گشتوگذار، بازی، شکار یا کنجکاوی باشد.
نشانههای یک گربه کمتحرک:
- فعالیت بدنی کمتر از ۱۰ تا ۱۵ دقیقه در روز
- نداشتن میل به بازی، بالا رفتن یا پریدن
- افزایش بیدلیل وزن
- گذراندن بیشتر روز در محل خواب
- کنجکاوی کم نسبت به محیط
طبق گزارش سازمان جهانی سلامت حیوانات (OMSA)، حدود ۴۰ تا ۵۰٪ گربههای خانگی دچار اضافهوزن یا چاقی هستند؛ عددی که بهخوبی اهمیت این موضوع را نشان میدهد.
خطرات فیزیکی کمتحرکی در گربه
۱. چاقی؛ مهمترین پیامد کمتحرکی
چاقی شایعترین مشکل گربههای آپارتمانی است. وقتی کالری ورودی بیشتر از انرژی مصرفی باشد، بدن چربی را ذخیره میکند و بهتدریج اضافهوزن رخ میدهد.
گربه زمانی چاق محسوب میشود که وزنش ۲۰٪ بیشتر از وزن ایدهآلش باشد.
چاقی، بهتنهایی عامل اصلی بسیاری از بیماریهاست.
۲. دیابت نوع II
ارتباط چاقی و دیابت در گربهها کاملاً ثابت شده است.
گربههای چاق که فعالیت کمی دارند، بیشتر مستعد دیابت نوع ۲ هستند؛ بیماریای که نیاز به مدیریت مادامالعمر دارد.
خبر خوب؟
کاهش وزن و افزایش فعالیت در بسیاری از موارد موجب بهبود یا حتی خاموش شدن بیماری میشود.
۳. مشکلات مفصلی و آرتروز
وزن زیاد، فشار زیادی روی مفاصل گربه وارد میکند و باعث ساییدگی زودهنگام غضروفها میشود. آرتروز در گربه اغلب پنهان است و با لنگیدن خود را نشان نمیدهد.
علائم آرتروز گربه:
- سختی در پریدن روی مبل یا میز
- بداخلاقی و حساس شدن
- کمتر شدن نظافت بدن (دلیل: درد و خشکی مفاصل)
۴. بیماریهای قلبی و تنفسی
چربی اضافه اطراف قلب و ریهها جمع میشود و آنها را تحت فشار قرار میدهد. در نتیجه:
- قلب مجبور به کار بیشتر میشود
- احتمال فشار خون بالا افزایش مییابد
- تنفس سختتر میشود
گربههای کمتحرک ۲ تا ۳ برابر بیشتر در معرض مشکلات قلبی هستند.
۵. مشکلات ادراری و کلیوی
کمتحرکی بهطور غیرمستقیم باعث افزایش مشکلات ادراری میشود:
- گربه کمتر آب مینوشد
- گاهی ادرار کردن را به تعویق میاندازد
- احتمال تشکیل سنگ مثانه بیشتر میشود
- مصرف خشکغذا، بار کاری کلیه را افزایش میدهد
این مشکلات در گربههای نر شایعتر و خطرناکتر هستند.
۶. پیامدهای رفتاری و روانی
کمتحرکی فقط بدن گربه را آسیب نمیزند؛ بلکه روی ذهن او هم تأثیر میگذارد.
هنگامی که گربه تحریک ذهنی کافی ندارد، احساس استرس، اضطراب و بیحوصلگی میکند.
علائم روانی کمتحرکی
- رفتارهای مخرب مثل پاره کردن مبل و پرده
- لیسیدن بیش از حد بدن (اختلال وسواسی)
- پرخاشگری بیدلیل
- خارج از خاکریز ادرار کردن
این مشکلات بدون تغییر محیط و افزایش فعالیت، معمولاً بدتر میشوند.
چطور کمتحرکی گربه را کاهش دهیم؟
۱. غنیسازی محیط زندگی
- استفاده از درخت گربه، مسیرهای عمودی، تونل و پناهگاهها
- نصب سکوهای دیواری برای بالا رفتن
- فراهم کردن محل پنجره برای تماشا کردن بیرون
۲. بازی و فعالیت روزانه
روزانه ۲ تا ۳ نوبت بازی ۵ تا ۱۰ دقیقهای برای گربه ضروری است.
بهترین اسباببازیها:
- قلاب و میله شکار (کاناپهپِش)
- توپهای سبک
- اسباببازیهای تقلید شکار
نکته مهم:
بازی را با "شکار واقعی" یا گرفتن اسباببازی پایان دهید تا غریزه رضایت پیدا کند.
۳. مدیریت صحیح تغذیه
- غذا دادن با اسنکپازل یا ظرفهای هوشمند
- ترکیب غذای خشک و غذای مرطوب برای افزایش آبرسانی
- کنترل مقدار روزانه غذا طبق توصیه دامپزشک
۴. معاینه دورهای
حداقل یکبار در سال:
- چک مفاصل
- چک وزن
- آزمایش خون (بهویژه در گربههای مسن یا چاق)
جمعبندی
گربههای آپارتمانی به دلیل کمبود تحرک، در معرض خطر جدی چاقی، دیابت، مشکلات مفصلی، قلبی، ادراری و اختلالات رفتاری قرار دارند. با ایجاد محیط جذاب، بازی منظم و کنترل تغذیه، میتوان از این مشکلات پیشگیری و کیفیت زندگی گربه را بهطور قابل توجهی بهبود داد.