به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ مواردی که در طراحی جایگاه گاوهای دوره انتقال درنظر می‌گیریم با آنچه در طراحی جایگاه گاو دوشا موردتوجه قرار می‌دهیم، متفاوت است. تحقیقات و تجارب در دامداری‌ها نشان می‌دهند که فراهم کردن فضای کافی برای دسترسی به خوراک و استراحت از اصول مهم طراحی جایگاه هستند. فضای اضافی در جایگاه خوراک و استراحت و خطوط رفت و آمد عریض به بهینه کردن آسایش گاو و به‌حداقل رساندن کاهش مصرف مواد خشک هنگامی که گاو وارد دوره زایمان می‌شود کمک می‌کند.
برعکس، فضای ناکافی جایگاه هنگام خوراک خوردن و استراحت به بروز مشکلات متابولیسمی، جراحات و تنش‌هایی منجر می‌شود که مانع ورود گاو به گله دوشا در زمان مناسب و در بهترین شرایط ممکن می‌شود.
در زیر 9 مورد که در طراحی گاوهای دوره انتقال باید به آن توجه کرد، ذکر شده است. این موارد در رسیدن به بهترین وضعیت سلامتی ممکن در گاوهای دوره انتقال کمک می‌کند.
1- فضای فری استال
ابعاد فری استال به اندازه و نژاد گاو بستگی دارد. درکل، ابعاد فری استال به دلیل اینکه گاوها در اواخر آبستنی بزرگتر و سنگین هستند و تحریک‌پذیری آنها کمتر است، باید بیشتر باشد. ورود گاو از راهرو به فری استال باید به آسانی صورت گیرد. بسترهای عمیق ماسه‌ای برای گاوهای دوره انتقال گزینه مناسبی هستند. مکان استراحت خشک و تمیز باکف مناسب را که گاو بتواند به آسانی بلند شود و دراز بکشد فراهم کنید.
2- فضای بسترریزی شده در جایگاه گروهی
اندازه توصیه شده برای فضای بستر 1/11 تا 13/9 و حداقل 9/29 مترمربع است. این ابعاد شامل راهرو خوراک و آب نیست. کافی بودن و بسترریزی فراوان و زیاد می‌تواند آسایش و تمیزی گاو را افزایش دهد بدون اینکه به تیمار تمییز کردن مداوم و شدید نیاز باشد.
3- فضای بستر جایگاه انفرادی
فضای استراحت هر گاو در جایگاه انتظار زایش انفرادی باید 13/9 مترمربع باشد. کف بستر ممکن است بتن، خاک رس یا ماسه باشد.
گرچه کف‌های بتنی به‌راحتی تمیز می‌شوند اما بهترین سطح برای بلند شدن و دراز کشیدن گاو نیستند. ماسه، خاک و خاک رس سطوح بهتری در کف بستر فراهم می‌کنند و تمیز کردن آنها به‌وسیله لودر نسبتا راحت است.
روی کف بستر را با حداقل ۱۵ سانتی‌متر کاه بپوشانید. بعد از هر زایمان، بستر و فضولات انباشته شده را بردارید و بستر خشک تازه را جایگزین کنید.
4- فضای خوراک خوری
طراحی جایگاه به گونه‌ای باشد که به محدودیت‌های مصرف خوراک می‌افزاید. توصیه می‌شود که برای هر رأس گاو فضای آخور ۷۵ سانتی‌متر و فضای گردن‌گیر ۶۰ تا ۷۵ سانتی‌متر درنظر گرفته شود و ۸۰ تا ۸۵ درصد گنجایش آخور پر شود.
گردنگیرها مهار لازم برای انجام فعالیت‌های مدیریتی را فراهم می‌کنند ولی مصرف مواد خشک را محدود نمی‌کنند، فنس‌های تغذیه‌ای میله‌ای سرآخور ظاهرا می‌توانند فضای گاوهای مغلوب را هنگامی که گاوهای غالب فضای بیش از حد اشغال می‌کنند، کاهش دهند. گاوها به جای عمودی ایستادن تمایل دارند که اریب بایستند که این باعث می‌شود فضای بیشتری اشغال شود.
5- فضای راه رفتن
ابعاد راهرو بین استال‌ها باید عریض باشد تا دسترسی گاوها به فضای استراحت با محدودیت مواجه نشود. فضای توصیه شده بین ردیف‌های فری استال 3/6 متر و حداقل فضا ۳ متر است. در حالی که فضای بین فری استال و آخور حداقل باید 4/2 متر باشد.
پهنای راهروی تغذیه باید حداقل 3/6 متر به اضافه آبشخور باشد. برای دسترسی آسان به خوراک و استال تقریبا در هر فاصله 36/5 تا 48/7 متری بهاربند یک راهرو قرار دهید. این راهرو دسترسی به آخور را راحت‌تر می‌کند و یک آبشخور دیگری به بهاربند اضافه می‌کنید . نصب راهرو دوطرفه (9/7 متر) با یک آبشخور در بین آن این امکان را فراهم می‌کند که بتوانیم اندازه بهاربندها را تغییر دهیم.
6- فضا و مکان آبشخور
فضای آبشخور برای هر رأس گاو در بهاربند باید 7/6 سانتی‌متر باشد. حداقل باید دو آبشخور در هر بهاربند وجود داشته باشد. در تابستان، آبشخور اضافی را می‌توان در خارج از راهرو قرار داد.
آبشخور در جایگاه‌های بستر فشرده بین راهروی دسترسی به خوراک و فضای استراحت قرار دارد. یک فنس باید دسترسی به خوراک از طرف محل استراحت بستر فشرده را محدود کند و تنها راه دسترسی به آبشخور باید از طرف راهروی تغذیه امکان‌پذیر باشد تا بستر فشرده خشک و تمیز بماند. ایجاد آبشخور مشترک بین بهاربندهای مجاور باعث می‌شود که گاوها به فضای آبشخور بیشتری دسترسی داشته باشند.
7- طرح جایگاه فری استال
گاوهای انتظار زایش و تازه‌زا را می‌توان در فری استال‌ها جا داد. فری استال‌های دوطرفه جایگاه‌های کارآمدی هستند که بدون هدرروی فضا برای هر گاو فضای خوراک و استراحت توصیه شده را فراهم می‌کند. در جایگاه انتظار زایش، فری استال‌هایی با ساختار سر به دم این امکان را برای مدیر فراهم می‌کند تا بتواند پشت گاو را هنگام راه رفتن در راهروی تغذیه مشاهده کند.
در جایگاه گاوهای تازه‌زا، استفاده از فری استال‌های با ساختار سر به‌سر کم‌هزینه‌تر است، زیرا به‌جای پنج جدول انتهای فری استال به چهار جدول و به‌جای یک میله برای هر استال به یک میله برای هر دو استال نیاز است، بنابراین، ۵۰ درصد گاوها با پیمودن مسیر کم می‌توانند برای استراحت وارد استال شوند.
در فری استال‌های سه ردیفه، گاوها هنگام دسترسی به خوراک دچار محدودیت می‌شوند و استفاده کارآمدی از فضای استراحت نخواهند داشت. هنگامی می‌توان برای گاوهای ابتدای خشکی و تلیسه‌های بالغ از استال‌های سه ردیفه استفاده کرد که فضای خوراک کافی باشد. هنگامی که از فری استال‌های سه ردیفه برای گاوهای انتظار زایش و تازه‌زا استفاده می‌کنید. تراکم گاوها در جایگاه باید با فضای آخور متناسب باشد و به نوعی تعداد گاوها کمتر از تعداد فری استال ها باشد.
۸- طرح جایگاه بستر فشرده گروهی
هنگام طراحی فضای بستر فشرده گروهی فضایی را که فری استال اشغال می‌کند نیز درنظر بگیرید. این کار به شما اجازه می‌دهد که در آینده بتوانید فضای بستر فشرده را به فضای فری استال تبدیل کنید. ساختار جایگاه باید به‌نحوی طراحی شود که اضافه کردن بستر و برداشتن فضولات و بستر با لودر به آسانی صورت گیرد.
9- طراحی جایگاه زایمان انفرادی بسترریزی شده
ساختار جایگاه باید به گونه‌ای باشد که به‌راحتی بتوان گاو را از جایگاه گروهی انتظار زایش به جایگاه زایمان انفرادی منتقل کرد، همچنین دسترسی آسان به جایگاه برای تمیزکاری و بسترریزی بین هر زایش امکان‌پذیر باشد. امکان دسترسی به آب در جایگاه زایمان باید وجود داشته باشد و نیز حاوی گردن‌گیرهایی برای ثابت نگه داشتن گاو باشد تا بتوان عملیات درمانی و شیردوشی بعد از زایمان را روی آن انجام داد، برای دوشیدن آغوز قبل از جابه‌جایی گاو می‌توان خطوط خلا را در بالای سر جایگاه نصب کرد. گاوها برای زایمان باید کمتر از ۱۲ ساعت در زایشگاه بمانند.
منبع: دنیای کشت و صنعت