آنفلانزای طیور (بخش اول)
9– جابه‌جایی مرغ‌ها چه نقشی در شیوع آنفلانزا دارد؟
بیشتر شیوع بیماری آنفلانزای طیور را می‌توان مربوط به جابه‌جایی مرغ‌ها، کود مرغداری، محصولات جانبی، و انتقال تصادفی مواد آلوده، مانند فضله، مواد بستر و خاک چسبیده به اتومبیل‌ها، به دستگاه‌ها، به قفس‌ها و یا وسایل انتقال تخم‌مرغ، و به لباس و کفش افراد دانست.
در سطح جهانی، جابه‌جایی بدون رعایت مقررات، یکی ازمهم‌ترین راه‌های پخش ویروس آنفلانزای طیور است.
مرغ‌های آلوده‌ی زنده، یا لاشه‌های مرغ در بازارها نقش بزرگی در ادامه حضور آنفلانزای طیور در جنوب شرقی آسیا بازی کرده است و به عنوان منشاء عفونت بیماری H5N1در هنگ کنگ در سال 1997 شناخته شده است. در آن سال، پی برده شد که پیرامون 20 %از مرغ‌های زنده‌ای که در بازار مرغ زنده عرضه شده بودند به ویروس آنفلانزای H5N1 آلوده بودند.
همین وضع در شیوع این بیماری، در سال 2004 در ویتنام تکرار شد که غازهایی که در بازار مرغ زنده در هانوی بودند منشاء شیوع ویروس H5N1 شدند.
بازار معاملات بین‌المللی مرغ، یک بازار گسترده است، چه به صورت قانونی، و چه غیرقانونی. در تجارت قانونی، میلیون‌ها مرغ و تخم‌مرغ به نقاط مختلف جهان فرستاده می‌شود. اطلاعات درباره بازار غیرقانونی طیور و محصولات آن چندان قابل دسترسی نیست، و ضعف نفوذ در این بازارها در سالهای اخیر نشان‌دهنده کم‌توجهی در مرزها برای کنترل این تجارت غیرقانونی است.
تجارت غیرقانونی گسترده پرندگان شکاری، مسابقه‌ای، و پرندگان زینتی نیز سبب انتقال ویروس H5N1 به نقاط بسیار دور دست شده است.
10- آیا فضله مرغ خطرناک است؟
فضله مرغ می‌تواند برای جانوران دیگر، و برای انسان خطرناک باشد زیرا مرغ‌های آلوده، ویروس H5N1 را در فضله خود تراوش می‌کنند. (و همچنین دیگر بیماری‌زاهای خطرناک را)
غیرممکن است که بتوانیم از تماس مرغ‌های سالم، با فضله مرغ‌های آلوده، در همان گله جلوگیری کنیم، اما می‌توانیم مرغ‌های از نظر نژادی متفاوت را در جاهای جداگانه نگهداری کنیم.
مرغابی‌های وحشی معمولاً آنفلانزای ملایم طیور را با فضله خود به گله‌های مرغ rang Free و آنها که در فضای باز نگهداری می‌شوند منتقل می‌کنند. ویروس آنفلانزای با بیماری‌زایی کم طیور به طور طبیعی در پرندگان مهاجر حضور دارد و می‌تواند به مرغ‌های خانگی منتقل شود. در بیشتر موارد، نشانه‌ای از عفونت در مرغ‌ها بجز بدحالی مختصری، دیده نمی‌شود.
شما می‌توانید مرغ‌هایتان را با کشیدن تور و یا موانع دیگر، از پرندگان وحش (آزاد) و فضله آنها دور نگه دارید. اگر مرغ‌های شما در تماس با مرغ‌های آزاد قرارمی‌گیرند باید آماده باشید که آیا نشانه‌های آلودگی به ویروس آنفلانزای با بیماری‌زایی زیاد طیور، مانند مشکالت تنفسی، اسهال آبکی، تورم اطراف سر، گردن و چشم‌ها، و کاسته شدن از تولید تخم‌مرغ یا تخم‌مرغ‌های بدشکل، در آنها دیده می‌شود یا نه. بی‌اشتهایی نیز در مرغ‌های آلوده پیش می‌آید.
فضله مرغ‌ها همچنین به عنوان کود در کشاورزی، و خوراک برای برخی از جانوران مانند ماهی و خوک به کاربرده می‌شود.
فضله پروسس نشده، از راه‌های عمده انتقال بیماری است. حتی گردآوری، جابه‌جایی، و نقل و انتقال فضله کمپوست نشده مرغ‌ها می‌تواند در پخش ویروس، بسیار موثرباشد.
انسان هم می‌تواند با فضله مرغ‌ها به صورت مستقیم (با پوست بدن) یا غیرمستقیم (لباس، وسایل) در تماس قرار گیرد. بکوشید به هنگام رفتن به جایی که مرغ‌ها را نگهدای می‌کنند یا اخیراً نگهداری می‌کرده‌اند، همیشه دستکش، چکمه، و دیگر پوشش‌های محافظتی بپوشید، و هنگام بیرون آمدن دستکش، چکمه و لباس محافظتی را بیرون بیاورید، دست‌هایتان را به خوبی با صابون بشوید و اگر ممکن است بعداً هم دست‌ها را ضدعفونی کنید.
بیشتر بدانیم:
فضله مرغ‌ها چه چیزی درباره سلامتی آنها به ما می گویند؟
مروری بر ضدعفونی کننده‌ها در بهداشت طیور
شیوه های اجرایی حذف گله آلوده
11- ویروس آنفلانزای طیور برای چه مدت در فضله مرغ زنده می‌ماند؟
بستگی به مقدار ویروسی دارد که در فضله وجود دارد. دمای محیط و رطوبت نیز در این کار موثرند. به طورکلی، این ویروس در دمای بالا، و هرچه فضله خشک‌ترباشد زودتر می‌میرد.
12- آیا آنفلانزای طیور تهدید برای مردم به شمارمی‌رود؟
با این که H5N1 می‌تواند انسان را به شدت بیمارکند، اما «انتقال این ویروس» به آسانی انجام نمی‌گیرد. انتقال این بیماری از طیور به انسان سخت است و معمولاً نیاز به تماس مستقیم و دراز مدت میان انسان و مرغ‌های آلوده دارد. خوشبختانه هنوز انتقال آن از انسان به انسان دیگر دیده نشده است.
در یکصد سال گذشته دستکم سه بار شیوع بزرگ آنفلانزای انسانی A ،دیده شده است که تلفات انسانی بسیار در جاهای مختلف جهان در برداشته است. منشاء این سویه از ویروس کشنده هنوز روشن نشده است. اما دستکم دو بار آن هنگامی پیش آمده است که ویروس‌های آنفلانزای انسانی و آنفلانزای طیوربا هم (شاید درخوک) آمیخته شده‌اند و مواد ژنتیکی آنها جهش یافته است.
ادامه شیوع H5N1 در طیور، احتمال این را که این با بیماری‌زایی بالا دوباره پیش آید افزایش داده است، به ویژه این که سویه کنونی می‌تواند از مرغ به انسان منتقل شود.
به گزارش WHO (سازمان بهداشت جهانی) تا 29 نوامبر 2006، انتقال عفونت H5N1 در 258 نفر پیش آمده است که 154 نفر تلفات داده است.
13- انسان چگونه به آنفلانزای طیورآلوده می‌شود؟
ما هنوز به‌طور قطع نمی‌دانیم، اما تماس مستقیم با مرغ‌های آلوده، یا سطوح و وسایل آلوده به فضله مرغ‌ها به عنوان راه اصلی انتقال ویروس H5N1 طیور به انسان، پذیرفته شده است. تاکنون بیشتر موارد ابتلای انسان در مناطق روستایی و جاهایی که هزاران نفر، گله‌های کوچک مرغ را در خانه‌هایشان به صورت آزاد نگهداری می‌کنند، و این مرغ‌ها آزادانه از خانه بیرون می‌روند و با مرغ‌های همسایه، در جاهایی که کودکان سرگرم بازی هستند، تماس می‌گیرند پیش آمده است.
از آنجا که مرغ‌های آلوده، حجم بزرگی از ویروس را در فضله خود تراوش می‌کنند، جلوگیری از انتقال ویروس در چنین محیطی امکان‌پذیر نیست. به ویژه این که در این مناطق، خانواده‌ها مرغ‌هایی را که نشانه بیماری در آنها دیده می‌شود برای تأمین خوراک خانواده‌هایشان، خودشان سرمی‌برند، و به جای ازبین بردن آنها، گوشت مرغ آلوده را می‌خورند.
احتمال این که ویروس پخش شود، به هنگام سربریدن مرغ‌ها، کندن پر، و بریدن لاشه آنها بیشتر است. شواهدی از این که گوشت با تخم‌مرغی که به خوبی پخته شده باشد منبع عفونت گردد در دست نیست.
14- آیا آنفلانزای طیور می‌تواند به همه‌گیر شدن آنفلانزای انسانی تبدیل شود؟
بله. اما هرچند ویروس H5N1 توان این را دارد که به صورت ویروسی درآید که به آسانی از انسانی به انسان دیگر منتقل شود، اما هنوز شواهدی که این را تأیید کند وجود ندارد. همه‌گیر شدن بیماری در آنفلانزا بسیار به ندرت و تنها 3 بار در جهان در 100 سال گذشته پیش آمده است. (درسال 1918 با نزدیک به 50میلیون تلفات انسانی، در 1957 با نزدیک به 2میلیون نفر تلفات و در سال 1968با نزدیک به 1میلیون نفر تلفات)
15- هنگامی که آنفلانزای H5N1 شیوع پیدا کند، ما چکار باید بکنیم؟
کارهای ویژه برای کنترل بازار خرید و فروش مرغ، برقراری محدودیت جابه‌جایی یا اقدامات فرنطینه، کشتار، و واکسیناسیون، در شرایط مختلف و در کشورهای مختلف متفاوت است. یک دستورالعمل یکسان برای اجرا در همه‌ی شرایط وجود ندارد.
می‌باید میان موثر بودن، امکان‌پذیربودن، و قابل پذیرش بودن برای جامعه، در اقداماتی که برای کنترل بیماری، و حفاظت کوتاه مدت و دراز مدت سلامت جامعه و حفظ زندگانی مرغداران لازم است، توازنی وجود داشته باشد.
با این‌همه، کارهایی که در همه‌ی شرایط می‌توانند کار‌آمد باشند این است که مرغ‌های آلوده و مرغ‌هایی که با آنها در تماس بوده‌اند می‌باید به گونه‌ای انسانی و محتاطانه کشتار شوند تا گسترش بیماری متوقف شود. سطح ضدعفونی کردن و کارهای پیشگیری‌کننده بایوسکیوریتی می‌باید بی‌درنگ به سطح "خطر" افزایش یابد. نظارت می‌باید برای پی‌بردن زود هنگام به حضور بیماری و گزارش آن به‌طورجدی افزایش یابد.
16- چه کارهای پیشگیرانه‌ای به هنگام شیوع بیماری در کشورباید انجام داد؟
تلفات و بیماری مرغ‌ها را بی‌درنگ به مقامات دامپزشکی (یا مقامات بهداشتی) اطلاع دهید. اگر اینکار میسر نیست، همسایگان و افراد سرشناس منطقه را آگاه کنید.
بسیار مهم است که تلفات ناگهانی مرغ‌ها ویا پرندگان وحش را به مقامات مربوطه گزارش کنید تا آنها بتوانند آگاهانه و با ایمنی از گسترش بیماری پیشگیری کنند.
مرغ‌ها را از مردم و محل زندگی آنها دور نگه دارید. برای اینکار می‌توانید موانع مناسبی میان مرغ‌ها و مردم ایجاد کنید.
دست‌هایتان را مرتبآً با صابون بشویید و پاک کنید. اینکار را همیشه می‌باید موقعی که مرغ را با دست می‌گیرید، می‌پزید، یا برای خوردن آماده می‌کنید انجام دهید.
مرغ‌های بیمار را نفروشید و برای خوراک استفاده نکنید.
گوشت مرغ‌های بیمار را به دیگر جانوران نخورانید.
اگر پس از تماس با مرغ‌ها احساس تب می‌کنید بی‌درنگ به دیدار پزشک بروید.
بیشتر بدانیم:
بررسی هزینه‌های مصرف پروتکسین در پرورش مرغ مادر
آیا سیستم ایمنی تضعیف شده روی رشد مرغ‌ها اثر می‌گذارد؟
عوامل ایجاد کننده اختلالات حرکتی در پرندگان (بخش اول)
نقش پروبایوتیک «پروتکسین Protexin» در پیشگیری از بیماری آنفلانزا و کاستن از تلفات
• برقراری توازن میکروفلور دستگاه گوارش و تندرستی بیشتر مرغ
• توانایی تحریک طبیعی سیستم ایمنی مرغ و افزایش اثر واکسن
• کمک به جذب آنتی‌بیوتیک و کاستن ازعفونت‌های فرصت‌طلب
• افزایش تولید سلول‌های ضد‌ویروس سیستم ایمنی بدن
منبع: نیکوتک