به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ یکی از مشکلاتی که پس از زایمان گاوها بروز می‌کند؛ جفت‌ماندگی (Retained Placenta) است. در این نوشته به بررسی دلایل بروز، پیشگیری و درمان آن می‌پردازیم.
میزان وقوع جفت‌ماندگی در گاوهای شیری
– ١٢ – ٣% (به‌طور متوسط ٧%) می‌باشد.
• به دلیل یکی از سه نقص زیر بروز پیدا می‌کند:
- جدا نشدن کوتیلدون‌ها از کارانکول‌ها
- آتونی (بی‌حرکت شدن) رحم
- انسدادهای مکانیکی
سبب‌شناسی جفت‌ماندگی
١. عفونت‌های اختصاصی:
بروسلوز، لیستریوز، لپتوسپیروز، کمپیلوباکتریوز، IBR و ...
٢. عفونت‌های غیر اختصاصی:
کلی‌فرم‌ها، کورینه باکتریوم، استافیلوکوک‌ها، استرپتوکوک‌ها، کپک‌ها و ....
٣. متعاقب سخت‌زایی، سزارین، فتوتومی، دوقلوزایی، زایمان زودرس و سقط جنین
۴. کمبودهای تغذیه‌ای:
• ویتامین A و ویتامین E، سلنیوم، ید، ایمبالانس کلسیم و فسفر
۵. مشکلاتی مدیریتی :
• زایشگاه آلوده، استرس و سوء تغذیه
۶. اختلالات هورمونی :
• پایین بودن استروژن و بالا بودن پروژسترون در زمان زایمان
علائم بالینی جفت‌ماندگی گاو
- ممکن است از درگیری ساده رحم تا متریت سپتیک، متنوع باشد.
- اغلب محدود به دستگاه تناسلی است.
- پرده‌های جنینی آویزان بوده، گاهی داخل رحم هستند.
- احتمال بروز تورم فرج و زور زدن نیز، وجود دارد.
در مورد زمان جفت‌ماندگی، نظرات متفاوتی وجود دارد:
– ١٢ ، ٢۴ و گاهی ٧٢ ساعت را، ذکر نموده‌اند.
– در ایران و مخصوصا در فصل تابستان، ١٢ ساعت، مد نظر است.
در صورت مناسب بودن تولید، اشتها و دمای بدن دام:
– می‌توان تا ۴ – ٣ روز، درمان را به تعویق انداخت.
– به دلیل ایجاد حالت پایدار در سیستم ایمنی رحم
درمان جفت‌ماندگی
١. خارج کردن با دست (با رعایت شرایط آسپتیک):
– فقط در صورت شل بودن اتصالات، انجام شود.
– در صورت توسل به زور، احتمال تاخیر در جمع شدن رحم و کاهش باروری، وجود دارد.
– در صورت عدم امکان خارج کردن، از بالای مفصل خرگوشی، قطع گردد.
٢. درمان داخل رحمی:
– اکسی‌تتراسایکلین به میزان ٣ – ١ گرم: احتمال طولانی شدن جفت‌ماندگی وجود دارد.
– پنی‌سیلین‌ها: به دلیل تولید آنزیم پنی‌سیلیناز توسط برخی باکتری‌ها، نامناسب هستند.
– آمینوگلیکوزیدها: برای فعالیت احتیاج به اکسیژن دارند.
– نیتروفورازون‌ها: در لوشیای رحمی، غیرفعال می‌باشند.
٣. درمان عمومی:
– Streptomycin + Penicillin به روش IM، به مدت ۵ روز
– CBG به میزان ٢۵٠ میلی‌لیتر، به روش SC، سبب افزایش قدرت انقباضی رحم می‌گردد.
– اکسی‌توسین به میزان IU ٢٠، هر شش ساعت، به روش IM ، به مدت ٢۴ ساعت، سبب انقباض میومتر می‌شود.
پیشگیری جفت‌ماندگی در گاو ماده
١. راه بردن قبل از زایمان:
– به میزان ۵ – ۴ کیلومتر در روز، توصیه می‌شود.
٢. تزریق ویتامین‌ها در دوره آبستنی:
– چهار هفته قبل از زایمان:
Vit AD3E
– دو هفته قبل از زایمان:
Vit E + Se
٣. رعایت بهداشت زایشگاه، ضروری است.
۴. تزریق IU ۵٠ اکسی‌توسین بلافاصله بعد از زایمان، توصیه می‌شود.
برای آشنایی با دیگر «اختلالات عفونی دستگاه تناسلی گاو ماده» کلیک کنید.