به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور، آبزیان و حیوانات خانگی»؛ برای احداث یک مرغداری صنعتی معیارها و ضوابطی وجود دارد که سرمایه‌گذاران ملزم به رعایت آن هستند. در یک واحد تولیدی برای اینکه به بازده اقتصادی برسیم در ابتدا لازم است ساخت و ساز مرغداری از یک اصول مشخص پیروی کند. در این صورت هم ریسک تولید پایین می‌آید و هم به سود اقتصادی مدنظر می‌رسیم. در ادامه با اختصاصات سالن‌های مرغداری آشنا می‌شویم.
سالن‌ها را می‌توان براساس معیارهای زیر طبقه‌بندی نمود :
از نظر شکل ظاهری
سالن‌های باز
سالن‌های بسته
از نظر بستر و سیستم نگهداری
سالن با سیستم قفس
سالن با بستر پوشال
سالن با بسترنرده - پوشال
سالن با بستر تمام نرده
سالن با سیستم گودال عمیق
از نظر دوره پرورش
لانه مخصوص جوجه‌ها
لانه مخصوص نیمچه‌ها
لانه مخصوص مرغ‌های جوان
لانه مخصوص مرغ‌های تخمگذار
سالن‌های مرغداری با سیستم باز
در این سالن‌ها تهویه متکی به جریان طبیعی هواست و مشخصه اصلی این سالن‌ها وجود پنجره‌هایی در دیوارهای شمالی و جنوبی آن‌هاست که به ازای هر ۱۸-۱۵ متر مربع فضای کف، یک متر مربع پنجره لازم است.
عرض سالن
عرض سالن باید در حدود ۱۲/۲-۹/۸ متر باشد. عریضتر از این در آب و هوای گرم به خوبی تهویه نمی‌شود و تجهیزات بیشتری لازم دارد و مشکلات بیشتری نیز دارد.
طول سالن
زمین، تجهیزات و تعداد جوجه‌هایی که نگهداری می‌شوند، تعین کننده طول سالن می‌باشند
ارتفاع سالن
بین پایه تا سقف باید در حدود ۲/۴ متر باشد. در مناطق گرمسیر می‌توان ۳ متر در نظر گرفت. سالن‌های با سیستم نرده و یا سالن‌هایی که محلی برای نگهداری کود در زیر احداث شده است باید ۴ متر ارتفاع داشته باشند.
شکل سقف
معمولا شیروانی بوده و سایبانی ساخته می‌شود که علاوه بر تامین سایه از ورود باران به داخل جلوگیری کند.
هواکش سقفی
می‌توان در سقف آن را نصب کرد.
فونداسیون و کف
پایه‌ریزی آن باید محکم باشد و برای راحتی در شستن و حمل و نقل وسایل، کف باید سیمان یا مواد مشابه باشد.
جهت سالن‌ها
باید در جهتی ساخته شوند که حداکثر استفاده از جریان طبیعی هوا و نور خورشید شود.
سالن مرغداری با سیستم بسته
اساس کلی سالن‌های باز و بسته مشابه است. سیستم کاملا بسته و فاقد پنجره است و کلیه شرایط تا جایی که امکان دارد در حد طبیعی است. هوا از طریق کانال‌هایی وارد سالن شده و از طریق هواکش خارج می‌شود. برای روشنایی از لامپ استفاده می‌شود. عایق بندی خیلی مهم است. تهویه این سالن‌ها مشکل اما گرم کردن آن‌ها آسان است.
عرض سالن
چون تهویه مکانیکی است، ۵ /۱۶-۱۲/۲ متر مناسب است و اگر عریضتر از این باشد، تهویه آن مشکل می‌شود. تهویه، کاهش سطح به ازای هر پرنده، کارگر کمتر، باروری بالاتر در مرغ‌های مادر، جمع آوری بهتر مدفوع و بهداشت باعث گ ردیده تا ابداعاتی در سیستم‌های نگهداری رخ دهد. بر همین اساس در قالب سالن باز و بسته چندین نوع سالن دیگر را ساختند.
سالن‌های با سیستم قفس
دوران نگهداری مرغ تخمگذار به سه مرحله پرورش، رشد و تولید تقسیم می‌شود که ممکن است یک، دو و یا هر سه مرحله در قفس نگهداری شوند.
مزایای قفس:
کنترل، بهداشت ، واکسن ، دارو، انتخاب و حذف مرغها آسان است.
اکوکسیدیوزوکرچی حذف می‌شود.
می‌توان تعداد بیشتری در واحد سطح نگه داشت.
مرغها منظم غذا می‌خورند و ریخت و پاش غذا کمتر است.
تخم‌مرغ‌ها تمیزتر و شکستگی کمتری دارند.
معایب قفس:
سرمایه گذاری اولیه زیاد است.
اگر وسایل خودکار نباشد کارگر بیشتری نیاز است.
مرغها از نظر فیزیولوزیکی وضعیت بدی دارند چون تحرک کمی‌دارند. به دلیل عدم استفاده از نور خورشید و مواد فضای گردش، مرغها کاملا وابسته به جیره هستند.
لکه خونی تخم مرغها بیشتر می‌شود.
اثر عوامل محیطی روی مرغها زیاد است.
سالن با بستر پوشال
مرغها روی بستر پوشال نگهداری می‌شوند. در این سالن‌ها لانه‌های تخمگذاری وجود دارد که مرغ برای گذاشتن تخم وارد آن می‌شود.
مزایا: چون مرغها بستر را نوک می‌زنند، کانی‌بالیسم کمتر می‌شود و کمتر با کمبود ویتامین‌های گروه ب مواجه می‌شوند. حرارت ناشی از تخمیر بستر به گرم شدن لانه کمک می‌کند. هزینه بستر کم است
معایب: ابتلا به بیماری‌های انگلی و عفونی زیاد است.
به علت گرد و غبار ابتلا به بیماری‌های تنفسی زیاد است.
نگهداری مرغ در واحد سطح محدودیت دارد.
تعویض بستر در هر دوره گران تمام می‌شود.
سالن با بستر نرده - پوشال
مناسب‌ترین نوع برای طیوری است که تخم‌مرغ‌کشی تولید می‌کنند. بخصوص جوجه برای گله‌های مادر گوشتی تا بهتر جفت‌گیری نمایند. گاهی به جای نرده از توری استفاده می‌شود که خوب نیست. حدود ۶۰ درصد از کف باید نرده و ۴۰ درصد پوشال باشد.
عرض نرده‌ها ۵-۲/۵ سانتیمتر و فضای خالی بین آن‌ها ۲/۵ سانتیمتر بوده و در جهت طول سالن نصب می‌گردند. ارتفاع آن از کف باید ۶۸ سانتیمتر باشد. نرده‌ها را هم در وسط و هم در کنار دیوار نصب می‌کنند. آبخوری و دانخوری روی بستر نرده‌ای قرار می‌گیرند. لانه‌های تخمگذاری هم وجود دارند.
مزایا: تعداد تخم‌مرغ بیشتری در واحد سطح تولید می‌شود زیرا سطح موردنیاز پرنده کمتر است.
تولید تخم‌مرغ هر پرنده بیشتر از بستر تمام نرده‌ای است.
از نظر تخم‌مرغ نطفه‌دار به بستر تمام ترده ای برتری دارد.
معایب: هزینه آن نسبت به تمام پوشال بیشتر است.
تولید هر پرنده کمتر از بستر تمام پوشال است.
ازدحام طیور در قسمت نرده‌ای باعث افزایش تخم‌مرغ‌های کثیف می‌شود
سالن با بستر تمام نرده‌ای
سطح موردنیاز برای هر پرنده نسبت به بستر پوشال کمتر است و لوازم ساخت نرده، اندازه نرده و فاصله بین نرده‌ها همانند نرده بستر نرده - پوشال است. برای گله‌های تخمگذار و مادر تخمگذار بستر خوبی است و لانه تخمگذاری باید به اندازه کافی باشند.
سالن با سیستم گودال عميق
سالن با ارتفاع زیاد نیز نام دارد. در این سیستم دو نوع سالن مورد بحث است. یکی در طبقه فوقانی که قفسه یا نرده روی آن است و دیگری در زیر قرار گرفته و سقف ندارد و کود در آن انباشته می‌شود.
این گودال‌ها ۲/۱ متر ارتفاع دارند که کود در آن خشک می‌شود. اکثر این سالن‌ها دارای سیستم بسته هستند و هوا از روزنه‌هایی وارد سالن شده و پس از گرم شدن توسط هواکش به گودال کشیده شده و رطوبت کود را جذب می‌کند. بعد از پایان هر دوره کود تخلیه می‌شود اما گاهی تا ۷ سال در همان گودال نگهداری می‌شود
ساختمان مرغداری از نظر دوره پرورش
لانه مخصوص جوجه‌ها یا اتاق مادر
در این لانه جوجه یک روزه را تا ۹-۸ هفتگی نگه می‌دارند.
لانه مخصوص نیمچه‌ها
بعد از ۶ هفتگی جوجه‌ها به این لانه منتقل می‌شوند و معمولا ۶-۴ هفته در این لانه نگهداری می‌شود.
لانه مخصوص نگهداری مرغ‌های جوان
از ۱۲ هفتگی تا چند روز قبل از شروع تخمگذاری مرغ‌های جوان در این لانه نگهداری می‌شوند که لانه‌های انتظار هم می‌نامند.
لانه مرغ تخمگذار
چند روز قبل از شروع تخم گذاری مرغها را به این سالن منتقل می‌کنند و تا پایان دوره در این سالن نگهداری می‌شوند. امروزه برای صرفه جویی جوجه‌ها را تا روز اول تخمگذاری در یک سالن نگهداری می‌کنند و فقط هنگام شروع تخمگذاری آن‌ها را به سالن تولید منتقل می‌کنند.