به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ برنامه اقدامات اضطراری در مواجهه با کانون آنفلوانزای فوق حاد پرندگان شامل مراحلی است که در ادامه به ذکر آنها پرداخته شده است.
1- ابتدا با شیوه مناسب باید کلیه طیور موجود را حتی‌المقدور در داخل سالن ازبین برد. شیوه کشتن طیور باتوجه به تعداد موجود گله صورت می‌گیرد، درمورد طیور بومی و تعداد کم با جابجایی گردن می‌توان پرنده‌ها را کشت.
در مقیاس بیشتر می‌توان از گاز CO2 و یا گاز خروجی از موتورهای احتراقی و همچنین از فنوباربیتال سدیم استفاده کرد.
- استفاده از گاز حاصل از مخلوط فرمالین با پرمنگنات: به نسبت ۱:۲ (۲۰ گرم پرمنگنات + ۴۰ سی‌سی فرمالین) همزمان با افزایش دما و رطوبت سالن و جمع کردن جوجه‌ها در محوطه‌ای محدود در داخل سالن، اقدام گردد.
- گاز CO2 به میزان 17/5 کیلوگرم در یک هزار مترمکعب در مدت زمان ۳۰ دقیقه، محیط را اشباع و در مدت زمان ۱۵ دقیقه، مرگ طیور را به دنبال دارد
- فنوربیتال سدیم (۸۰ میلی‌گرم در ۵۵ میلی‌لیتر) در طی چهار ساعت باعث عدم هوشیاری شده و با قرار دادن در کیسه‌های پلاستیکی خفه می‌شوند.
۲- در حین کشتار گله به‌منظور جلوگیری از پراکنده شدن ضایعات، تمام درها و پنجره‌ها باید مسدود و تهویه‌ها خاموش شده باشند.
٣- از دسترسی پرندگان وحشی و جانوران موذی به فارم‌ها و همچنین حیواناتی نظیر سگ، گربه، و... در حین عملیات باید جلوگیری شود
۴- ازبین بردن موثر و فوری کلیه موادی که قابل ضدعفونی کردن نیستند، ازقبیل پرنده‌های مرده، تخم‌مرغ، بستر، کود، لاشه‌های تازه و منجمد وسایل و ابزار، پس از قرار دادن آنها در کیسه‌های پلاستیکی غیرقابل نفوذ ضروری است.
۵- ازبین بردن ضایعات با شیوه‌های دفن کردن، کمپوست کردن و یا سوزاندن صورت می‌گیرد. بهترین شیوه برای کود، بستر و دان کمپوست کردن به همراه هیدروکسید کلسیم (آهک زنده) است.
قبل از جابجایی کود و دان جهت کمپوست یا دفن کردن باید سطح بستر را ضدعفونی کرد و آنها را در کیسه‌های پلاستیکی غیرقابل نفوذ قرار داد، ارزان‌ترین شیوه برای معدوم نمودن و امحاء لاشه طیور، دفن کردن آنها پس از قرار دادن در کیسه پلاستیکی غیرقابل نفوذ در عمق حداقل 2/5 متری از سطح زمین و حداقل یک متر بالاتر از سطح آب می‌باشد.
در این خصوص حداقل حمل ونقل باید انجام شده و در نزدیک‌ترین فاصله به آشیانه‌ها و در داخل مرغداری دفن شوند. بدیهی است برای لایه زیرلاشه‌ها ولابلای لاشه‌ها از آهک زنده استفاده می‌شود.
بعد از دفن یا کمپوست، مواد دفعی باید به گونه‌ای پوشانده شود که هیچ حیوانی اعم از پرندگان، سگ و... به آن دسترسی نداشته باشد. درصورت امکان سوزاندن لاشه‌ها نیز در گودال‌های حفر شده صورت گیرد.
۶- بستر و دان کمپوست شده حداقل تا ۶۰ روز و لاشه‌های دفن شده حداقل ۴ ماه دستکاری نشود.
7- پس از دفن لاشه‌ها و دیگر وسایل غیرقابل ضدعفونی، مثل لوازم کاغذی و چوبی، همچنین کمپوست کردن بستر، بایستی شستشو و ضدعفونی کردن، برس زدن، شستشو با مواد پاک‌کننده به‌منظور حذف مواد آلی از سطوح آشیانه، لوازم و وسایل نقلیه انجام شود.
توجه ویژه‌ای به رفع آلودگی سالن از بستر مبذول گردد. به‌خاطر داشته باشید که ویروس آنفلوآنزا ۳۵ روز در ۴ درجه سانتی‌گراد و ۱۰۴ روز در کود زنده می‌ماند.
۸- ویروس آنفلوآنزا ممکن است ازطریق لباس، کفش، قفس حمل طیور، شانه تخم‌مرغ و یا کیسه دان منتقل شود لذا وسایل فوق باید ضدعفونی شود و در صورتی‌که قابل ضدعفونی نیست معدوم گردد
9- استفاده از ضدعفونی‌کننده‌های موثر به شکل آئروسل، به‌ویژه برای ضدعفونی کردن لوازم برقی باید از گاز فرمالدئید استفاده شود.
۱۰- در واحدهای تخمگذار و گوشتی درصورت امکان نسبت به برقراری سیستم قرنطینه و دوش برای پرسنل اقدام نمائید. در صورت عدم استفاده از دوش، تعویض کامل لباس و کفش و استفاده از کلاه و ماسک الزامی گردد. این مورد درخصوص دامپزشکان و گروه‌های واکسیناسیون با دقت و شدت بیشتری اعمال شود.
۱۱- درصورت عدم برقراری سیستم دوش، از کلیه کارگران شاغل در واحد خواسته شود در پایان روز و یا قبل از شروع کار در منزل دوش بگیرند.
۱۲- از کلیه پرسنل شاغل تعهدی مبنی بر عدم نگهداری مرغ بومی، زینتی و یا هر نوع پرنده دیگر در منزل اخذ شود و نیز در صورت امکان از محل سکونت آنان بازدید به عمل آید.
۱۳- برای هر سالن باید کارگری جداگانه درنظر گرفته شود و از تردد افراد بین سالن‌ها به‌ویژه در زمان وقوع تلفات جدا جلوگیری شود.
۱۴- در ورودی دارم و نیز هر سالن حوضچه‌ای جهت ضدعفونی چکمه‌ها و نیز ظرفی مخصوص ضد فونی دست‌ها تعیین گردد.
۱۵- ورود کلیه کامیون‌ها پس از عبور از حوضچه ضدعفونی صورت گیرد، به شکلی که چرخ‌ها به طور کامل ضدعفونی شود و دیوارهای بیرونی کامیون نیز ضدعفونی گردد.
۱۶- حتی‌المقدور از نگهداری گله در چند سن خودداری و فاصله مناسب بین دو جوجه‌ریزی نیز رعایت شود.
۱۷- در اولین فرصت نسبت به آزمایش میکروبی آب مصرفی اقدام و سپس هر ۶ ماه یک بار تکرار شود تا از سلامت آب اطمینان حاصل گردد. ورود باکتری‌ها ازطریق آب یا هرعامل دیگر زمینه تکثیر ویروس‌ها نیز فراهم می‌گردد.
در صورت آلوده بودن آب یا هرعامل دیگر زمینه تکثیر ویروس‌ها را نیز فراهم می‌نماید. در صورت آلوده بودن آب با مشورت کارشناس مربوط رفع نقص شود.
۱۸- کلیه ورود و خروج‌ها ثبت شود تا امکان ردیابی عامل انتقال‌دهنده میسر گردد.
۱۹- کلیه اقدامات ازجمله واکسیناسیون، نوع واکسن، شماره بچ واکسن و نام افراد واکسیناتور در دفتر ویژه‌ای یادداشت شود.
سایر اقدامات
- اکیپ مذکور باید از وسائل محافظت‌کننده مثل ماسک‌های تنفسی، عینک، لباس سرتاسری، دستکش و چکمه لاستیکی استفاده کند و لوازم و وسایل در صورت آلودگی شدید معدوم شوند، در غیر این صورت در پایان عملیات ضدعفونی شود.
- تعویض کامل پوشش کلیه افراد اعم از پرسنل اکیپ و پرسنل فارم همراه با شستشوی مناطقی از بدن که فاقد پوشش می‌باشد به‌وسیله آب و مواد ضدعفونی و پاک‌کننده در محل فارم و دوش گرفتن افراد مزبور در اولین فرصت ممکن انجام پذیرد.
- ضدعفونی وسیله نقلیه مرغدار، اکیپ و سایر خودرو‌های وارد شده به فارم
- ضدعفونی خانه‌های کارگری، دفتر فارم و...
- تهیه صورت جلسه مربوط به معدوم‌سازی و دفن لاشه و ضایعات آن به‌طور کامل (مطابق الگوی موجود)
- اخذ تعهد کتبی مبنی بر عدم تماس کلیه افرادیکه در تماس با فارم آلوده بوده‌اند، حداقل به مدت ۳ روز با کلیه واحدهای غیر آلوده مرتبط با صنعت طیور