به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ میکروبایوتای دستگاه گوارش به‌عنوان یک عضو اصلی که نقش اساسی در حفظ سلامتی میزبان (مرغ) دارد، پذیرفته شده است. این جمعیت میکروبی، فعالیت‌های تغذیه‌ای، متابولیسمی و ایمنی میزبان را تقویت می‌کند.
کارهای هضم خوراک قویاً به میکروبیوتای دستگاه گوارش بستگی دارد. (شرایط مناسب دستگاه گوارش برقراری ایمنی، توان هضم مواد مغذی و حفظ تمامیت مانع روده برای جلوگیری از ورود میکروارگانیسم‌های بیگانه) جذب مواد مغذی پس از هضم، سطح بهره بردن از انرژی خوراک و تولید، بستگی به ترکیب جمعیت میکروبی، و تنوع میکروب‌های آن دارند.
جمعیت میکروبی دستگاه گوارش از میکروارگانیزم‌های بسیار گوناگون تشکیل شده است و در هر بخش از دستگاه گوارش مرغ، شمار، و نوع این میکروارگانیسم‌ها متفاوت است.
در دسترس بودن ابزارها و تکنولوژی جدید، امکان دستیابی به جزئیات و ویژگی‌های جمعیت میکروبی دستگاه گوارش مرغ را فراهم کرده است. افزون بر این، به تغییراتی که در اثر استرس‌های ناشی از بیماری‌های عفونی، شرایط محیطی، و طبیعت ژنتیکی، در ترکیب جمعیت باکتریایی دستگاه گوارش مرغ‌ها پدید می‌آید نیز پی برده شده است.
و اینکه شماری از عوامل تغییردهنده وضع میکروبایوتای دستگاه گوارش مرغ، به‌سبب تأثیر مستقیم آنها بر روی تولید، با جزئیات و عمق بیشتر، مورد بررسی قرار گرفته‌اند، اما عوامل دیگری که به محیط تولید مرغ‌ها بستگی دارند و می‌توانند روی ساختار جمعیت میکروبی دستگاه گوارش و عملکرد آن، و در نتیجه روی سلامتی و تولید مرغ تأثیر بگذارند، کمتر بررسی شده‌اند.
1-2- پدید آمدن و تکامل جمعیت میکروبی دستگاه گوارش
تشکیل جمعیت میکروبی اولیه دستگاه گوارش مرغ از لحظه هچ و شاید هم پیش از آن، با نفوذ میکروارگانیزم‌ها از منافذ پوست تخم‌مرغ آغاز می‌شود.
در نخستین روز پس از هچ، دستگاه گوارش جوجه‌ها به‌وسیله انتروباکترها، و پس از تقریباً ۷ روز به وسیله باکتری‌های Firmicutes ازجمله کلستریدیوم‌ها... که هم در محیط مرغداری، و هم در آب و خوراک می‌توانند باشند، اشغال می‌شود.
پس از پدید آمدن جمعیت میکروبی اولیه، میکروارگانیزم‌های دیگری به آن می‌پیوندند که غنی بودن و پیچیدگی این جمعیت میکروبی را بیشتر می‌کند، و با بالا رفتن سن مرغ ساختار و ترکیب جمعیت میکروبی دستگاه گوارش تا رسیدن به تکامل در سه هفتگی، تغییر می‌کند.
در میان دانشمندان، اهمیت پدیدآمدن زودهنگام جمعیت باکتریایی دستگاه گوارش روی سلامتی و تولید، پذیرفته شده، زیرا می‌تواند ساختار و فیزیولوژی روده و آسیب‌پذیری دربرابر بیماری‌زاها را اصلاح کند.
به همین سبب با تزریق پروبایوتیک‌ها یا پری‌بایوتیک‌ها به تخم‌مرغ‌ها در هچری سعی می‌کنند پیش از ورود میکروارگانیزم‌های زیان‌بار (پس از هچ) باکتری‌های سودمند را وارد تخم‌مرغ کنند* تا جمعیت میکروبی اولیه پیش از هچ در جوجه‌ها تشکیل شود.
* 22 سال پیش که پروتکسین را به ایران آوردیم، به برخی از هچری‌ها، تزریق پروتکسین به تخم‌مرغ‌ها را پیشنهاد کردیم، اما انجام این کار به سبب نداشتن دستگاه تزریق اتوماتیک شدنی نبود.
هرچند روند تشکیل و تکامل جمعیت باکتریایی به گونه‌ای است که در بالا گفته شد، اما باتوجه به مدیریت مرغداری و پیشینه ژنتیکی جوجه‌ها، می‌تواند متفاوت باشد. برای نمونه، در مرغ‌های تخمگذار، در سال نخست، چهار مرحله متفاوت از شکل گرفتن ترکیب جمعیت میکروبی در سیکوم (روده کور) گزارش شده است.