به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور، آبزیان و حیوانات خانگی»؛ پرواربندی گوسفند یکی از روشهای پر سود دامپروری است که در صورت رعایت اصول تغذیه، میتواند بازده اقتصادی بالایی داشته باشد. یکی از مهمترین عوامل موفقیت در پرواربندی، تنظیم جیره غذایی مناسب و مقرونبهصرفه است؛ جیرهای که علاوه بر تأمین نیازهای تغذیهای دام، هزینه نهایی تولید را نیز کاهش دهد.
در این مقاله به بررسی اصول تنظیم جیره غذایی اقتصادی برای پرواربندی گوسفند، مواد خوراکی توصیهشده و نکات کلیدی در بهینهسازی تغذیه خواهیم پرداخت.
هدف از جیرهنویسی در پرواربندی گوسفند
- افزایش وزن روزانه مطلوب (حداقل ۲۰۰ تا ۳۰۰ گرم در روز)
- کاهش ضریب تبدیل غذایی (FCR)
- حفظ سلامت دستگاه گوارش دام
- کاهش هزینههای خوراکی به ازای هر کیلوگرم افزایش وزن
- بهبود کیفیت لاشه در پایان دوره پروار
مراحل تنظیم جیره غذایی مناسب برای پروار گوسفند
1. شناخت نیازهای تغذیهای دام
نیازهای تغذیهای یک گوسفند پرواری بستگی به سن، نژاد، وزن زنده، شرایط محیطی و طول دوره پروار دارد. مهمترین این نیازها عبارتند از:
ماده مغذی |
درصد در جیره |
انرژی قابل متابولیسم |
۲.۵ - ۲.۸ مگاکالری/kg ماده خشک |
پروتئین خام (CP) |
۱۲٪ - ۱۴٪ |
فیبر خام (CF) |
۱۰٪ - ۱۵٪ |
مواد معدنی و ویتامینها |
طبق توصیه NRC (1994) |
2. انتخاب منابع خوراکی با صرفه اقتصادی
برای کاهش هزینهها، باید از مواد خوراکی محلی، ارزان و در دسترس استفاده کرد. ترکیب مناسب بین کنسانتره و علوفه کلید موفقیت در این زمینه است.
منابع انرژیزا:
- ذرت دانهای
- جو
- سبوس گندم
- ملاس
منابع پروتئینی:
- کنجاله سویا
- کنجاله پنبهدانه (با احتیاط نسبت به گوسیپول)
- تفاله خشک چغندر
- اوره (در حد مجاز و بااحتیاط برای دامهای عادتدادهشده)
منابع علوفهای:
- یونجه خشک
- کاه گندم (بهصورت محدود)
- سیلاژ ذرت (در مناطق محروم یا دارای امکانات سیلو)
نمونه جیره غذایی اقتصادی برای گوسفند پرواری (بر اساس ماده خشک)
ماده خوراکی |
درصد جیره |
ذرت دانهای خردشده |
۳۵٪ |
جو |
۲۰٪ |
کنجاله سویا |
۱۰٪ |
سبوس گندم |
۱۵٪ |
یونجه خشک |
۱۵٪ |
مکمل معدنی-ویتامینی |
۲٪ |
نمک و جوش شیرین |
۱٪ |
کل: |
۱۰۰٪ |
نکته: این جیره یک الگوی کلی است و باید بر اساس وزن، سن و شرایط منطقهای توسط متخصص تغذیه دام اصلاح شود.
نکات کلیدی در کاهش هزینه و افزایش بهرهوری
- آب تمیز و خنک در تمام ساعات روز در دسترس دام باشد.
- از پسماندهای قابل استفاده کارخانههای خوراکی (مانند تفالهها و سبوس) بهره بگیرید.
- دامها را تدریجی به جیره کنسانتره بالا عادت دهید تا از اسیدوز جلوگیری شود.
- جیره را دو تا سه وعدهای ارائه دهید تا بازده خوراک بالا رود.
- با استفاده از نرمافزارهای جیرهنویسی یا کمک مشاوران تغذیه، توازن دقیق بین انرژی، پروتئین و فیبر را حفظ کنید.
- در صورت امکان، از نرخ تبدیل خوراک به گوشت (FCR) برای ارزیابی کارایی استفاده کنید (هدف: کمتر از ۶).
نتیجهگیری
تنظیم جیره غذایی مناسب و اقتصادی برای پرواربندی گوسفند، ترکیبی از علم تغذیه، تجربه و مدیریت هزینهها است. با انتخاب منابع خوراکی مقرونبهصرفه، رعایت اصول تعادل تغذیهای و پایش مداوم وزن و سلامت دامها، میتوان عملکرد مطلوبی در پرواربندی داشت و سودآوری را به حداکثر رساند.