به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ پژوهشگران این اصل اساسی یعنی مکانیسم چگونگی ایجاد ایمنی بر علیه کوکسیدیوز را تنها بعد از چندین دهه تحقیق توانستند شناسایی کنند.
عملیات ضروری قبل از ورود جوجه‌ها
آماده‌سازی فارم پرورش طیور:
الف) نظافت و ضدعفونی اطراف مرغداری و آشیانه‌ها
ابتدا بایستی کلیه قسمت‌ها با شعله‌پخش‌کن سوزانده شود بطوری‌که هیچ‌گونه آثاری از کود، پر، پوشال و بقایای مواد زائد گله قبل در محل باقی نماند سپس با محلول مناسب ضدعفونی و آهک‌پاشی شود.
الف) ضدعفونی سالن مرغداری
- مرحله اول:
بعد از تخلیه کود و شستن سالن با انتخاب ضدعفونی مناسب بوسیله تست باکتریولوژیک انجام می‌شود. البته بصورت متداول با استفاده از ضدعفونی محلول در آب مثل فرمالین اولین مرحله ضدعفونی انجام می‌شود. در این حالت با استفاده از اسپری مخلوط یک لیتر فرمالین در نه لیتر آب عمل ضدعفونی را انجام می‌دهند.
- مرحله دوم:
این مرحله از ضدعفونی معمولاً در صورتی انجام می‌شود که گله قبلی دچار کوکسیدیوز بوده باشد. در اینصورت قبل از نصب تجهیزات آشیانه و با استفاده از آهک و سولفات آمونیوم سومین مرحله ضدعفونی سالن را انجام می‌دهند. در غیر اینصورت مرحله ذیل بعنوان مرحله دوم و آخر ضدعفونی انجام می‌شود.
- مرحله سوم:
معمولاً در صورتی‌که گله قبلی دچار کوکسیدیوز نباشد دومین و آخرین مرحله ضدعفونی است و قبل از جوجه‌ریزی با استفاده از فرمالین و پرمنگنات پتاسیم و به روش دود دادن انجام می‌شود.
48 ساعت قبل از ورود جوجه‌ها، باید ضدعفونی انجام و قبل از ورود جوجه‌ها بوسیله هواکش‌ها هوای آشیانه‌ها تهویه و تخلیه شوند.
ب) بستر مرغداری
وجود بستر مناسب چه از نظر سلامت و چه از نظر حفظ حرارت بسیار مهم است. معمولاً پوشال استفاده می‌شود ولی در صورت استفاده از پوسته غلات یا خاک اره در سه روز اول زندگی جوجه‌ها حتماً باید از کاغذ فشنگی استفاده شود.
ج) روشنایی مرغداری
لامپ‌ها، ادوات روشنایی و ترموستات‌ها باید بازدید شوند.
د) تامین حرارت مناسب مرغداری
در استفاده از مادر مصنوعی بهتر است 1-5/1 متر اطراف آن حفاظ تعبیه گردد تا از پراکندگی جوجه‌ها جلوگیری نماید. این حفاظ در 10 روزگی جمع‌آوری می‌شود. جهت کنترل حرارت مادر مصنوعی زیر هر کدام از آنها به ارتفاع 30 سانتی‌متر باید دماسنج وصل نمود. توصیه می‌شود حداقل در ابتدا، وسط و انتهای هر آشیانه دماسنج حداقل و حداکثر نصب شود.
ه) قرار دادن آبخوری جوجه یکروزه
هر آبخوری حدود که 4-5 لیتر گنجایش داشته برای 100 قطعه جوجه کافی است، هرچند که توصیه مناسب آن است که از آبخوری‌های کوچک و به تعداد بیشتر (برای 50-60 قطعه جوجه یک آبخوری) استفاده شود.
و) قرار دادن دانخوری جوجه یکروزه
بایستی 25/ -23/ متر مربع وسعت و ارتفاع آن حدود 4 سانتی‌متر باشد.
اصول مدیریتی پیشگیری از کوکسیدیوز
مدیریت مناسب نقش اساسی در توفیق برنامه‌های واکسیناسیون ایفا می‌کند. از بین موارد متفاوت مدیریتی در این زمینه می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- پاکسازی و ضدعفونی مناسب مزرعه
- در نظرگرفتن تراکم مناسب برای هر سالن مرغداری
- تأمین سیستم تهویه مناسب
- جلوگیری از نوسان درجه حرارت
- بالابودن کیفیت آب آشامیدنی
- تأمین وضعیت مناسب برای بستر
- نوک‌چینی مناسب
- رعایت یک سنی بودن گله
وجود پادتن‌های مادری
جوجه‌ها نوعی پادتن به نام IgG را از مادر دریافت می‌کنند که عیار آن در سه روز اول به دلیل جذب کیسه زرده کاهش نمی‌یابد، اما بعد از سه روز به تدریج تا سن سه هفتگی کاهش یافته و ازبین می‌رود. باید دانست که سرعت کاهش عیار پادتن‌ها در جوجه‌های گوشتی به دلیل رشد سریع آنها نسبت به پولت‌ها بیشتر است.
زمان انجام واکسیناسیون باید متناسب با سطح ایمنی حاصل از دریافت پادتن‌های مادری باشد. به عنوان مثال اگر میزان پادتن‌های مادری علیه بیماری خاصی بسیار بالا باشد، به دلیل خنثی شدن واکسن توسط پادتن مادری، انجام واکسیناسیون در دو هفته اول تأثیری نخواهد داشت. تعیین زمان نخستین نوبت واکسیناسیون ارتباط مستقیمی با آگاهی از میزان زمان پایداری پادتن‌های مادری دارد، که تعیین این زمان با استفاده از تست‌های سرولوژی مانند HI و Elisa انجام می‌شود. باید دقت نمود که این عمل در مورد بیماری‌های نیوکاسل و گامبورو اهمیت حیاتی دارد.
ضدعفونی علیه کوکسیدیوز
بدین منظور مخلوط آهک و سولفات آمونیوم به نسبت 10 کیلوگرم آهک و 20 کیلوگرم سولفات آمونیوم برای 100 مترمربع از سطح کف آشیانه پخش می‌شود، آنگاه 100 لیتر آب بر روی آنها اسپری می‌شود.
باید توجه داشت که در حین اجرای مراحل مختلف ضدعفونی، استفاده از ماسک و عینک و رعایت دیگر نکات بهداشتی و ایمنی لازم و ضروری است.
برای مطالعه بیشتر در رابطه با این بیماری کلیک کنید: بیماری کوکسیدیوز