به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ آیا شن واقعا برای پرندگان زینتی لازم است؟ آیا استفاده از شن بعنوان یک مکمل درتغذیه پرندگان زینتی لازم است؟ چه چیزی موجب گردید تا استفاده شن برای پرندگان زینتی مرسوم گردد؟ این کمترین میزان سوالاتی است که اعضای تیم تحقیقاتی را برآن داشت تا دست به تحقیق گسترده درمورد مصرف یا عدم مصرف شن برای پرندگان زینتی بزنند در طی بررسی‌ها، تیم تحقیقاتی به حقایق نابی دست یافت که نقض‌کننده تجویز شن برای پرندگان زینتی است و استفاده شن را نه تنها سودمند نمی‌داند بلکه می‌توانیم با قاطعیت بگوییم که ارائه شن سلامت پرنده زینتی را با خطر مواجه می‌سازد.
پرنده زینتی مورد نظر خود را بیابید
در تمام دنیا جدال بزرگی بین دامپزشکان و نگهدارندگان حرفه‌ای پرندگان زینتی بر سر لزوم استفاده شن برای پرندگان زینتی وجود دارد برخی افراد استفاده از شن را برای پرندگان زینتی مفید و لازم می‌دانند و برخی دیگر مخالف این امر هستند و تا هم‌اکنون نیز به یک توافق نظری مشترک نرسیده‌اند. اما تحقیقات تیمی در ایران نشان داده است که ارائه شن در رژیم غذایی برخی پرندگان زینتی به طور کل لازم نمی‌باشد، و در واقع مصرف شن می‌تواند موجب ایجاد بروز مشکلات سلامتی دراین دسته پرندگان گردد.
درابتدا لازم است درک نمود بر چه مبنا و چه منظوری مصرف شن برای پرندگان توصیه می‌شود و کاربرد شن در بدن پرنده چیست؟ شن را همه می‌شناسند که به عنوان یک عنصر نامحلول و مواد متراکم معدنی تعریف شده است در این میان نوعیت شن ملاک نیست از نظر ساختاری تمام شن‌ها در یک رده کاربردی قابل توصیف هستند.
به طور معمول شن‌ها از گرانیت یا کوارتز تشکیل و فراوری می‌گردند شن به هر شکلی باشد ماهیت غیرقابل حل شدن دارد. پس به این نکته می‌رسیم که شن در بدن تمام پرندگان قابل حل نیست و به راحتی در معده پرنده‌ای که از آن مصرف می‌نماید ماندگار می‌ماند و علائمی چون بروز بیماری‌های عفونی مختلفی را بروز می‌دهد.
در این بین معدود نگهدارنده‌ای پی بر این موضوع خواهد برد که علت عارضه چیست و همین امر موجب خطا در تشخیص بیماری و تجویزهای دارویی غلط می‌گردد که می‌بایست نگهدارندگان به این امر توجه ویژه‌ای نمایند. برخلاف شن پوسته صدف خرد شده یک محصول کاربردی‌تر است. از آنجا که پوسته صدف و مواد مرتبط تشکیل‌دهنده صدف قابلیت حل شدن در بدن پرندگان را دارد، صدف خرد شده می‌توانید جایگزین بهتری برای محصولاتی باشد که در ترکیب آنها ازشن استفاده شده است.
اما لازم است بدانید استفاده شن در برخی پرندگان نیز کاربرد دارد (مانند طیور). شن‌ریزه برای کمک به هضم کل دانه منسجم در بدن برخی پرندگان که دارای سیستم گوارشی قوی و بزرگتر هستند، نقش یک آسیاب و خردکننده (خراش دهنده) را ایفا می‌نماید و باعث شکست شدن غشای بیرونی دانه می‌گردد (دانه‌های غیرفراوری شده با پوسته سخت)
بیشتر بدانیم:
تغذیه ی مناسب در مرغ عشق‌ها
آشنایی با تغذیه فنچ‌ها
استفاده از آب اکسیژن‌دار برای پرندگان زینتی
«دانه‌های سخت، حاوی یک پوشش فیبری هستند که آنرا پوسته یا بدنه دانه می‌نامند (مانند گندم و جو)» دانه‌هایی از این قبیل دارای غشایی سخت هستند که در برابر آنزیم‌های گوارشی بدن پرندگان مقاوم هستند، آنزیم‌های گوارشی نمی‌توانند غشای بیرونی دانه سخت را تجزیه نمایند وموجب شکستن آنها گردند از این‌رو پرندگانی که دارای سنگدانی قوی می‌باشند در جهت هضم دانه و شکستن (سایش و فرسایش هضمی) آن به سنگ‌ریزه‌خواری روی می‌آورند تا از این طریق بستر رویی دانه را خراش داده و به حالت نرم برسانند.
در سیستم گوارشی برخی پرندگان، شن کمک می‌نماید تا بستر رویی دانه ساییده گردد. همانند سنباده بر روی دانه کشیده شده وباعث ایجاد خراش‌هایی متعدد می‌گردد این خراش‌ها تبدیل به مناطقی نفوذپذیر می‌گردند تا آنزیم‌ها به راحتی به بستر نرم دانه نفوذ نمایند وبه نحو مطلوب‌تری بستر سخت دانه از هم جدا شود و عمل گوارش مطلوبی را در جهت جداسازی مهیا سازند. از این رو «شن» را تنها باید در دسترس پرندگانی قرار داد که از کل دانه بصورت بلعی (بلعیدن) مصرف می‌نمایند (مانندپرندگانی از قبیل کبوترها، مرغ، خروس و برخی گونه پرندگان دانه‌خوار آزاد که به طور طبیعی خوردن غلات کامل به عنوان بخشی از رژیم روتین غذایی آنها می‌باشد).
بیشتر گروه پرندگان زینتی که ما از آنها نگهداری می‌نماییم نیازی به ارائه شن در رژیم غذایی خود ندارند چراکه آنها بدنه فیبری (پوسته روین) دانه را قبل از خوردن با شکستن توسط نوک حذف می‌نماند و تنها مغز دانه را می‌بلعند. مغز دانه‌ها به راحتی توسط آنزیم‌های گوارشی قابل تجزیه هستند و در این میان تغذیه شن توسط آنها بعنوان یک جسم بی‌هدف درحال ماندگاری در اجزا بدنی پرنده می‌باشد، که این امر موجب به خطر افتادن سلامت پرندگان می‌گردد.
زیرگونه فنچ (مانند فنچ‌ها، قناری، سهره، ...) و گنجشک‌سانان جزه دسته‌های در معرض خطر استفاده از شن هستند که نگهدارندگان در دسترس آنها قرار می‌دهند. در جهت اثبات این موضوع وبه عنوان یک مطالعه تحقیقاتی توسط اعضای تیم سایت۶۰۱۹ درقناری‌ها، فنچ‌ها و دسته محدودی از طوطی‌سانان علائم و عوارض نشان‌دهنده در طول تحقیقات بیانگر و گواه عدم کاربرد شن در تغذیه این گروه از پرندگان است.
بیشتر بدانیم:
چگونه کوکاتیل (عروس هلندی) شاد و سلامتی داشته باشیم؟
معرفی نژادهای قناری همراه با تصاویر
مرغ مینا
گروه تحقیقاتی پرندگانی ازگونه‌های مختلف را انتخاب و آنها را به دو گروه تقسیم نمودند و با در اختیارقرار دادن ظروفی مختلف از انواع شکلی شن در دسته اول و با منع مصرف در دسته دوم پس از روند طی ۲ ماه زمانی تفاوت معنی‌داری بین وضعیت سلامتی هر دو گروه پرندگان از نظر مصرف تغذیه مشاهده گردید. علاوه بر این، این مطالعه نشان داد که شن مطلقاً هیچ تاثیری بر روی ارزش هضم غذا آنها ندارد و چه بسا در دسترس قرار دادن شن برای پرندگان فوق باعث ایجاد اختلالات گوارشی متعددی گردید.
این را نیز باید اضافه نماییم شن فاقد هرگونه ارزش واقعی در رژیم غذایی پرندگان ذکر شده می‌باشد و امکان آنکه سلامتی پرنده را با مخاطره مواجه سازد بسیار زیاد است، پرندگانی که در دسترس آنها شن وجود دارد غالباً از ناراحتی‌های گوارشی به شدت رنج می‌برند و زمانی فرد نگهدارنده به این امر پی می‌برد که حال پرنده به وخامت گراییده است.
مرسوم شدن استفاده از شن برای پرندگان زینتی نوعی کسب درامد بی‌چون چرا برای برخی سودجویان است که پایه‌گذار آن برخی شرکت‌های کشورهای غربی می‌باشند و سیطره این کسب منفعت به بیشتر نقاط دنیا نیز گسترش یافته است تجارتی پرسود که با تبلیغات گسترده و هزینه اندک وبا نام‌های تجاری ناآشنا و بدون هیچ دلیل علمی که ثابت نماید کاربرد آن واقعاً برای پرندگان مفید است باعث به خطر افتادن سلامت پرندگان می‌گردند. توصیه ما برآن است اگر به سلامت پرندگان خود اهمیت می‌دهید از استفاده اینگونه مکمل‌هایی که هیچ‌گونه استدلال علمی ندارند به طور کل پرهیز نمایید.
منبع: سایت 6019