به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور، آبزیان و حیوانات خانگی»؛ بسیاری از پرورش‌دهندگان تصور می‌کنند مرغ‌ها می‌توانند تقریباً هر نوع باقی‌مانده غذایی را بخورند؛ از سبزیجات و نان خشک گرفته تا میوه‌های له‌شده و پاستا. اما یک سؤال مهم وجود دارد: آیا دادن گوشت به مرغ‌ها بی‌خطر است؟
مرغ‌ها همه‌چیزخوارند، نه گیاه‌خوار
برخلاف باور رایج، مرغ‌ها گیاه‌خوار نیستند. در طبیعت، آن‌ها از ترکیبی از دانه‌ها، سبزی‌ها، حشرات، کرم‌ها و حتی موجودات کوچک مثل حلزون یا موش‌های ریز تغذیه می‌کنند. به همین دلیل، گوشت به‌طور طبیعی بخشی از رژیم غذایی آن‌ها محسوب می‌شود.
پروتئین حیوانی در رشد، پرریزی و افزایش تولید تخم نقش مهمی دارد. گوشت حاوی اسیدهای آمینه ضروری مانند متیونین و لیزین است که برای ساخت پر و تشکیل پوسته تخم‌مرغ ضروری‌اند. بنابراین از نظر تغذیه‌ای، گوشت برای مرغ مفید است؛ البته به شرطی که تمیز، پخته و در مقدار مناسب داده شود.
در کشورهای اروپایی، از جمله فرانسه، قانونی وجود دارد که دادن پسماندهای آشپزخانه خاوی گوشت یا محصولات حیوانی به حیوانات مزرعه را ممنوع می‌کند. این قانون پس از بحران بیماری جنون گاوی (BSE) تصویب شد تا از انتقال عوامل بیماری‌زا جلوگیری شود.
بر اساس مقررات اتحادیه اروپا، استفاده از هر نوع باقی‌مانده غذایی که شامل گوشت، ماهی یا فرآورده‌های حیوانی باشد برای تغذیه حیواناتی که محصولاتشان (مثل تخم‌مرغ) توسط انسان مصرف می‌شود، غیرقانونی است.
به زبان ساده‌تر: اگر از تخم مرغ‌های مرغ‌های خودتان استفاده می‌کنید، نباید به آن‌ها گوشت باقی‌مانده از غذای خودتان بدهید.
خطرات بهداشتی دادن گوشت به مرغ‌ها
حتی اگر از قانون صرف‌نظر کنیم، گوشت می‌تواند خطرات واقعی برای سلامت مرغ‌ها ایجاد کند:
1- آلودگی باکتریایی:
گوشت پخته یا خام ممکن است حامل باکتری‌هایی مانند سالمونلا، لیستریا یا E. coli باشد. این میکروب‌ها در دمای محیط به سرعت رشد کرده و می‌توانند آب، تخم یا سایر غذاها را آلوده کنند.
2- برهم خوردن تعادل غذایی:
گوشت چرب و پرپروتئین است. مصرف زیاد آن باعث چاقی، کاهش تخم‌گذاری، اختلال کبدی و افزایش اسید اوریک در بدن مرغ می‌شود.
3- بروز رفتارهای غیرطبیعی:
افزایش بیش از حد پروتئین حیوانی ممکن است موجب رفتارهای پرخاشگرانه یا نوک‌زدن به بدن سایر مرغ‌ها (کانیبالیسم) شود.
چه منابع پروتئینی برای مرغ بی‌خطر هستند؟
اگر نمی‌توانید یا نباید به مرغ‌ها گوشت بدهید، منابع پروتئینی بی‌خطر و مجاز زیادی وجود دارد:
- حشرات خشک‌شده مثل لارو مگس سرباز سیاه یا کرم میلورم (Mealworm)؛
- ماهی سفید پخته و بدون ادویه در مقدار محدود؛
- تخم‌مرغ پخته خرد شده (هرگز خام نباشد، چون باعث شکستن تخم‌ها توسط خود مرغ می‌شود)؛
- حبوبات پخته مثل عدس، نخود، لوبیا و سویا؛
- دان‌های تجاری مخصوص مرغ تخم‌گذار که تمام مواد مغذی مورد نیاز را دارند.
رژیم ایده‌آل مرغ شامل حدود ۷۰٪ دانه‌ها و ۳۰٪ پروتئین است. بخشی از این پروتئین می‌تواند از منابع حیوانی امن (مثل حشرات یا تخم‌مرغ پخته) تأمین شود.
چرا در مرغداری‌های صنعتی از گوشت استفاده نمی‌شود؟
در سیستم‌های صنعتی، تغذیه طیور با دقت و کنترل بالا انجام می‌شود. خوراک مرغ‌های تخم‌گذار یا گوشتی معمولاً از پروتئین‌های گیاهی مانند سویا، نخود و آفتابگردان تهیه می‌شود. در برخی موارد از پودر حشرات یا ماهی نیز استفاده می‌کنند، اما هرگز از گوشت یا پسماند آشپزخانه استفاده نمی‌شود.
دلیل این موضوع، جلوگیری از آلودگی متقاطع و حفظ سلامت زنجیره غذایی است. در گذشته، استفاده از آرد گوشت و استخوان باعث بروز بیماری‌های خطرناک شد و به همین دلیل امروزه در اروپا فقط استفاده از پروتئین‌های خاص مانند حشرات، تحت نظارت دقیق مجاز است.
از نگاه محیط‌زیست و اخلاق
برخی افراد معتقدند دادن باقی‌مانده‌های غذایی به مرغ‌ها از نظر زیست‌محیطی کار مفیدی است، چون باعث کاهش ضایعات می‌شود. اما قانون، سلامت انسان را در اولویت قرار داده است.
از نظر اخلاقی هم، بعضی افراد ترجیح می‌دهند مرغ‌ها رژیمی “طبیعی‌تر” و بدون گوشت داشته باشند. در این حالت می‌توان پسماندهای غذایی را به جای خوراک مرغ، به کمپوست یا مراکز بازیافت مواد آلی داد.
جمع‌بندی: خوب است یا بد؟
از نظر زیستی، مرغ‌ها می‌توانند گوشت بخورند و حتی از آن سود ببرند.
اما از نظر قانونی و بهداشتی، دادن گوشت باقی‌مانده به آن‌ها کار درستی نیست.
بهترین راهکار برای تغذیه ایمن و متعادل مرغ‌ها:
- استفاده از منابع پروتئین گیاهی پخته؛
- افزودن حشرات خشک‌شده یا پودر حشرات به جیره غذایی؛
- استفاده از خوراک کامل مخصوص مرغ تخم‌گذار با متیونین و لیزین کافی.
به این ترتیب، مرغ‌ها تغذیه‌ای سالم و طبیعی خواهند داشت و شما نیز با خیال راحت از تخم‌مرغ‌های تازه و سالم خود استفاده می‌کنید.