تاب آوری نژادهای مختلف گاو و مرغ در مقابل استرس حرارتی

به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور، آبزیان و حیوانات خانگی»؛ استرس حرارتی یکی از مهم‌ترین چالش‌های صنعت دام و طیور در مناطق گرمسیر است که به‌طور مستقیم بر سلامت، تولید و باروری اثر می‌گذارد. بررسی تاب‌آوری نژادهای مختلف گاو و مرغ نشان می‌دهد که انتخاب نژاد مناسب می‌تواند نقش کلیدی در مدیریت این مشکل داشته باشد.

اهمیت استرس حرارتی در دام و طیور

افزایش دمای محیط، همراه با رطوبت بالا، منجر به بروز استرس حرارتی در گاوها و مرغ‌ها می‌شود. این وضعیت، علاوه بر کاهش مصرف خوراک و افت تولید، موجب اختلال در باروری، افزایش حساسیت به بیماری‌ها و حتی تلفات می‌گردد. تفاوت در ژنتیک، متابولیسم و ویژگی‌های فیزیولوژیک سبب می‌شود که نزادها واکنش متفاوتی به گرما داشته باشند.

تاب‌آوری نژادهای گاو در مقابل استرس حرارتی

1- گاوهای بومی مناطق گرمسیری (Bos indicus)

- نژادهایی مثل براهما و گاوهای زبو دارای غدد عرق فعال‌تر، پوست نازک‌تر و سطح بدن وسیع‌تر هستند.

- این گاوها توانایی بیشتری در دفع حرارت از طریق تعریق و تنفس دارند.

- اگرچه مقاومت بالایی در مقابل گرما دارند، اما عملکرد شیردهی آن‌ها کمتر از نژادهای اروپایی است.

2- گاوهای اروپایی شیری (Bos taurus)

- نژادهایی مثل هلشتاین و جرسی در مناطق معتدل عملکرد بسیار بالایی دارند.

- اما به دلیل سوخت‌وساز بالا و تولید شیر زیاد، نسبت به گرما حساس‌تر هستند.

- در شرایط گرم، مصرف خوراک، تولید شیر و باروری آن‌ها به‌شدت کاهش می‌یابد.

3- نژادهای دورگه (Crossbred)

- تلاقی بین Bos indicus و Bos taurus منجر به گاوهایی می‌شود که هم بهره‌وری قابل‌قبولی دارند و هم تاب‌آوری نسبی در برابر گرما.

- در بسیاری از کشورهای گرمسیر، پرورش این نژادهای دورگه رایج است.

تاب‌آوری نژادهای مرغ در مقابل استرس حرارتی

1- مرغ‌های بومی و محلی

- معمولاً جثه کوچک‌تر، مصرف خوراک کمتر و مقاومت طبیعی بالاتری نسبت به گرما دارند.

- رشد و تولید تخم پایین‌تر از سویه‌های صنعتی است، اما در شرایط سخت زنده‌مانی بیشتری دارند.

2- مرغ‌های تخم‌گذار تجاری (مانند های‌لاین، لوهمن)

- به دلیل متابولیسم بالا و نیاز به خنک‌سازی، به استرس حرارتی حساس‌اند.

- کاهش تولید تخم‌مرغ، نازکی پوسته و افت کیفیت آلبومین در دماهای بالای ۳۰ درجه مشاهده می‌شود.

3- مرغ‌های گوشتی (سویه‌های راس، کاب، آربر اکرز)

- به دلیل رشد سریع و وزن بالاتر، گرمای بیشتری در بدن تولید می‌کنند.

- حساس‌ترین گروه به استرس حرارتی هستند و درصورت عدم تهویه مناسب، تلفات بالایی رخ می‌دهد.

مقایسه تاب‌آوری نژادها

راهکارهای افزایش تاب‌آوری دام و طیور در گرما

- استفاده از سیستم‌های خنک‌سازی (مه‌پاش، فن، سایه‌بان)

- اصلاح تغذیه (کاهش تراکم انرژی، افزودن ویتامین C و الکترولیت‌ها)

- انتخاب و اصلاح نژادهای مقاوم به گرما

- کاهش تراکم گله و مدیریت تهویه در سالن‌ها

- برنامه‌های ژنتیکی برای توسعه نژادهای مقاوم با عملکرد اقتصادی

نتیجه‌گیری

تاب‌آوری نژادهای مختلف گاو و مرغ در مقابل استرس حرارتی، به‌شدت وابسته به ژنتیک، شرایط محیطی و مدیریت پرورش است. پرورش‌دهندگان در مناطق گرم باید با انتخاب نژاد مناسب و اجرای راهکارهای مدیریتی، خسارات ناشی از گرما را به حداقل برسانند.