به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور، آبزیان و حیوانات خانگی»؛ پرواربندی گوسفند یکی از سودآورترین شاخه‌های دامپروری در ایران است. اما برای رسیدن به سود مطلوب، انتخاب نژاد مناسب برای پرواربندی گوسفند اهمیت کلیدی دارد. هر نژاد ویژگی‌هایی دارد که در افزایش وزن، بازده خوراک، مقاومت در برابر بیماری‌ها و تطابق با اقلیم نقش دارد. در این مقاله، بهترین نژادهای گوسفند ایرانی برای پرواربندی را بررسی می‌کنیم و مزایا و معایب هریک را به زبان ساده توضیح می‌دهیم.
ویژگی‌های یک نژاد مناسب برای پرواربندی
پیش از معرفی نژادها، باید بدانیم که یک نژاد خوب برای پرواربندی باید خصوصیات زیر را داشته باشد:
- رشد سریع و افزایش وزن روزانه بالا
- ضریب تبدیل غذایی مناسب
- قابلیت انطباق با شرایط اقلیمی منطقه
- بازده گوشت بالا نسبت به چربی
- مقاومت نسبی به بیماری‌های رایج دامداری
بهترین نژادهای گوسفند ایرانی برای پرواربندی
1. نژاد افشاری (Afshari)
منطقه بومی: زنجان، اردبیل، آذربایجان شرقی
ویژگی‌ها:
- افزایش وزن روزانه حدود 250 تا 350 گرم
- ضریب تبدیل خوراک به گوشت مناسب (حدود 5 تا 6)
- درصد لاشه بالا (حدود 50 تا 55٪)
- قابلیت پرواربندی در شرایط نیمه‌صنعتی و صنعتی
مزایا:
- قابلیت دوقلوزایی بالا
- بازده اقتصادی مناسب در مدت کوتاه
معایب:
- نیاز به جیره غذایی غنی‌تر نسبت به نژادهای محلی
2. نژاد مهربان (Mehraban)
منطقه بومی: همدان و استان‌های غربی
ویژگی‌ها:
- افزایش وزن روزانه بین 200 تا 300 گرم
- لاشه گوشتی با چربی متوسط
- سازگاری بالا با اقلیم سرد و کوهستانی
مزایا:
- مقاومت خوب به بیماری‌ها
- توانایی بالای چرا در مراتع فقیر
معایب:
- رشد کمتر نسبت به نژادهای اصلاح‌شده مثل افشاری
3. نژاد زندی (Zandi)
منطقه بومی: استان مرکزی و قم
ویژگی‌ها:
- رشد متوسط، حدود 180 تا 250 گرم در روز
- بدن متراکم با گوشت نسبتاً خوش‌کیفیت
- چربی ذخیره‌شده در ناحیه دم (مناسب برای ذائقه بازار سنتی)
مزایا:
- مقاومت بالا به کم‌آبی و شرایط خشکسالی
- نگهداری آسان در دامداری‌های سنتی
معایب:
- لاشه چرب‌تر نسبت به نژادهای گوشتی صنعتی
4. نژاد کردی (Kurdi)
منطقه بومی: کردستان و مناطق غربی
ویژگی‌ها:
- توان افزایش وزن روزانه تا 250 گرم
- قدرت بدنی بالا و مقاومت به بیماری
- توانایی استفاده از منابع خوراکی محدود
مزایا:
- مناسب برای پرواربندی در مناطق کوهستانی
- سازگار با شیوه‌های سنتی پرورش
معایب:
- میزان لاشه پایین‌تر نسبت به نژادهای اصلاح‌شده
5. نژاد شال (Shal)
منطقه بومی: قزوین و مناطق همجوار
ویژگی‌ها:
- یکی از گوشتی‌ترین نژادهای گوسفند ایرانی
- افزایش وزن روزانه تا 350 گرم
- درصد گوشت بالاتر از 55٪
مزایا:
- بازده اقتصادی عالی برای پرواربندی صنعتی
- قابلیت رقابت با نژادهای وارداتی
معایب:
- حساسیت بالاتر به شرایط محیطی نامناسب
جمع‌بندی: کدام نژاد برای پرواربندی بهتر است؟
انتخاب نژاد مناسب برای پرواربندی به عوامل مختلفی از جمله موقعیت جغرافیایی، نوع دامداری (سنتی یا صنعتی)، بودجه و هدف تولید (گوشت، بره‌فروشی و...) بستگی دارد. به‌طور کلی:
اگر به دنبال نژادی با رشد سریع و بازده بالا هستید، افشاری یا شال گزینه‌های ایده‌آل هستند.
در مناطق سردسیر و با مراتع فقیر، مهربان و کردی مناسب‌ترند.
برای دامداری‌های سنتی با منابع محدود، زندی انتخاب خوبی است.