به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ در بیماری ORF یا اكتمای واگیردار لب‌های گوساله‌ها بدلیل تب‌خال قیافه بدی به خود می‌گیرد. در بره‌ها و بزغاله‌ها نیز بیماری دیده می‌شود. بیماری در تمام جهان و ایران شایع می‌باشد. ویروس بیماری بسیار مقاوم است حتی از آبله گاوی نیز مقاوم‌تر می‌باشد. در مزرعه تا دو سال باقی می‌ماند آنتی‌ژن ویروس با آبله‌های حقیقی قرابتی ندارد.
ویروس دارای محدودیت میزبانی می‌باشد و تنها بر روی سلول‌های گوسفند و بز رشد می‌کند. میزان ابتلا و واگیری بیماری ۷۰ الی ۸۰ درصد و میزان مرگ و میر آن ناچیز است که در مورد اوج خود در مناطق دارای دام حساس به ۱۵ درصد می‌رسد.
علایم بیماری اکتیما
علایم بیماری در بره‌های جوان و بزها که دارای بیشترین حساسیت هستند زخم بر روی لب و حاشیه لب و بینی و گاهی در حفره دهان دیده می‌شوند و لب فوق‌العاده زخم می‌شود؛ بطوری که بره یا گوساله قادر به شیر خوردن و یا علف خوردن نمی‌باشد. محل زخم‌های اطراف دهان جایگاه مناسبی بر رشد عفونت‌های ثانویه میکروبی و انگل‌هایی نظیر مگس می‌باشد.
در انسان ضایعات بیماری دارای ۱٫۵ سانتی‌متر قطر هستند و اغلب در قسمت پشت دست دامپزشکان، شیردوشان و دیگر افراد که با دام بیمار تماس دارند دیده می‌شوند. گاهی اوقات بیماری با زبان آبی و یا تب برفکی اشتباه گرفته می‌شود. باید بدانیم در این بیماری عوارض تنها در لب‌ها و دهان دیده می‌شود.
در گوساله‌ها ویروس از راه علوفه که با ترشحات دیگر دام‌های آلوده شده است، منتقل می‌شود. به هرحال تماس دام سالم با بیمار و یا چرا دام در مناطق آلوده نظیر چراگاه و آبخوری‌ها می‌تواند سبب انتقال بیماری شود.
بیشتر موارد همه‌گیری در تابستان بخصوص در مناطق خشک اتفاق می‌افتد. جهت پیشگیری در برخی کشورهای غربی واکسن تهیه شده است.
در ایران توصیه می‌شود شیرابه از خود دلمه‌ها به نسبت یک صدم تهیه شود و قبل از فصل چرا با آن مایه‌کوبی انجام شود. محل مایه‌کوبی با استفاده از برس سیمی، زیر بغل گوساله می‌باشد.
این بیماری ازجمله بیماری‌های مشترک بوده (زئونوز) و باعث ایجاد دانه‌هایی به قطر یک سانتی‌متر می‌شود. در مواردی بیماری در انسان توسعه یافته و غدد لنفاوی موضعی را درگیر می‌کند. بیماری در نشخوارکنندگان کوچک وحشی مانند بز کوهی و حیواناتی نظیر بوفالوها و شتر نیز گزارش شده است.
ازطریق شیر مادر به بچه هیچ‌گونه آنتی‌بادی مادری انتقال نمی‌یابد لذا تمام نوزادان نیز حساس هستند اما بعد از اولین درگیری تا سه سال ایمنی در بدن دام ایجاد می‌شود.
در مواردی پیچیدگی‌هایی سبب حاد شدن بیماری و تلفات می‌شود ازجمله عفونت‌های ثانویه با فوزوباکتریوم نکروفروم، ضایعات در پا و یا در صورت و لب‌ها و دیگر بیماری‌ها که ممکن است به‌طور همزمان با بیماری اکتمیای بروز نمایند.
درمانی برای بیماری ذکر نشده است. در انسان درمان‌ها شامل تمیز کردن ناحیه در مواردی کرایوسورجری برای برداشتن ضایعات پوستی در انسان انجام می‌شود.
دکتر اسماعیل باشی