به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ جمعیت میکروبی دستگاه گوارش و محیط زندگی طیور به‌طور مستقیم و غیرمستقیم بر سیستم ایمنی و سلامتی آنها تاثیرگذار هستند.
5-2- تاثیر جمعیت میکروبی روی ایمنی و تندرستی دستگاه گوارش
سلامت دستگاه گوارش مرغ، تأثیر گسترده‌ای بر روی تندرستی عمومی مرغ، آسایش، کارآیی تولید، ایمنی خوراک و محیط زیست دارد.
هرچند، رابطه میان تندرستی دستگاه گوارش و عملکرد تولید او کاملاً پذیرفته شده است، اما هنوز تعریف روشنی از تندرستی دستگاه گوارش در دست نیست.
موضوع تندرستی دستگاه گوارش دربرگیرنده نکات زیر است:
- تمامیت ساختار دستگاه گوارش (آسیب ندیدن).
- فعالیت‌های فیزیولوژیکی دستگاه گوارش (هضم و جذب مواد مغذی).
- متابولیز بافت‌ها (فعالیت‌های متابولیکی در بافت‌ها).
- توازن انرژی (متوازن بودن مقدار انرژی دریافتی از خوراک، و انرژی مصرفی برای رشد، حفظ بدن، و تولید).
- فعالیت‌های موانع فیزیکی (برای جلوگیری از ورود بیماری‌زاها).
- پاسخ‌های ایمنی مؤثر.
- توازن پایدار التهابی.
- و به‌ویژه، جمعیت میکروبی کامل دستگاه گوارش.
از سوی دیگر «تندرستی را می‌توان به شرایط عمومی جانور در یک زمان معین» تعریف کرد.
بیماری‌ها می‌توانند به شرایط تندرستی آسیب بزنند. آسیب دیدن شرایطی که تندرستی مرغ‌ها را تأمین می‌کنند سبب کاهش تولید، کاهش کیفیت (آسایش) زندگی می‌شود و می‌تواند به مرگ مرغ هم بیانجامد.
1-3- رابطه میان جمعیت میکروبی دستگاه گوارش مرغ با سیستم ایمنی در شرایط رشد مرغ
نمونه‌های آشکاری از اهمیت جمعیت باکتریایی، برای حفظ تندرستی و فعالیت عادی دستگاه گوارش مرغ‌ها در دست است. جمعیت میکروبی دستگاه گوارش همانند یک مانع ضد عوامل عفونت‌زا عمل می‌کند.
مکانیزم فعالیت ضد عوامل بیماری‌زای این جمعیت میکروبی شامل:
• جلوگیری از چسبیدن بیماری‌زاها (پس از اجتماع بیماری‌زاها در دستگاه گوارش).
• تولید مواد ضد باکتری (باکتریوسین‌ها)، و ضد متابولیت‌های سمی.
• حذف بیماری‌زاها از دستگاه گوارش.
• تخمیر پلیساکاریدها (مجموعه‌ای از صدها مونوساکارید).
• و سرانجام، فراهم کردن انرژی برای جانور میزبان است.
و نیز روابط اولیه جمعیت میکروبی دستگاه گوارش و سیستم ایمنی مادری جوجه می‌تواند پایه پدید آمدن پاسخ ایمنی اکتسابی، یا به‌وسیله سلول‌های ایمنی B یا سلول‌های ایمنی T، شود.
عفونت در دستگاه گوارش، به وسیله سیستم ایمنی میزبان شناسایی می‌شود، و در پی آن، پاسخ سیستم ایمنی، با دخالت سیستم ایمنی مادری و سیستم ایمنی اکتسابی، برای مقابله با عفونت، پدید می‌آید.
در جمعیت میکروبی دستگاه گوارش، مجموعه‌های پیچیده و گوناگون میکروبی به‌سر می‌برند، که رابطه گسترده‌ای با سیستم ایمنی میزبان برقرار می‌کنند. چگونگی این روابط در آینده، در همان آغاز تشکیل جنین مرغ معین می‌شود. پدید آمدن زودهنگام این جمعیت باکتریایی برای توسعه دستگاه گوارش سالم جوجه اهمیت دارد.
پژوهش‌های اولیه روی جوجه‌های عاری از میکروب نشان می‌دهند که در معرض میکروب‌ها قرار گرفتن جوجه‌ها پس از هچ، برای پدیدآمدن و به کمال رسیدن سیستم ایمنی دستگاه گوارش ضروری است.
جانورانی که بدون آلودگی به هرگونه میکروارگانیزم می‌باشند در برابر عفونت‌های روده‌ای آسیب‌پذیرتر هستند، کمبود عروق دارند، فعالیت آنزیم‌های هضم‌کننده خوراک آنها، ضخامت دیواره ماهیچه‌ها، تولید سلول‌های ایمنی سیتوکین، سطح ایمونوگلوبولین‌های سرم خون آنها، و تعداد لنفوسیت‌های درون اپیتلیال آنها کم است.
مقایسه جوجه‌های عاری از میکروب، با جوجه‌های معمولی نشان داده است که در اثر نبودن جمعیت میکروبی در دستگاه گوارش جوجه‌های بدون میکروب در هفت روزگی، لایه موکوسی روده، بلوغ کمتری داشته است.
باتوجه به آنچه در بالا گفته شد، تأثیر جمعیت میکروبی در پیشرفت سیستم ایمنی دستگاه گوارش، بسیار قابل ملاحظه است و می‌تواند روی تندرستی، و تولید، و نیز صرفه‌جویی انرژی مصرفی مرغ، و تقویت ایمنی آنها تأثیرگذار باشد.
می‌باید تأکید کنیم که هر تغییری که در جمعیت میکروبی دستگاه گوارش پیش بیاید روی وضعیت تندرستی و متابولیکی میزبان تأثیر می‌گذارد. پیامد روابط جمعیت میکروبی دستگاه گوارش با میزبان، پدیدآورنده همزیستی گسترده یکپارچه‌ای به سود مرغ است.
2-3- ترکیب جمعیت میکروبی دستگاه گوارش، و ثبات و دوام ایمنی
تغییر دادن جمعیت باکتریایی دستگاه گوارش جوجه‌ها با خوراندن آنتی‌بیوتیک‌ها، سبب نقص فعالیت سیستم ایمنی مرغ می‌شود، و می‌تواند بیماری‌های «اتوایمیون» پدید بیاورد.
افزودن آنتی‌بیوتیک‌های محرک رشد به خوراک طیور می‌تواند ترکیب جمعیت میکروبی دستگاه گوارش را تغییر، و گوناگون بودن آن را کاهش دهد.
درمان‌های آنتی‌بیوتیکی نیز آسیب‌پذیری روده مرغ‌ها دربرابر بیماری‌زاها را افزایش می‌دهد.
آزمایش‌های انجام شده برای شناسایی، و مشخص کردن مواد موجود در روده جوجه‌های مرغ گوشتی که از جیره استاندارد همراه با آنتی‌بیوتیک محرک رشد «ویرجینیامایسین» یا «باسیتراسین» مصرف کرده‌اند نشان داده است که مصرف آنتی‌بیوتیک‌های محرک رشد روی مقدار طیف گسترده‌ای از متابولیت‌های شیمیایی، به‌ویژه اسیدآمینه‌ها، اسیدهای چرب، نوکلوتیدها تأثیر گذاشته است.
تغییراتی که مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها روی جمعیت میکروبی دستگاه گوارش می‌گذارد، به‌ویژه در هفته‌های اولیه زندگی، می‌تواند روی تولید سلول‌های ایمنی «سیتوکین» اثر بگذارد، که نقش عمده‌ای، هم در ایجاد پاسخ ایمنی مادری، هم اکتسابی بازی می‌کنند.
بگذارید جوجه‌های شما، چه تخمگذار، مادر، یا گوشتی، زندگی را با دستگاه گوارشی آغاز نمایند که باکتری‌های سودمند پروتکسین از سلامتی آنها دفاع می‌کنند.
افزودن پروتکسین به آب آشامیدنی گله‌ها در دو هفته نخست پس از رسیدن به مرغداری، ضامن سلامتی دستگاه گوارش گله شما خواهد بود.