به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ کبد عضو کلیدی مرغ برای تولید تخم‌مرغ است و برای ادامه تولید تخم‌مرغ برای مدت طولانی می‌باید به خوبی فعالیت کند. نقش کبد، هم در تولید، و وزن تخم‌مرغ و هم در نرخ تخمگذاری، اهمیت بسیار دارد.
کبد، در ادامه یافتن تولید، تشکیل پوسته تخم‌مرغ، و تبدیل خوراک به انرژی، نقش بالایی بازی می‌کند. مرغ‌ها هر چه مسن‌تر می‌شوند برای حفظ سلامت کبد خود با چالش‌های بیشتری روبرو می‌گردند زیرا کبد آنها گذشته‌ای پر فعالیت داشته است و ممکن است به خوبی کار نکند.
کبد خسته و ناکارآمد می‌تواند دچار انباشته شدن چربی شود که پیامد آن کاسته شدن از تولید تخم‌مرغ، و یا کاهش کیفیت تخم‌مرغ است (تولید تخم‌مرغ درجه 2)
چالش اصلی در این میان، گسترده‌تر شدن خطر کبد چرب به سبب تکرار حضور عوامل موجود کنونی در مرغداری‌های صنعتی است:
منبع انرژی، روی سلامت کبد اثر می‌گذارد زیرا تولید لیپوپروتئین‌ها از چربی، برای کبد کاری آسان است، و توانایی کبد در انجام این کار بالا است، اما اگر منبع انرژی، پروتئین‌ها و کربوهیدرات‌ها باشند، برای کبد کار آسانی نیست.
برای همین است که اگر به جای بخشی از کربوهیدرات‌ها از چربی یا روغن در جیره استفاده شود، به کمتر کار کردن کبد و حفظ سلامت آن کمک می‌شود.
دیگر عواملی که می‌توانند سبب افزایش خطر کبد چرب در مرغ‌ها شوند، قرار گرفتن در برابر گرمای بالای هوا، دریافت مقدار بیش از اندازه انرژی از جیره، و کم‌فعالیتی مرغ در قفس هستند.
بازسازی کبد را می‌توان البته با تغذیه انجام داد. همانگونه که در بالا گفته شد جایگزین کردن بخشی از کربوهیدرات‌ها با چربی یا روغن، و فراهم کردن امکان فعالیت جسمی مرغ‌ها می‌توانند از انباشته شدن چربی در کبد جلوگیری کند.
در رده ویتامین‌ها، کولین، و یا B1، ویتامین B12، اسیدفولیک و ویتامین E برای سلامت کبد سودمندند.
کولین در این زمینه بسیار کارآمد است، و در انواع گوناگون مواد خام وجود دارد، هرچند که مقدار آن در مواد گوناگون، مختلف است.
افزودن کولین یا ویتامین B1 به جیره، برای مرغ‌ها در دوره تخمگذاری، همیشه سودمند است و بهتر است به جیره افزوده شوند.
کولین، و B1 چندین اثر دارند، اما تأثیر ویژه آنها به موضوع کبد چرب مرغ مرتبط می‌شود:
• اینها به صورت لیپوتروپیک عمل می‌کنند و با افزایش مصرف اسیدهای چرب در کبد، و افزایش انتقال لسیتین از کبد، از انباشته شدن چربی در کبد جلوگیری می‌نمایند.
برای مشخص کردن مقداری از کولین، و بیتین که باید به جیره اضافه کرد چندین عامل باید درنظر گرفته شود:
• طول دوره تولید
• وضع سلامتی مرغ
• حاشیه امنیت مطلوب به‌عنوان بخشی از مدیریت خطر
هرگاه موارد کبد چرب مرغ‌ها در گله تکرار شود، از هفته 18 زندگی مرغ‌ها به بعد، به جیره مرغ‌ها، کولین یا بیتین اضافه کنید.
سطح پیشنهادی افزایش این دو ماده به جیره مرغ‌های تخمگذار، ppm 500 تا 1000 است. به هر حال نباید کمتر از ppm 250 باشد.