به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ باتوجه به افزایش روزافزون جمعیت و اهمیت تأمین غذا در جهان، گاوهای شیری سهم به‌سزایی در سلامت و تغذیه انسان دارند، همچنین قسمت اعظم شیر تولیدی در جهان توسط گاو تولید می‌شود این حیوان در حدود ۹۰ درصد کل شیر جهان را تولید می‌کند.
شیر به‌خاطر دو جز اصلی خود یعنی پروتئین و کلسیم در تغذیه انسان اهمیت زیادی دارد، پروتئین شیر حاوی اکثر اسیدهای آمینه ضروری است این اسیدهای آمینه معمولاً در غلاتی که به مصرف انسان می‌رسند به مقدار کم یافت می‌شود.
علاوه بر آن، پروتئین‌های شیر گاو قابلیت هضم بالایی دارند. ازطرفی، تولید شیر با بار میکروبی پایین از دامداری آغاز می‌گردد و به اقدامات مدیریتی دامداران وابسته است.
ازطرفی تعداد باکتری‌ها در شیر، تأثیر غیرقابل انکاری بر کیفیت و سلامت محصولات لبنی دارد زیرا کیفیت شیر اولیه می‌تواند محصول نهایی بخصوص فرآورده‌های تخمیری شیر را تحت تأثیر قرار دهد.
تعداد باکتری‌ها در شیر، تأثیر غیرقابل انکاری بر کیفیت و سلامت محصولات لبنی دارد، زیرا کیفیت شیر اولیه می‌تواند محصول نهایی به‌خصوص فرآورده‌های تخمیری شیر را تحت تأثیر قرار دهد.
میکروب‌های شیر، روی طعم و خواص شیر تأثیر نامطلوب دارند.
بنابراین باید شیری تولید شود که تعداد باکتری آن پایین بوده و با رعایت موازین بهداشتی و نگهداری در دمای پایین تا زمان فرآوری، این تعداد همچنان پایین نگه داشته شود.
شیر زمانی که از دام سالم دوشیده شود ازنظر میکروبی استریل است اما در زمان خروج از پستان دام توسط میکروب‌هایی که در محیط وجود دارند و وارد مجرای پستان می‌شوند آلوده می‌گردد.
از عوامل مؤثر در آلودگی میکروبی شیر می‌توان به مواردی مانند پوست گاو یا دام، وسایل و تجهیزات شیردوشی، علوفه و دستان کارگران شیردوشی اشاره کرد.
به‌طور عمده آلودگی باکتریایی شیر، معمولاً از طریق سه منبع اصلی می‌تواند ایجاد شود: درون پستان، خارج از پستان و از سطوح و وسایلی که جهت حمل ونقل و نگهداری شیر استفاده می‌شود.
رعایت اصول بهداشتی جهت به‌دست آوردن شیر سالم و فرآورده‌های لبنی تولیدشده از آن
بهداشت عبارت است از پیدا کردن عواملی که سلامتی را داشته باشیم.
خواص و ارزش غذایی شیر و فرآورده‌های آن در تغذیه انسان از مدت‌ها قبل شناخته شده است اما شیر به‌علت همین ویژگی‌ها و صفات ممتاز غذایی که دارد به‌سرعت درمعرض آلودگی‌های گوناگون قرار می‌گیرد.
به همین علت قسمت شیردهی در یک واحد گاوداری و یا سایر دامداری‌ها (گوسفندداری) دارای اهمیت فوق‌العاده زیادی است که درطول روز بایستی ۲ الى ۳ بار تمیز و ضدعفونی شوند.
بهداشت اتاق شیردوشی و لوازم شیردوشی از دو نظر مهم است؛ یکی حفظ سلامت و عدم ابتلا به ورم پستان برای خود گاو و دیگری بهداشت گوساله و انسان که مصرف‌کننده شیر هستند و از اینجا اهمیت بهداشت شیر مشخص می‌شود و ازطرف دیگر بهداشت اعمال شده بر روی لوازم شیردوشی تأثیر مستقیم بر روی میزان تولید شیر دارد.
مهندس میر بهبود بنی‌فاطمه (کارشناس علوم دامی سازمان جهاد کشاورزی استان آذربایجان شرقی - معاونت بهبود تولیدات دامی)
مهندس شهرام محمدزاده (کارشناس ارشد علوم دامی سازمان)
مهندس عقیل مولایی (کارشناس علوم دامی)