به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ آنفولانزای پرندگان یک عفونت ویروسی بسیار مسری است که تلفات آن در مرغداری‌ها و در بوقلمون می‌تواند به 100% برسد.
ویروس عامل این بیماری به خانواده اورتومیکسویریده (orthomyxoviridae) تعلق دارد. این ویروس دو لایه پروتئینی به نام‌های H هموگلوتینین (Haemagglutinin) و N نورآمینینداز (Neuraminidase) دارد که به شکل خارهایی در رویه ویروس دیده می‌شوند. در ویروس آنفولانزای پرندگان 16 خار H و 9 خار N وجود دارد و زیرسویه‌های این ویروس از ترکیب چند خار H با چند خار N ایجاد می‌شوند.
ترکیب 16 نوع هموگلوتینین و 9 نوع نورآمینینداز از این پروتئین‌ها سبب پدید آمدن 144 سویه گوناگون از ویروس آنفولانزای پرندگان می‌شود که به شدت بیماری‌زایی آنها، و این که انسان یا چه پرنده‌ای را بیمار کنند در آنها متفاوت است.
سویه‌هایی که می‌توانند به مرغ‌ها و بوقلمون‌ها سرایت کنند دارای دو نوع هموگلوتینین H5 و H7هستند. این دو سویه بیشتر وقت‌ها، جهش می‌کنند و شدت بیماری‌زایی آنها افزون می‌شود. به این سویه‌ها، آنفولانزای بسیار بیماری‌زای طیور (HPAI) می‌گویند.
عفونت اولیه، پیش از جهش سویه ویروسی، یا بیماری پدید نمی‌آورد و یا اگر بیماری پدید بیاورد بسیار خفیف خواهد بود که آن را آنفولانزای خفیف مرغی (LPAI) می‌گویند.
پرندگان آبی مهاجر، میزبان و جای ذخیره ویروس آنفولانزای طیور هستند و به‌طور کلی در خود این پرندگان بیماری ایجاد نمی‌کنند.
پرندگان آسیب‌پذیر
همه انواع پرندگان: خانگی، صنعتی و پرندگان مهاجر در برابر ویروس‌های آنفولانزا آسیب‌پذیر هستند، اما شیوع بیماری معمولاً در مرغ‌ها و بوقلمون‌ها پیش می‌آید.
ویروس‌های آنفولانزای خفیف مرغی معمولاً به‌وسیله پرندگان مهاجر پخش می‌شوند. گونه‌های بسیاری از مرغابی‌های مهاجر به ویژه غازها، قوها و اردک‌ها، حامل ویروس‌های آنفولانزای مرغی هستند در حالی که هیچ نشانه‌ای از بیماری در خود آنها دیده نمی‌شود.
هرچند ویروس‌های آنفولانزای خفیف مرغی می‌توانند در همه پرندگان مهاجر، و در همه‌جای جهان حضور داشته باشند، اما در گذشته، شیوع آنها گاه گاهی پیش می‌آمد، زیرا می‌توانستند این ویروس‌ها را کنترل و نابود سازند تا اینکه شیوع آنها در شرق آسیا اتفاق افتاد.
پیشینه آنفولانزای پرندگان
نخستین بار در سال 1878 در ایتالیا، وجود بیماری آنفولانزای پرندگان شناسایی شد که آن را طاعون مرغ می‌دانستند. از آن پس تاکنون، شیوع این بیماری بارها و بارها در کشورهای گوناگون جهان پیش آمده است.
دو بار در سال‌های 1924 و 1955 شیوع این بیماری در ایالات متحده آمریکا پیش آمد و تلفات سنگینی به بار آورد. شناسایی عامل این بیماری در سال 1955 اتفاق افتاد که پی بردند ویروس خاصی عامل پدید آوردن «طاعون مرغی» است.
دکتر وبستر (Webster) که اصلیت زلاندنو را داشت، نخستین بار در سال 1957 پی برد که آنفولانزای انسان، با آنفولانزای طیور رابطه دارد، اما نه پزشکان و نه جامعه پزشکی به این موضوع توجهی نکردند. دکتر وبستر به کشورهای مختلف جهان سفر می‌کرد و نمونه‌هایی از عامل بیماری در انسان و دام و طیور را گرد می‌آورد تا به گونه‌ای مستند رابطه این دو بیماری را اثبات کند. وی خطر گسترش رابطه این بیماری در آینده را گوشزد می‌کرد، اما پژوهشگران توجه کافی به این هشدار نمی‌کردند تا این که انتقال ویروس آنفولانزای حاد طیور به انسان، در سال 1997 در هنگ کنگ پیش آمد. دولت چین، به پیشنهاد دکتر وبستر بی‌درنگ همه مرغ‌های آلوده را نابود کرد و شیوع بیماری متوقف شد.
دکتر Webster سپس وجود ویروس آنفولانزا را در پرندگان مهاجر شناسایی کرد. وی می‌گوی: «ویروسی که در پرندگان مهاجر وجود دارد، از ویژگی‌هایی برخوردار است که می‌تواند به انسان منتقل گردد، و او را از پای درآورد. اما هنوز ما خوشبخت هستیم که این ویروس، ویژگی این را که از من به شما منتقل شود را ندارد».
سویه H7 ویروس آنفولانزای خفیف مرغی سبب شیوع بیماری کلینیکال در مرغداری‌های صنعتی در استرالیا در سال‌های 1976، 1985، و 1992 در منطقه ویکتوریا، در سال 1994 در کوئینزلند، و در نیوساوت ویلز در سال 1997 شد، اما به سرعت کنترل و ریشه‌کن گردید.
آنفولانزای حاد H5N1 پرندگان
ویروس آنفولانزای حاد پرندگان H5N1 نخستین بار در سال 1996 در چین، در میان غازها پدیدار شد. این ویروس کشنده بیماری شدید تنفسی در پرندگان ایجاد می‌کند، و معمولاً از پرندگان آلوده، به انسان منتقل می‌شود، اما به گزارش سازمان بهداشت جهانی، انتقال آن از انسان آلوده، به انسان سالم بسیار دشوار است.
بنابر اعلام مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های آمریکا، بیشتر عفونت‌های ویروس H5N1 که در انسان پیش آمده است، در اثر تماس درازمدت و نزدیک با مرغ‌های آلوده به این ویروس بوده است.
تازه‌ترین گزارش از شیوع بیماری ویروسی حاد پرندگان، سویه H5N1 در نخستین هفته بهمن ماه 1398 (دوم فوریه 2020) در یک مرغداری در چین، از سوی مقامات چینی داده شده است. در این مرغداری که در حومه شهر شیانگ در منطقه هانا قرار دارد 7850 مرغ گوشتی پرورش داده می‌شد که 4500 مرغ در اثر ویروس H5N1 مرده‌اند، و مقامات محلی 17828 مرغ را در این مرغداری و دیگر مرغداری‌های پیرامون آن نابودکرده‌اند. تاکنون، گزارشی از انتقال این ویروس به انسان در این منطقه داده نشده است.
شیوع این بیماری در حالی گزارش می‌شود که کشور چین به سختی درگیر مبارزه با ویروس کرونای جدید است که بار سنگین مالی بر آن کشور تحمیل کرده است.
ویروس آنفولانزای حاد H7N9
بنا به گزارش Lancet The (نشریه هفتگی پزشکی که از سال 1823 منتشر می‌شود)، نخستین بار ویروس آنفولانزای مرگبار H7N9 پرندگان در 30 مارچ 2013، در بازار عرضه پرندگان زنده در 6 منطقه چین، از جمله در منطقه شانگهای در شناسایی و در همان مناطق به انسان منتقل شد. تا انتشار این گزارش 87 نفر در چین به این ویروس آلوده شدند که 17 نفر آنها مردند.
آنفولانزای پرندگان آنفولانزای پرندگان (AI) (بخش دوم)