به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ علل بروز نقرس را معمولاً به سختی می‌توان تعیین نمود. صدمه به کلیه ممکن است خیلی قبل از شروع مرگ ومیر ناشی از نقرس اتفاق افتاده باشد. عوامل احتمالی شامل علل تغذیه‌ای، عفونی و سموم می‌توانند موجب بروز نقرس یا مرتبط با این بیماری باشند.
عوامل تغذیه‌ای بروز نقرس
عوامل متابولیک یا تغذیه‌ای شناخته شده که برروی کلیه‌ها تاثیر می‌گذارند عبارتند از:
1-تغذیه طیور با کلسیم اضافی در پولت‌های نابالغ در یک دوره زمانی مشخص باعث آسیب رسیدن به کلیه شده وممکن است به نقرس منتهی شود. این امر می‌تواند ناشی از خطا درکارخانه تولید دان یا اشتباه و عدم مدیریت در استفاده از دان مرحله تخمگذاری در پولت‌ها و یا شروع پیش از موعد دان مرحله قبل از تخمگذاری در پولت باشد.
2- استفاده از دان‌های حاوی سنگ آهک با ذرات درشت در دوره پرورش، ازآنجایی اینکه پرنده قدرت انتخاب دارد، باعث برداشت اضافی کلسیم توسط پرنده می‌شود. برای جلوگیری از دریافت بیش از حد کلسیم در دوره‌های پرورش می‌بایستی سنگ آهک بصورت پودری ریز استفاده شود. استفاده از سنگ آهک بصورت ذرات درشت دردان می‌تواند در مرحله قبل ازتخمگذاری شروع شود.
3- مطالعات نشان می‌دهد که فسفر تا اندازه‌ای کلیه را از صدمات ناشی از کلسیم حفظ می‌کند. فسفر همانند یک عامل اسیدی‌کننده ادرار به جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه، کمک می‌کند. اگر در دوره پرورش کمی در دسترس باشد، احتمال وقوع نقرس بالاتر خواهد بود.
4- سدیم بی‌کربنات (جوش شیرین) برخی اوقات جهت بهبود کیفیت پوسته تخم‌مرغ و یا جهت مبارزه با استرس گرمایی استفاده می‌شود که می‌تواند باعث افزایش قلیاییت ادرار شده و منجر به نقرس گردد که این امر همراه با سطوح بالای کلسیم جیره بستر مناسبی را برای تشکیل سنگ‌های کلیه فراهم می‌کند.
5- محرومیت از آب بر کارکرد کلیه اثر می‌گذارد. اما اینکه آیا مصرف کم آب مستقیماً باعث بروز نقرس می‌شود یا خیر هنوز ثابت نشده است.
6- کمبود ویتامین A در یک دوره‌ی زمانی طولانی مدت ممکن است باعث صدمه به مخاط لوله‌های ادراری شود، اما با فرمولاسیون‌های کنونی کمبود ویتامین‌ها بندرت اتفاق می‌افتد.
7- افزایش پروتئین جیره در حدود 30 تا 40درصد به‌شکل تجربی می‌تواند باعث نقرس شود.
عوامل عفونی بروز نقرس
ازعوامل ویروسی شناخته شده که باعث بروز نقرس می‌شوند، می‌توان به برونشیت عفونی و نفریت طیور اشاره کرد. برونشیت عفونی یک بیماری بسیار واگیر در طیور می‌باشد که عموماً مجاری تنفسی را درگیر کرده و می‌تواند روی دستگاه تولیدمثل و ادراری نیز تاثیر بگذارد. سویه‌ای از ویروس برونشیت که با نام نفروپاتوژنیک شناخته می‌شود تمایل خاصی به کلیه دارد. حضور مداوم و مزمن ویروس برونشیت می‌تواند بر کلیه تاثیر گذاشته و به نفریت ونارسایی کلیوی منتهی گردد.
طیور جوان بیشترین حساسیت را به آسیب‌های کلیوی ناشی از برونشیت دارند. عفونت اولیه ممکن است خیلی قبل‌تر اززمانی‌که کلیه دچار نارسایی گرددد و یا مرگ و میر اتفاق افتد در گله رخ داده باشد. پولت‌ها وقتی از لحاظ جنسی بالغ می‌شوند از جیره‌ای که درصد کلسیم بالاتری دارد تغذیه خواهند کرد که نیاز مرحله تخمگذاری است. حال اگر کلیه قبلاً آسیب دیده باشد ممکن است نتواند به‌شکل طبیعی عمل کرده و سطوح بالای کلسیم جیره احتمالاً منجر به نقرس می‌گردد.
ویروس نفریت طیور (ANV) یک انتروویروس است که بر کلیه اثر می‌گذارد و همراه با عوارض کلیوی و وقوع جدی تلفات در آسیا واروپا همراه است. بررسی‌های سرولوژیکی نشان داده است که در گوشه و کنار دنیا در سرم طیور و بوقلمون آنتی‌بادی برعلیه ویروس نفریت طیور قابل شناسایی می‌باشد. گرچه در حال حاضر اغلب اطلاعات موجود حاکی از یک نقش تحت بالینی برای ANV است.
تحقیقات ثابت کرده که تلقیح ویروس نفریت به طیور سالم باعث التهاب کلیه شده و می‌تواند منتهی به نقرس گردد.
سموم
علی‌رغم اینکه مواد سمی به‌طور وسیعی در طبیعت گسترش یافته‌اند ولی بعنوان یک عامل مهم در کاهش تولید یا بیماری در بیشتر نقاط دنیا مورد توجه قرار نگرفته‌اند. در هر حال مشکلاتی وجود دارد که می‌تواند ناشی از مواد سمی باشد.
مواد سمی‌ای که بطور معمول استفاده گردیده و بدلیل اشتباه انسانی مسمومیت ایجاد می‌کنند شامل آنتی‌بیوتیک‌ها، آنتی‌کوکسیدیاها، مواد معدنی، ویتامین‌ها، مواد شیمایی کارخانجات و حشره‌کش‌ها می‌باشند.
1- آنتی‌بیوتیک‌ها مانند سولفانامیدها و آمینوگلیکوزیدها توسط کلیه از بدن دفع می‌گردند، مخصوصاً مواقعی که محدویت آب وجود دارد بالقوه نفروتوکسیک هستند.
2- مواد معدنی و ویتامین‌ها مانند کلسیم، فسفر، سدیم و ویتامین D3 بصورت بالقوه برای طیور سمی هستند و احتمالاً جوجه‌ها بخاطر عدم رشد کامل کلیه بیشتر به این مسمومیت‌ها حساس‌اند.
3- ضدعفونی‌کننده‌ها و حشره‌کش‌ها اگر بر اساس توصیه کارخانه سازنده مصرف گردند، بی‌ضرر می‌باشند. ولی اگر در محاسبه دز مصرفی اشتباه شود می‌توانند باعث مسمومیت گردد.
4- دان‌های آلوده با مایکوتوکسین‌ها و فیتوتوکسین‌ها (توکسین‌های گیاهی) می‌تواند مسمومیت ایجاد کند. سیترینین، اکراتوکسین و اووسپرین مایکوتوکسین‌های نفروتوکسیک هستند، اگرچه این سموم باعث تغییر در فعالیت کلیه‌ها می‌شوند ولی همیشه منجر به نقرس نمی‌شوند.